Kayıt Ol

"Yayın" - "Yayım" Sorunsalı

Çevrimdışı Galaxie

  • **
  • 375
  • Rom: 17
    • Profili Görüntüle
"Yayın" - "Yayım" Sorunsalı
« : 17 Temmuz 2012, 02:23:15 »
Forumda birkaç öyküde gördüm, her zaman kafa karıştırdığı için paylaşmak istedim. (Sanırsam böyle bir konu yok forumda)

Bu konuda pek çok görüş duydum bunlardan birkaçı:

-Hiç farketmez, ikisi de aynı şey.
-Yayım yazılı şeyler için (kitap, dergi, vb), yayın ise görsel ve işitsel şeyler için (televizyon, radyo) kullanılır.
-Yayım görsel ve işitsel şeyler için, yayın yazılı şeyler için kullanılır.

Oysa bunların hiçbiri doğru değil. TDK da sözlüğünde "yayım" ve "yayın" sözcükleri için hemen hemen aynı açıklamayı yaptığından hiç yardımcı olmuyor.

Doğrusu:

-"Yayın" isim olarak kullanılır, "yayım" ise hem isim hem fiil olarak.
-"Yayınlamak" diye bir şey yoktur, "yayımlamak" diye bir şey vardır. "Yayımlamak" herhangi bir şeyi çoğaltmak ve dağıtmaktır.
-"Yayım" ise yapılan işin adıdır, yani yayma işinin adı.
-"Yayın" ise yayımın ürünüdür. Yani diğer bir deyişle yayımlanan üründür.


Yani takip eden cümlelerin hepsi yanlış:

"Türkçe yayın yapan CNN Türk kanalı, 'Dört Bir Taraf' adlı programı 28 Haziran'da yayınladı."
"Türkçe yayım yapan CNN Türk kanalı, 'Dört Bir Taraf' adlı programı 28 Haziran'da yayımladı."
"Türkçe yayım yapan CNN Türk kanalı, 'Dört Bir Taraf' adlı programı 28 Haziran'da yayınladı."

Doğrusu ise:

"Türkçe yayın yapan CNN Türk kanalı, 'Dört Bir Taraf' adlı programı 28 Haziran'da yayımladı."

Çevrimdışı estarriol

  • **
  • 163
  • Rom: 10
    • Profili Görüntüle
Ynt: "Yayın" - "Yayım" Sorunsalı
« Yanıtla #1 : 17 Temmuz 2012, 03:00:20 »
-"Yayınlamak" diye bir şey yoktur, "yayımlamak" diye bir şey vardır. "Yayımlamak" herhangi bir şeyi çoğaltmak ve dağıtmaktır.

Öncelikle benim de ne zamandır kafamı kurcalayan bir mevzuya parmak bastığınız için teşekkür ederim. Yazıda da belirtildiği gibi konuya TDK bir açıklık getirmiş değil. Yalnız alıntı yapmış olduğunuz kısımla ilgili şöyle bir sorun var: Yayınlamak tabiri günümüzde bilimsel makaleler başta olmak üzere bir çok kaynakta yer almaktadır ve bir Atom Fiziği terimi olarak kabul görmektedir.

Buna en uygun örnek radyasyon yayınlamak olur sanırım. Örneği "Helyum çekirdeği yayınlamak, Beta Eksi parçacığı yayınlamak, Nötrino yayınlamak" gibi. Zannediyorum temelde bir radyasyon olayı olan televizyon yahut radyo yayınları da yine bu amaçla "yayınlamak" ifadesiyle anlatılıyor kimi yerlerde.

Örneğin RTÜK,

Alıntı
''Yazıya konu yayının 6112 sayılı Kanun'un 8/2 maddesindeki, 'Radyo ve televizyon yayın hizmetlerinde, çocuk ve gençlerin fiziksel, zihinsel veya ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde içerik taşıyan programlar bunların izleyebileceği zaman dilimlerinde ve koruyucu sembol kullanılmadan yayınlanamaz' hükmünü ihlal ettiğine ve ihlalin tekraren oluşması nedeniyle idari para cezası uygulanmasına Üst Kurulca karar verilmiştir.

şeklinde bir açıklama yapmış. Bu konu hakkında konuşabilecek en resmi ağız RTÜK. Ama pekala hata yapıyor da olabilirler. Acaba bu konuya ilişkin fazlasıyla yaygın bir takım galat-ı meşhurlar mı söz konusu?

Çevrimdışı Galaxie

  • **
  • 375
  • Rom: 17
    • Profili Görüntüle
Ynt: "Yayın" - "Yayım" Sorunsalı
« Yanıtla #2 : 17 Temmuz 2012, 03:06:00 »
Bilimsel literatürü bilemiyorum tabi. Dediğiniz gibi "yayınlamak" radyokimyasal olaylarda kullanılıyor olabilir. Bu konuda bir şey diyemeyeceğim.

