Konu: Çizgili Pijamalı Çocuk - John Boyne

Çizgili Pijamalı Çocuk
John Boyne

Çeviri: Tülin ve Tayfun Törüner

Tudem Yayınları, 2007
205 Sayfa

İkinci Dünya Savaşı’nı yüzlerce farklı şekilde işleyen romanlar var. O kıyımın insanlarda bir şeyler anlatma hissi uyandırması ya da bunun üzerinden çok satan bir kitap yazma isteği uyandırması çok doğal.

John Boyne’un hissettiği ilki sanırım. Boyne; savaşa, soykırıma dair naif bir hikâye anlatmak istiyor. Bunu da en iyi çocuklar üzerinden yapabileceğini düşünmüş sanırım. Tabi roman ve filmlerde dehşeti çocuklar üzerinden anlatmak, riskleri olan bir girişim. Sığlığa veya suistimale düşebilirsiniz. Boyne düşmüyor. Abartmıyor. Kanatmıyor. Kitabın sonu hariç. Çünkü bu dehşeti çok fazla naifleştirmek yalan söylemek olur.

Arka planda savaş olmasa; yaşadığı yerden, okulundan, arkadaşlarından kopup başka bir yere taşınan herhangi bir çocuğun hissettiklerinden ibaret roman. Nasıl ki beyaz renkte sözcükleri siyah bir fonun üzerine yazdığınızda belirginleşirler, Boyne’un 9 yaşındaki Bruno adlı roman kişisinin başından geçen günlük olaylar bu kara fonun üzerinde can yakıyor.

Ne söylense kitabın gizemine, saflığına leke düşüreceği için çok dikkatli olmaya çalışıyorum. Tudem Yayınları bile kitabın arka kapağındaki tanıtım yazısında kitaba dair neredeyse hiçbir şey söylememiş.

Çevirisi de çok güzel kitabın. Hiçbir düşük ifadeye rastlamadım.

Bu güzel kitaba dair söyleyeceklerim bu kadar. Okuyun, kendiniz görün.

Kitaptan tadımlık bir kaç sayfa:
http://www.tudem.com/tadimlik/cizgili-pijamali-cocuk.pdf

Benzer etkileyicilikte bir başka kitap:
http://www.kayiprihtim.org/forum/kitap-hyrsyzy-markus-zusak-t15287.0.html;msg145174

[Sayhh]

Boyne; savaşa, soykırıma dair naif bir hikâye anlatmak istiyor. Bunu da en iyi çocuklar üzerinden yapabileceğini düşünmüş sanırım. Tabi roman ve filmlerde dehşeti çocuklar üzerinden anlatmak, riskleri olan bir girişim. Sığlığa veya suistimale düşebilirsiniz. Boyne düşmüyor. Abartmıyor. Kanatmıyor.

Yorumunuzu ilk okuyuşta, savaşı yine bir çocuğu odağına alarak anlatan başka bir roman, Boyalı Kuş, geldi aklıma istemsizce (naif demenize rağmen!) ve eklediğiniz metni kendimi rahatsız hissederek açtım. Bir daha savaşa tanık olan çocuklarla ilgili bir şey okumam diyordum ama galiba bu kitabı da okuyacağım. Konuyu ele alış biçimi nedeniyle ilginç görünüyor.

Spoiler: Göster

Kapak tasarımı kime ait bilmiyorum ama üzerinde çevirmenlere de yer ayrılmış olsaydı Bülent bey tasarlamış derdim mutlaka. Tarzı, sizin daha önceki tasarımlarınızı andırıyor.

[Fırtınakıran]

Her şey aslında tertemiz giysiler içindeki Bruno'nun o tellerin ardındaki kel kafalı çocuğa, "Siz neden hep pijamalarınızla geziyorsunuz?" demesiyle başlıyor. Yüzünüzde oluşacak buruk bir tebessümle o toplama kampının çirkinliği dağılıp gidiyor.

Gerek kitabı, gerekse filmiyle çok bilindik bir konuyu başka bir düzlemde işleyen bir eser. Bülent Bey'in yukarıda dediği gibi, savaşı çocuklar üzerinden anlatma riskine girmiş ve bu riski de hakkıyla nihayete ulaştırmış bir eser bu. Tudem Yayınları'nın özenli işlerinden de bir diğeri aynı zamanda. Zaten bu yayınevinin adı akla gelince bastıkları eserlerde gösterdikleri özen de aynı anda akla geliyor.

İnsanların kötü doğmadığı, kötülüğün sonradan öğrenildiğine dair çok çarpıcı bir eser var önünüzde. 9 yaşındaki bir çocuğun masum gözleriyle gördüğü dünyada "öteki" diye bir şey yok. Sadece o ve diğer çocuklar. Teller oyunlara engel olamıyor. İnsanların habisliğini kendi yavruları yıkıyor.

Çizgili Pijamalı Çocuk, bu eserle tanışmamışlar için kayıp olabilecek bir eser. Böyle eserlere ihtiyacımız var. Çocukların temiz bakışlarına da öyle.

Spoiler: Göster

Ne yazık ki tüm bunların olduğu dünyada, bu kitaptaki gibi "gerçek" sonlar da mevcut.