Kayıp Rıhtım Arşiv Forum
Kurgu Edebiyatı => Fantastik Edebiyat => Harry Potter => Konuyu başlatan: Light - 04 Mayıs 2014, 23:12:28
-
Edebi açıdan büyücülerle ilgilendiğiniz için sormak istiyorum: Harry Potter'ları okudunuz mu, okudunuzsa haklarında ne düşünüyorsunuz?
Birinci Harry Potter'ı okudum. Aşina olduğum iki biçimin hoş ve canlı bir karışımı gibi görünmüştü bana; bunlardan birincisi "iğrenç/aptal/zalim ebeveynlere sahip yetenekli/sevgi uyandıran çocuk" ikincisi de İngiliz "yatılı okul hikâyeleri". Gerçi bu iki konunun eskiliği yüzünden kafam karışmıştı, çünkü kitap orijinal olduğu için övülüyordu. Sıradan insanların aşağı görüldüğünü, adeta insandan sayılmadığını, o harika büyücü halkın ise şiddet de içerdiği söylenebilecek yarışmalar için yeteneklerini kullandıklarını görmekten pek hoşlandığımı söyleyemem. Bu tema, özel güçleri olan özel bir gruba dahil olma yolundaki çocukluğa ait arzuya oynuyor, fakat ahlaki açıdan söyleyebileceğim en hafif şey, yaratıcı olmadığıdır.
Benim bu konu hakkındaki düşüncem acı da olsa doğruluk payının olduğudur.Ursula K. LeGuin'in Yerdeniz Serisi'ni de okumanızı öneririm bu arada.
Bu konudaki yorumlarınız neler?
-
Harry Potter'ı okumadım sadece ilk filmini izledim. karakterlerin çocuk olması, büyü temasının çok fazla oluşu ve olayların büyük bir kısmının yatılı okulda geçmesi yani dünyanın küçük oluşu beni kendisine çekmedi. tabii okusam belki bu düşüncelerimin bir kısmı geçersiz kalabilirdi ama ana kahramanların çocuk oluşu beni okumaktan alıkoydu
-
Harry Potter'ı okumadım sadece ilk filmini izledim. karakterlerin çocuk olması, büyü temasının çok fazla oluşu ve olayların büyük bir kısmının yatılı okulda geçmesi yani dünyanın küçük oluşu beni kendisine çekmedi. tabii okusam belki bu düşüncelerimin bir kısmı geçersiz kalabilirdi ama ana kahramanların çocuk oluşu beni okumaktan alıkoydu
Aslına bakarsan Ursula çok iyi bir şeye değinmiş.Yaratıcılıktan ziyade çocukların duygularına-çocukların kendini ayrı özel bir gruba koyma isteğine oynuyor ve bu sadece çocukları kendine bağlayan bir eser altyapısı oluştuyor. Empati yeteneğin yeterince gelişmişse bu eseri yeterli bulmamış olabilirsin.
-
Le Guin benim için çok değerli bir yazar. Gerek eserlerini gerekse eserlerindeki fikirleri bizlere aktarış biçimini çok takdir ediyorum. Aynı zamanda Harry Potter serisini de okudum, fakat Le Guin usta ile hemfikir değilim.
Yerdeniz Serisi benim gözümde hem fantastiğin ciddi anlamdaki önemli adı, hem de bir edebiyat şaheseri. Harry Potter ise, her nedese, bazı ustalarca çok yeriliyor. Bunun bir benzerini Yürüyen Şato'nun yaratıcısı olan Diana Wynne Jonas da söylemişti. Bilmeyenler için özet geçeyim, kendisi özellikle çocuk edebiyatında iddialı bir isim. Tolkien'in öğrencisi olduğunu söylemiş miydim?
Neyse lafı fazlaca uzattım. Ben maalesef katılmıyorum. Şöyle ki, Harry Potter dünyada pek çok çocuğa kitap okuma alışkanlığı kazandırdı. Bu çocukların Yerdeniz ile başlaması facia olur, çünkü henüz o düşünce altyapısına ya da edebiyat kavramna aşina değiller. Öte yandan hayal güçleri tetiklenmeli ki gelecekte yaratıcı bireyler olsunlar. Koyun olup güdülmesinler; kendileri tek başlarına bir şeyler ifade eden kişilere dönüşebilsinler.