Ama RTÜK konusunda benim kişisel fikrim RTÜK'ün hata yaptığı. TDK'da "yayınlamak" diye bir sözcük mevcut değil çünkü. Ha "TDK yayın ve yayım için de aynı şeyi söylüyor ona bakarsan," diyeceksiniz. O da doğru...

Çevrimdışı estarriol

  • **
  • 163
  • Rom: 10
    • Profili Görüntüle
Ynt: "Yayın" - "Yayım" Sorunsalı
« Yanıtla #3 : 17 Temmuz 2012, 03:19:45 »
Anladığım; bu konuya ilişkin kararsızlığım sıradışı bir durum değilmiş.

Çünkü dediğiniz gibi siz TDK yı referans verince oradan da bakmış oldum, dediğiniz gibi gerçek bir ayrım yapılmamış. Şimdi TDK da yanlış yapıyor diyesim var, ama o da "Et kokarsa tuzlarsın, tuz kokarsa n'aparsın?" durumuna getirebilir konuyu. O yüzden katıldım, o da doğru.

Çevrimdışı Raisor

  • ***
  • 793
  • Rom: 15
    • Profili Görüntüle
Ynt: "Yayın" - "Yayım" Sorunsalı
« Yanıtla #4 : 17 Temmuz 2012, 04:34:56 »
Maalesef yanlış.

Bunu parazit olmak için söylemiyorum. Lise yıllarında edebiyat öğretmenim Cemay Müezzin hocamdı. Bu işi doktoraya kadar götürmüş, saygın kitap yazarlarındandır. Bu konunun konuşulduğunu, hatta önceki yıllarda ÖSSnin bile sorduğunu söylediğini hatırlamaktayım.

Yayın ve yayım kelimesi, ikisi de aldığı eklere göre isim ya da fiil olabilir. Yalnız yayın yapmak demek, bir şeyin cihazlardan çıkarılıp diğerlerine sunulması demektir. Bu bir radyo yayını da olabilir, gazete de olabilir zira matbaa da bir cihazdır.

Yayım ise, yayılması, bir şeyin ortalığa dağıtılması olayıdır. Bir kitap yayınlanır. Yayınlandıktan sonra da yayımlanır. Kağıtla yazılan bir duyuruyu panoya astığınızda, duyuruyu yayımlamış oluruz. Herkese o haberi yayarız.
Vahşet her yanda ulu orta sergilenirken,

Sevişmek için saklanmak zorunda kaldığımız bir Dünyada yaşıyoruz.

-John Lennon.

Çevrimdışı Elijah

  • ***
  • 627
  • Rom: 6
    • Profili Görüntüle
Ynt: "Yayın" - "Yayım" Sorunsalı
« Yanıtla #5 : 17 Temmuz 2012, 06:11:01 »
Şimdi bakınca Raisor'un söylediği, TDK'nın söylediğinden daha cezbedici ve kullanışlı geldi bana. Bende mi bir yanlışlık var bilemiyorum.
Planemo Syndrome

Çevrimdışı Galaxie

  • **
  • 375
  • Rom: 17
    • Profili Görüntüle
Ynt: "Yayın" - "Yayım" Sorunsalı
« Yanıtla #6 : 17 Temmuz 2012, 12:27:24 »
Maalesef yanlış.

Bunu parazit olmak için söylemiyorum. Lise yıllarında edebiyat öğretmenim Cemay Müezzin hocamdı. Bu işi doktoraya kadar götürmüş, saygın kitap yazarlarındandır. Bu konunun konuşulduğunu, hatta önceki yıllarda össnin bile sorduğunu söylediğini hatırlamaktayım.

Yayın ve yayım kelimesi, ikisi de aldığı eklere göre isim ya da fiil olabilir. Yalnız yayın yapmak demek, bir şeyin cihazlardan çıkarılıp diğerlerine sunulması demektir. Bu bir radyo yayını da olabilir, gazete de olabilir zira matbağa da bir cihazdır.

Yayım ise, yayılması, bir şeyin ortalığa dağıtılması olayıdır. Bir kitap yayınlanır. Yayınlandıktan sonra da yayımlanır. Kağıtla yazılan bir duyuruyu panoya astığınızda, duyuruyu yayımlamış oluruz. Herkese o haberi yayarız.

Elbette parazit olmak için söylemiyorsun, konuyu boşuna Tartışma Platformuna açmadım.

Yayım, yayın ve yayımlamak konusunda değil de yayınlamak konusunda farklı bir şey söylüyorsun. Yayınlamak diye bir fiil olduğunu, bunun dağıtma değil de basma ve çoğatlma kısmı olduğunu savunuyorsun yanlış anlamadıysam.

Eğer yazdığım yanlışsa doğrusunu öğrenmeyi isterim Raisor bu yüzden eğer bu fikri savunuyorsan bir kaynak göstermeni rica ediyorum.

