Şenaydın:Fırtınakıran'ın başlık altında paylaştıkları, sorunuza fikir vermesi açısından ipuçları veriyor.
Basit bir okur olarak önerebileceğim, konuyu açan taraf olarak tuhaf gelebilir. Cinsiyetin, ortaya konan kurgudaki etkisini kocaman bir soruna dönüştürmemek gerek. Kurgu evrenindeki toplumsal cinsiyetin, karakterlerin düşünce ve hareketlerindeki etkisi de bir yere kadar. Birey olarak, iç ve dış dünyasını şekillendirirken, kurgudaki varlığını ortaya koymakta ona ne gibi olanaklar sunulduğuna bakmalı biraz da:
Neuromancer'daki Jilet Kız Molly'nin dişiliği kitabın geçtiği evrende pek anlam ifade etmemektedir. Kayıplarından, kötü anılarından bahsederken, eski olayların içindeki itici güç cinsiyet mevzusu olsa da, hikayesinin asıl işleyiş noktası tekno-güvenilmez dünyada nasıl hayatta kaldığı/kalınacağı üzerinedir. Buradaki silik cinsiyet, duygusal bağlılık içermeyen göstermelik aksiyonlardan ibarettir ki bu sinik kurgu dünyasının haletiruhiyesiyle de örtüşmektedir. Molly cinsiyetsiz midir? Hayır, kitaptaki cinsel hayatı, zevkleri ve kadın olarak gördüğü nahoş saldırılar dişilik imajına göre şekillenmiştir. Molly iki boyutlu bir karakter gibi midir? Evet. Bu kitaba zarar vermekte midir? Hayır, kurgu evrenindekiler de yaptıkları işlen var olan tiplerdir zaten. Kitapta Molly'nin dişiliğinden gelme zayıflıkları var mıdır? Evet. Bunlar bayağılıktan gelen dişi klişeleri midir? Hayır, Molly iki boyutlu gelmesine rağmen, gayet insani tepkilere dayanır ve mantıklı sebep-sonuç ilişkisi içerisinde var olmuşlardır bunlar.
Count Zero'daki Marly Krushkova karakteri sevgili kazığı yemiş işsiz biridir. Sahtekar sevgilisiyle olan ilişkisinin eski anılarında hissettiklerini, kadınsı bir burukluk olarak kodlayabiliriz ilk başta. Durumu bu kodlamadan ayrı tuttuğumuzda da, güvendiği insanın ihanetiyle sarsılmış birinin içinden geçirdiği "acaba"dır yaşadığı. İkili ilişkilerde duygusal olarak hırpalanan taraf olarak, cinsiyetine göre vermesi beklenen genelleşmiş tepkilerden birini gerçekleştirmiştir. İleri ki kısımlarda bunun, bilindik kadın davranışı fikrinden değil de, pasif birey özelliği olduğu anlaşılmaktadır.
Bu iki örnekte de karakterlerin kurgu dünyalarındaki varlıkları sadece bir iki temel özellik üzerinden şekillenmiştir. Bu özellikler kalıplaşmış algılardan gelseler de bayağı ve uçukta değillerdir. İç dünyalarında yaşananlar, dış dünyalarına uyum sağlayıp sağlamamalarına göre elde edecekleri kazanç-kayıp ilişkisiyle ilintilidir ayriyeten. Cinsiyet olgusunun beraberinde getirdiği cinsiyet kalıpları engel değil yani. Üstünde çalışılabilecek başlangıç noktaları sunuyorlar. Durum ve gerekçelerin mantığa uygunluğuna göre, kalıpsal özellikler seyreltilebilir, görmezden de gelinebilinir; kalıpsal algıların üstüne gidilerek o özellikler daha da belirginleştirilebilinir. Metnin başından sonuna kadar ki süreçte, sadece okurun değil, ömür sürdükleri kurgu dünyanın gerçekliğine de ne kadar tabi oldukları göz önünde bulundurulmalı birde.
Olay dönüp dolaşıp, okurun varlığını kabul edebileceği kurgu karakterler yaratma meselesine geliyor.
Cahilliğim ile ancak bukadarını aktarabiliyorum
.