Harry Potter'ın eksikleri vardır ve ustalarca yerilmeye devam edecektir. Ama ben bunu hem fantastiğe giriş için (özellikle genç okurlar için) yararlı bir kitap olarak görüyorum, hem de genel anlamda okuma alışkanlığı kazandırmak için çok güzel bir yapıya sahip.
Neden üstüne bu kadar gidildiğini anlamış değilim. Filmlerine hiç değinmeyelim, onlar film. Hiçbir film kitapların yanına yaklaşamıyor, biliyorsunuz. Ama genç bireylerin geleceği için güzel başlangıçlar olabilecek yapıtlar da bu kadar eleştirilmemeli bence. Le Guin kendi üstat çerçevesinden bakınca böyle görmesi doğal tabii. Ama Rowling'in de eserini yazarken yaptığı araştırmalar, büyülü sözlerin ve adların geldiği yerlerin (kökenlerinin) hakkı verilmeli.
-
Harry Potter'ın eksikleri vardır ve ustalarca yerilmeye devam edecektir. Ama ben bunu hem fantastiğe giriş için (özellikle genç okurlar için) yararlı bir kitap olarak görüyorum, hem de genel anlamda okuma alışkanlığı kazandırmak için çok güzel bir yapıya sahip.
^ Aynen katıldım. Mesela ben ilkokul yıllarında kitap okuyan bir insandım; ama tür ayrımı falan yapmadan önüme geleni rastgele okurdum. Fantastik edebiyatı tanımamı ve sevmemi sağlayan kitap Harry Potter'ın ilk kitabı olan Felsefe Taşı olmuştu. Öyle tesadüf eseri görüp aldım Felsefe Taşı'nı. Hiç unutmam, okulun karşısında bir kırtasiye vardı oradan ikinci ve üçüncü kitapları da almış okumuştum çok kısa süre içerisinde. 2003 ya da 2004 olması lazım tarihin.
Harry ile beraber büyüdük, Hogwarts koridorlarını arşınladık tey tey tey.
-
Le Guin kendi üstat çerçevesinden bakınca böyle görmesi doğal tabii. Ama Rowling'in de eserini yazarken yaptığı araştırmalar, büyülü sözlerin ve adların geldiği yerlerin (kökenlerinin) hakkı verilmeli.
LeGuin'e bu soru sorulurken kendi üstat çerçevesinden bakması beklenmiyor mu?Sonuçta bu çerçeveden bakılması istenmeseydi bu konuda bilgisi olan rastgele bir insana da sorulabilirdi ve bence Rowling'in hakkı fazlası ile verildi.
Yanlış anlamayın bende zamanında Harry Potter'a hayrandım fakat ileride olaylara başka bir çerçeveden bakınca LeGuin'in yorumları fazlası ile doğru geliyor.
Harry Potter'ın başarısı tartışılamaz ama gerçek bu.
-
Aslında yazımda hem Le Guin'in hem de Rowling'in hakkını vermeye çalıştım. Tabii ki ustaya o çerçeveden olan bakışıyla yorum yapması için bu soru soruldu, onda hemfikirim. Sizi de yanlış anlamadım kesinlikle. Sadece dikkat çekmek istediğim nokta okuma alışkanlığı kazanma/fantastiğe giriş gibi konularda Harry Potter iyi iş yapıyor. Ama elbette bu adımları çoktan atmış kişilerin daha farklı, bu alanın ağır topları diye nitelendirebileceğimiz eserleri okumaları beklenir :).
-
Henüz bitirmemiş olsam da Yerdeniz'i ben de severek okuyanlardanım, altyapısı çok güçlü birkaç seriden biri olduğuna da inanırım hatta. Fakat ben de bu konuda Fırtınakıran ile aynı görüşteyim, yani Ursula teyzemize katılmıyorum. Harry Potter fantastik bazında olduğu kadar edebi anlamda da güçlü.
Bence hiçbiri değil ama hadi zorlarsak birinci ve ikinci kitapları "çocuk kitapları" kategorisine koyabiliriz fakat üçten sonrası için aynı şeyi söyleyemeyeceğim. Kitaplarla birlikte bizler de büyümeye devam ettik ve bunun yanı sıra seri de gittikçe karanlıklaştı zaten.
Bu tür söylemlere bugüne dek hep karşı çıktım, yıllar sonra da karşı çıkmaya devam edeceğim sanırım. Harry Potter'ın her zaman özel bir yere sahip olacağını söyleyen kişilerden biri de benim, evet.