Çevrimdışı Fiddler

  • ***
  • 565
  • Rom: 32
  • Bazen Herkes Duysun Diye..
    • Profili Görüntüle
    • A. Orçun CAN
Ynt: "Yayın" - "Yayım" Sorunsalı
« Yanıtla #7 : 17 Temmuz 2012, 14:59:54 »
Efendim ben de konuya şu şekilde dahil olmak istiyorum. Şimdi öncelikle gerçekten dilbilgisel anlamda "yayınlamak" diye bir sözcük olmadığını anlamamız gerekir. RTÜK'ün kullanması, bu konuda ehil rütbelerde bulunan insanların olması bu dilbilgisel gerçeği değiştirmez. Ne Türk Dil Kurumu, ne Türk Dil Derneği bu sözcükle ilgili çalışma yapmamışlardır yıllardır. Gerçekten günlük hayatta çoğu zaman "yayımlamak" yerine yanlış da kullanırız.

Gel gelelim sorunun nedenine. Sorun, kavramların Türkçeleştirilmesi zamanından kalan bir sorun. Karşılık gelen iki tane sözcük var İngilizce'de bakabileceğimiz:

1. Publish(v). Bu "yayımlamak" anlamına geliyor. Öncelikle yayınevlerinin çıkarttığı kitap, dergi vs. için kullanılmasına rağmen günümüzde de çok daha geniş bir anlamda kullanılabilmekte, ve bu sebeple "yayımlamak" sözcüğünün kullanımı da olduğundan genişliyor.

2. Broadcast(v). Aslında çoğu zaman "yayınlamak" dediğimiz zaman bundan bahsediyoruz. Bir televizyon programının yayınlanması, bizim radyolarımızın  yayınlanması vs buna giriyor; ama kavramsal olarak da baktığımız "broadcast" sözcüğü zaten İngilizce'ye de "publish"e oranla çok geç girdiğinden, Türkiye'de bir arada kaynama yaşanıyor.

Ben sanıyorum ki birkaç sene içerisinde sözlüklere girecektir, zira sokakta çok kullanılıyor "yayınlamak" olarak; ama o zamana kadar ortada dilbigisel olarak bir yanlış kullanım olduğunu farketmek gerekiyor.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü okuyalım..

Çevrimdışı Raisor

  • ***
  • 793
  • Rom: 15
    • Profili Görüntüle
Ynt: "Yayın" - "Yayım" Sorunsalı
« Yanıtla #8 : 17 Temmuz 2012, 15:14:05 »

Elbette parazit olmak için söylemiyorsun, konuyu boşuna Tartışma Platformuna açmadım.

Yayım, yayın ve yayımlamak konusunda değil de yayınlamak konusunda farklı bir şey söylüyorsun. Yayınlamak diye bir fiil olduğunu, bunun dağıtma değil de basma ve çoğatlma kısmı olduğunu savunuyorsun yanlış anlamadıysam.

Eğer yazdığım yanlışsa doğrusunu öğrenmeyi isterim Raisor bu yüzden eğer bu fikri savunuyorsan bir kaynak göstermeni rica ediyorum.

Bir an afalladım. Dedim ya, bu bilgiyi ben internetten öğrenmedim diye. Fakat şimdi TDK'ya bakınca, şöyle de bir durum var.

Yayın:
1. isim Basılıp satışa çıkarılan kitap, gazete vb., neşriyat
2. Radyo ve televizyon aracılığıyla halka sunulan, duyurulan, iletilen eser, program, neşriyat

Yayım:
1. isim Yayma işi
2. Kitap, gazete vb. okunacak şeylerin basılıp dağıtılması, neşir
"Kitap ve gazete yayımı işi bizim can davamızdır." - R. N. Güntekin
3. Herhangi bir eserin radyo ve televizyon aracılığıyla dinleyiciye, seyirciye ulaştırılması, neşir.

Bu 'İki resimdeki 7 farkı bulmak' gibi. Sabaha kadar bakarsanız dahi pek az fark görülüyor. Fakat Yayının ilk anlamı ile yayımın ikinci anlamı arasında küçük bir detay da açığa çıkıyor. Kitap v.b şeylerin basılması yayındır. Basıldıktan sonra dağıtılması olayına ise yayım deniyor.

Gel gelelim %100 bir şey diyemiyorum ben de.

Spoiler: Göster
Edit: Elijah, övdün mü, yerdin mi, anlayamadım. Fakat benim söylediğimin TDK'da yazılandan farklı olmadığını her beyin görebilir.

Edit 2: Galaxie, önceki mesajıma "Maalesef yanlış" şeklinde başlamışım da, farklı bir şey söylemediğimizi ben de fark ettim şimdi :D. Tek fark, benim yayınlamak gibi bir fiilin olabileceğini söylememdi, ki doğrusunu söylemek gerekirse, hangisinin isim hangisinin fiil olabileceği ile ilgili bir konuşma sınıfta geçmedi sanırım. Bu kısım benim uydurmasyonum da olabilir pekala. Kusura bakma :).
Vahşet her yanda ulu orta sergilenirken,

Sevişmek için saklanmak zorunda kaldığımız bir Dünyada yaşıyoruz.

-John Lennon.