-
Bu tema, özel güçleri olan özel bir gruba dahil olma yolundaki çocukluğa ait arzuya oynuyor, fakat ahlaki açıdan söyleyebileceğim en hafif şey, yaratıcı olmadığıdır.
Bence üzerinde durulması gereken, Ursula K. LeGuin'in yukarıdaki sözleridir. İlginç olan :blink Fantastik bir eseri yaratıcı bulmamasıdır.En hafif eleştirim diyor ama bence yerin dibine sokuyor.
-
Bu tema, özel güçleri olan özel bir gruba dahil olma yolundaki çocukluğa ait arzuya oynuyor, fakat ahlaki açıdan söyleyebileceğim en hafif şey, yaratıcı olmadığıdır.
Bence üzerinde durulması gereken, Ursula K. LeGuin'in yukarıdaki sözleridir. İlginç olan :blink Fantastik bir eseri yaratıcı bulmamasıdır.En hafif eleştirim diyor ama bence yerin dibine sokuyor.
'En hafif eleştirim.' gibi bir şey yazmıyor orada.AHLAKİ AÇIDAN söyleyebileceğim en hafif şey yazıyor..
Sıradan insanların aşağı görüldüğünü, adeta insandan sayılmadığını, o harika büyücü halkın ise şiddet de içerdiği söylenebilecek yarışmalar için yeteneklerini kullandıklarını görmekten pek hoşlandığımı söyleyemem.
Bu yorumdan sonra bunları söylemiş.Biraz mantık, biraz objektiflik lütfen.Yazan şey çarpıtılıp, spekülasyon yapılmamalı.
-
"Ahlaki açıdan söyleyebileceğim en hafif şey" eleştiri değilse ne oluyor.Mantıksız olduğum için beni aydınlatırsınız diye umuyorum.
Not:Ben kimseyi övme yada yerme derdinde değilim. İlginç gördüğüm bir yere dikkat çekmek istedim.Ayrıca yorum hoşunuza gitmiyor diye kimseyi mantıksızlık ve spekülasyon yapmak ile suçlayamazsınız.Katılmadığınız bir yer olduğunda insanları kırmadan söylemeniz en güzeli.
-
"Ahlaki açıdan söyleyebileceğim en hafif şey" eleştiri değilse ne oluyor.Mantıksız olduğum için beni aydınlatırsınız diye umuyorum.
Not:Ben kimseyi övme yada yerme derdinde değilim. İlginç gördüğüm bir yere dikkat çekmek istedim.Ayrıca yorum hoşunuza gitmiyor diye kimseyi mantıksızlık ve spekülasyon yapmak ile suçlayamazsınız.Katılmadığınız bir yer olduğunda insanları kırmadan söylemeniz en güzeli.
Kesinlikle her insanın görüşüne saygım sonsuz.İstersen LeGuin'i yerin dibine sok, bu senin görüşündür ama sen gelip fazla yüzeysel bakıp 'Sen beni spekülasyon ve mantıksızlıkla suçladın.' da diyemezsin.Buradan senin yazılanları okumadığın sonucunu çıkarıyorum.
Biraz mantık, biraz objektiflik lütfen.Yazan şey çarpıtılıp, spekülasyon yapılmamalı.
Burada farkındaysan hiç bir şahsa yönelik bir kelime yok.Yapılması gereken şeyi yazıyorum ama üzerine alınıyorsan ki alınmışsın bu senin görüşündür, beni ilgilendirmez.
Ayrıca açıklamamı rica etmişsin.Çeviriden olsa gerek, hiç bir yazar başka yazarı açık açık yaratıcı değil demez.Etik değil bir kere, bu nedenle mantık çerçevesinde düşünülmesinin iyi olacağını ima ettim ve kimseyi suçlamak gibi bir niyetimin olmadığını da zamanla beni tanıdıkça anlayacağını umuyorum..Eğer 'Yok ben haklıyım!' dersen gidip röportajın ingilizce versiyonunu bulmaya çalışıp açıklama yapmaya da çalışırım.
[''Sıradan insanların aşağı görüldüğünü, adeta insandan sayılmadığını, o harika büyücü halkın ise şiddet de içerdiği söylenebilecek yarışmalar için yeteneklerini kullandıklarını görmekten pek hoşlandığımı söyleyemem.'' (''-'' Bu tırnaklar arası aşağıdaki yorumunda eserin TEMA'sı oluyor.)
'Bu TEMA, özel güçleri olan özel bir gruba dahil olma yolundaki çocukluğa ait arzuya oynuyor, fakat ahlaki açıdan(BU TEMA HAKKINDA AHLAKİ AÇIDAN SÖYLEYEBİLECEĞİ) söyleyebileceğim en hafif şey, yaratıcı olmadığıdır.']
TEMAYI YARATICI BULUP BULMAMAK AYRI, ESERİ YARATICI BULUP BULMAMAK ÇOK APAYRI ŞEYLERDİR.KİMSE HİÇ BİR ESER HAKKINDA 'YARATICI BULMADIM.' GİBİ BİR YORUM YAPMAZ.ZİRA YARATICILIK OLDUĞU KESİN BİR ŞEYDİR.
Dip Not:Umarım aydınlatabildim.
-
"Ahlaki açıdan söyleyebileceğim en hafif şey" eleştiri değilse ne oluyor.Mantıksız olduğum için beni aydınlatırsınız diye umuyorum.
Not:Ben kimseyi övme yada yerme derdinde değilim. İlginç gördüğüm bir yere dikkat çekmek istedim.Ayrıca yorum hoşunuza gitmiyor diye kimseyi mantıksızlık ve spekülasyon yapmak ile suçlayamazsınız.Katılmadığınız bir yer olduğunda insanları kırmadan söylemeniz en güzeli.
Kesinlikle her insanın görüşüne saygım sonsuz.İstersen LeGuin'i yerin dibine sok, bu senin görüşündür ama sen gelip fazla yüzeysel bakıp 'Sen beni spekülasyon ve mantıksızlıkla suçladın.' da diyemezsin.Buradan senin yazılanları okumadığın sonucunu çıkarıyorum.
Biraz mantık, biraz objektiflik lütfen.Yazan şey çarpıtılıp, spekülasyon yapılmamalı.
Burada farkındaysan hiç bir şahsa yönelik bir kelime yok.Yapılması gereken şeyi yazıyorum ama üzerine alınıyorsan ki alınmışsın bu senin görüşündür, beni ilgilendirmez.
Ayrıca açıklamamı rica etmişsin.Çeviriden olsa gerek, hiç bir yazar başka yazarı açık açık yaratıcı değil demez.Etik değil bir kere, bu nedenle mantık çerçevesinde düşünülmesinin iyi olacağını ima ettim ve kimseyi suçlamak gibi bir niyetimin olmadığını da zamanla beni tanıdıkça anlayacağını umuyorum..Eğer 'Yok ben haklıyım!' dersen gidip röportajın ingilizce versiyonunu bulmaya çalışıp açıklama yapmaya da çalışırım.
[''Sıradan insanların aşağı görüldüğünü, adeta insandan sayılmadığını, o harika büyücü halkın ise şiddet de içerdiği söylenebilecek yarışmalar için yeteneklerini kullandıklarını görmekten pek hoşlandığımı söyleyemem.'' (''-'' Bu tırnaklar arası aşağıdaki yorumunda eserin TEMA'sı oluyor.)
'Bu TEMA, özel güçleri olan özel bir gruba dahil olma yolundaki çocukluğa ait arzuya oynuyor, fakat ahlaki açıdan(BU TEMA HAKKINDA AHLAKİ AÇIDAN SÖYLEYEBİLECEĞİ) söyleyebileceğim en hafif şey, yaratıcı olmadığıdır.']
TEMAYI YARATICI BULUP BULMAMAK AYRI, ESERİ YARATICI BULUP BULMAMAK ÇOK APAYRI ŞEYLERDİR.KİMSE HİÇ BİR ESER HAKKINDA 'YARATICI BULMADIM.' GİBİ BİR YORUM YAPMAZ.ZİRA YARATICILIK OLDUĞU KESİN BİR ŞEYDİR.
Dip Not:Umarım aydınlatabildim.
Ben Ursula K. LeGuin'i yerin dibine sokmuyorum.Ursula K. LeGuin' in söylediği sözler ile bunu yaptığını düşünüyorum.Sen de önce yazılanları okumalısın.
Bu arada aydınlattığın için teşekkürler...
-
"Ahlaki açıdan söyleyebileceğim en hafif şey" eleştiri değilse ne oluyor.Mantıksız olduğum için beni aydınlatırsınız diye umuyorum.
Not:Ben kimseyi övme yada yerme derdinde değilim. İlginç gördüğüm bir yere dikkat çekmek istedim.Ayrıca yorum hoşunuza gitmiyor diye kimseyi mantıksızlık ve spekülasyon yapmak ile suçlayamazsınız.Katılmadığınız bir yer olduğunda insanları kırmadan söylemeniz en güzeli.
Ben Ursula K. LeGuin'i yerin dibine sokmuyorum.Ursula K. LeGuin' in söylediği sözler ile bunu yaptığını düşünüyorum.Sen de yazılanları önce okumalısın.
Bu arada aydınlattığın için teşekkürler...
Kesinlikle her insanın görüşüne saygım sonsuz.İstersen LeGuin'i yerin dibine sok, bu senin görüşündür.-Clurke
Tekrar okumalısınız. Bunu yaptığınızı değil, isterseniz yapabileceğinizi ve buna saygımın sonsuz olduğunu belirttim. Tabii insanların yazanları kavrama gibi bir yetisi olmayınca göz kaslarının okuması ne fayda?
Herkesin hakkı olan eleştiri hakkına karışamam fakat spekülasyon yapıldığında uyarmak doğal bir haktır benim için...
-
Rowling artık fenomen olmuş, tanınmış ve kitaplarının büyük hayran kitlesi bulunan bir yazar. Ursula K. LeGuin'in eleştirmesi gayet doğal fakat biraz "Dağ tavşana küsmüş" gibi bir durum olmuş.
Her eserin yapabildikleri, ulaşabildikleri ve verebildikleri farklıdır ve Rowling'in eseri zaten ileri düzey eserlerle kıyaslanamaz. Elde ettiği statü bakımından kıyaslanabilir belki, çünkü atıyorum bir Yerdeniz'den daha çok tanınan bir eser. Buna filmlerin etkisinden demekte yanlış olmaz.
Rowling'in Hary Potter serisi de böyle. Tıpkı Robert Jordan'ın kendi eserinin derinliğini ele alarak, Yerdeniz'i eleştirmesi ne kadar subjektif olacaksa, Ursula'nın belirttiği görüşte bir o kadar subjektif. Saygı duyuyorum.
-
Le Guin'in beklentisinin yüksek olmasını elbette anlayabiliyorum. O, ustalığından beklenen bir şekilde çok teknik bir detayın eleştirisinde bulunmuş, ki bu bile aslında kitabın onun öncesinde kalan başka birçok temel meseleyi halletmiş olduğunu gösteriyor ki eleştiri bu kadar ayrıntıya inmeye kalmış.
Bu kadar yüksek bir beklentiyle yaklaşmadan önce eserin fantastik edebiyat içindeki yerini de değerlendirmeye katmak gerekli bence, ki eleştirinin 2004 yılında yapıldığını ve o yılda serinin tamamlanmadığını, üstelik Le Guin'in de henüz sadece en basit düzeydeki ilk kitabı okuduğunu varsayarsak, ilerleyen dönemde seriyi fantastik edebiyat içindeki gerçek konumuna kendisinin de yerleştirmiş olması muhtemel. Ondan öncesi zaten herkes için muğlaktı. Eğlenceli bir kitaptı sadece.
Serinin orijinal olduğu için övülen kısmı, klasik mitolojiyi modernist bir bakışla yeniden yorumlayarak hikayeye dahil ediş şekli. İnsanın doğaya etkenliğinden büyücülerin tüm insanlara etkenliğine, oradan da safkanların hepsine egemenliğine kadar, hakimiyet kurma yarışının yarattığı sorunlar çevresinde şekilleniyor ana hikaye ve karakter ilişkileri. Bir "At Adam - Umbridge" ilişkisinde bile bunu görürüz.
Eseri anlamlandırırken kullanılacak dışsal bilgiler minimum düzeyde olduğunda bile, yani bir çocuğun bakış açısından bile salt olarak kurgunun kendisi okuru tatmin etmeye yetiyor. Eserin küçük yaştaki hayran kitlesi böylece yakalanıyor. Yaş büyüdükçe, okurun eseri anlamlandırırken kullandığı dışsal bilgiler de artıyor,
böylece esere yüklediği anlam da her yaşta zenginleşiyor, serinin sonraki kitaplarından beklentisi de ona göre tekrar tekrar şekilleniyor. Fakat okurun dışsal bilgi birikimi eserin havuzundaki birikimi aştıktan sonra, eserin artık okuru eskisi kadar tatmin etmez olacağı da açık.
İşte ondan sonra ancak daha yukarılardaki serilere gözünü dikmeye başlıyor insan. 11 yaşındayken fantastik edebiyata Silmarillion ile başlamış olsaydım, bir daha uzun bir süre fantastik edebiyata yaklaşır mıydım, bilmiyorum. Hiçbir şey anlayamazdım ve herhalde bir yaşa kadar içimde bu türe karşı bir önyargı olurdu.
Harry Potter serisi yalnızca bir başlangıç olabilirdi. Rowling bomboş geçirdiği yıllarını, yarattığı kemikleşmeye son derece müsait evreni sağlamlaştırmakla; yeni hikayelerle, tarihi anlatılarla, başka karakterlerle doldurmakla ve daha derin hikayeler yazmakla geçirebilirdi. Ama böyle bir şey yapmadı. Bunu istemedi. Başladığı işe devam etmedi. Evreni Harry Potter gibi kısıtlı bir alanla bırakmayı tercih etti. Serinin bitiminin ardından okurlara verebildiği en iyi şey ise Pottermore gibi saçma sapan, işe yaramaz bir şey oldu. Bazen onun yarattığı şeyden çok sıkıldığını düşünmüşümdür.
Yine de Harry Potter serisi bugün hala açıp rastgele bir bölümünü zevkle okuyabildiğim, eserin kendi mantık kuralları üzerine düşünebildiğim ve "Ya o değil de, ben Muggle'ın tekiyken çocuğum Muggle doğumlu büyücü filan çıksa kıskançlıktan nasıl çatlardım haa, nefret ederdim çocuktan resmen." diye düşünerek eğlenebildiğim bir seri. Keşke daha fazlası olsa. Anlam olarak fazlası da aslında. Bir neslin büyürken korktuğu, üzüldüğü tüm şeylerden saklanmak, sakinleşmek, moral toplamak için başvurduğu, ortak ilgi alanları etrafında kendisi gibi arkadaşlar bulduğu en değerli sığınak oldu senelerce.
https://youtu.be/zYCx_7J1MDk
-
Auguste Dupin'in söylediği çoğu şeye katılıyorum.
LeGuin'in yaptığı şey aslında çok temel ve aslında çok teknik (edebi teknik) bir şeyin eleştirisi. Daha iyisi yazılana kadar her zaman fantastik/bilim kurgu hep benzer şeyleri anlatır. Bizlerse farklı olanları bu şekilde ayırt eder ve üzerine konuşuruz.
LeGuin'in söyledikleri teknik bakımdan doğru bir noktada duruyor. Konu içinde şöyle bir parantez açalım bu noktada. Daha önce okuduklarınızı aklınıza getirin bir. Karakterlerde şunlar hiç mi yoktu?
- Normal çevresinde işe yaramaz, ahmak, beceriksiz vb görünen biri, ortam değiştirdiğinde aslında çok yetenekli, cesur, muhteşem vb özellikleri olduğunu fark eder.
- Karakter yeteneklerine ve gücüne sırt çevirip "sürgünü tercih eder" ya da geride durmayı, normal bir hayat vb sürmeyi ister
- Ortada yok edilmesi gereken bir şey muhakkak vardır ve bu kötü bir şeydir. Yüzük, hortkuluk, madalyon, gölge vb vb bunlara örnektir.
- İyi olan başlangıçta muhakkak naiftir. Tüm olan bitene rağmen kibardır, herkese zarif davranır ve olabildiğince kendi halinde kalmaya çalışır ama şartlar onu muhakkak zorlar.
Yukarıda yazdıklarım, oyun motoru gibi düşünülebilir. Kurgu bunların üstüne inşa edilir. Farklı olan nedir peki bu durumda? Örneğin her şeye rağmen gölgeni kucaklayabilmektir (Ged). Bir daha huzurla geri dönemeyeceğini bildiğin köyünü, beklenmedik bir macerayla terk edebilmektir (Bilbo, Frodo). Farklı olanı koruyabilmek için kendini feda edebilmektir (Lord Rem İr Estraven). Bir şeylerin "üstün" olduğunu kabul edip taraf seçmek yerine, çoğunluk tarafından "altta" görüleni koruyabilmek için cesaretini toplamaya çalışmaktır (Harry). Çok istesen de sana sonsuz gücü bahşedecek olana dokunmama iradesini gösterebilmektir (Galadriel).
Ancak her hikaye ilerledikçe kendini belli eder. Harry Potter yedi kitaba yayılmış bir metin (Örneğin LeGuin'in Karanlığın Sol Eli adlı kitabı gibi tek cilt değil (bu noktada da kabul edelim, Harry Potter pazarlamanın kurbanı olan bir metin. Çoğu insan "hayran" olmanın ötesine geçip metnin alt katmanına inemedi). Bu nedenle anlatmak istediği konuyu çooook sonra söylüyor. İlk kitapsa, diğerlerinin yanında, kendini kanıtlamaya çalışan bir çocuğun pervasızca işlere bulaşmasını anlatan bir metin olarak kalıyor. Pazarlama faktörüyle fenomen haline getirilmesi ve olayın (aynı kendinin yıllar önce yazdığı gibi) bir sihir okulunda, yatılı okul hikayesi şeklinde geçiyor olması, Ursula ablamızın gözünde Joanne ablanın işini değersiz kılmış durumda. Olay da bundan ibaret.
Tabi bir de Ursula ablamızın hayata bakış açısıyla Joanne ablamızınki çok farklı ve bunlar her ikisinin de metinlerine yansımış durumda. Joanne ablanın daha liberal bir kafa yapısı var (Hermione örneğin yasayla "EvCinleri'nin refahını ilerletmek" ister. Daha köklü bir çözüm bulmak (sihir toplumunu değiştirmek mesela) aklına gelmez. Ev cinleri neden köledir ve Ev cinleri köleliklerinden neden hoşnuttur, asıl sebep nedir araştırmak yerine sadece "iyi şeyler yapmak" isteğiyle ayağa kalkar. Ki bu laf daha da uzar). Ursula abla ise anarşisttir ve bir bakıma, özellikle son dönemlerde, kafası biraz karışıktır. Metinlerinde çoğunlukla var olan sıkıntıları aktarır aktarmasına ama onun da daha köklü çözüm arayışı (aynı Hermione örneğindeki gibi) sınırlıdır. Birbirlerine eleştirilerini sunarlarken bunun da önemli bir faktör olduğunu söyleyeyim.
O haklı bu haklı diye bir yorum yapmayacağım, eleştiri denen şey çok katmanlı bir çözümleme yapma işidir ve yukarıda yazdıklarım bu noktadan hareketle yazıldılar. Her iki yazar da farklı olan bir şeyler söyleyebildiler ancak, bunu hatırlamakta her zaman fayda var.
-
Doğru ya da yanlış kendi görüşlerimi paylaşmak istiyorum. Yazdıklarımı (bir Harry Potter hayranı olarak) eleştirilere kuru, yersiz bir karşı çıkma olarak görmeyin. Kimsenin düşüncesini değiştirme gibi derdim yok sadece kendimce doğru olanı söylemek istiyorum.
Bir kitabı iyi yapan şey bence okurda bıraktığı etki ile doğru orantılı olarak artar. Harry Potter en sevdiğim fantastik seri. Ondan başka ne okuduysam da o kadar tat alamadım. Belki başka kitaplar mükemmel ve ağdalı bir dille yazılmış, savaş vb. durumlar çok iyi tasvir edilmiş, kurgu şimdiye dek görülmemiş bir şey üzerine kurulmuş olabilir. Ama bu benim için önemli değil. Hislerime en fazla etki eden kitap/yazar benim gözümde daha başarılıdır.
Harry Potter serisinin eleştirildiği bu noktaya katılmıyorum. Bence J.K.R gayet de günümüz dünyasından yansımalar sunmuş okuyucuya. Gerçek hayatta nelerle karşılaşıyor insan. Seri hakkında "birileri sıradan olduğu için aşağılandı, üstün olduğunu iddia eden büyücü topluluğu şunları yapıyordu" diye olumsuz düşünmek ne kadar doğru bilemedim. Çünkü ben yazarın kesinlikle çocukları "özel olmak ayrıcalıktır ve özelsen kötü davranabilirsin" gibi bir düşünceye yönelttiğini sanmıyorum. Romanda insan ilişkileri üzerinde de çok durulup gerekli mesajlar verilmiştir zaten. Gerçeklerin dışına çıkıp da farklı şeyler yazsaydı bu kez de yapmacıklıkla mı suçlanacaktı J.K.R merak ediyorum.