Kayıt Ol

Harikalar Kitabı - Jeff Vandermeer

Çevrimdışı Bay_Karamsar

  • ****
  • 865
  • Rom: 12
    • Profili Görüntüle
Harikalar Kitabı - Jeff Vandermeer
« : 07 Ağustos 2016, 20:15:26 »


Adı: Harikalar Kitabı (Yaratıcı Yazarlık için Hayalgücü Yüksek Resimli Bir Klavuz)
İngilizce Adı: WonderBook
Yazar: Jeff Vandermeer
Yayın Yılı: 2013
Türkiye Yayın Yılı: 2016
Sayfa Sayısı: 350
Yayınevi: Alfa
Çevirmen: Ali Atakay
Editör: Kardelen Ayhan - Ceren Nuhoğlu
Tasarım Uygulama: Yavuz Karakaş

Tanıtım:

     Jeff Vandermeer'in önderliğinde, kurmaca yaratıklarının kol gezdiği diyarlara hoş geldiniz. İlginç mi ilginç, tuhaf mı tuhaf, birbirine benzeyip de benzemez olan canlılar ile karşılaşacaksınız. Onlara ve dünyalarına, Vandermeer ve yanındaki uzman ekipçe hazırlanan, görseller ile desteklenmiş klavuz ile aşina olacaksınız. Klavuzumuz, bilinen kurmaca canlılarının yaşamlarını ve hayat döngülerini aktarırken, aynı zamanda, keşfedilememiş kurmaca canlıları bulmak isteyenler için de keşif rehberi mahiyetinde.
     Başlangıç ve orta düzey kurmaca canlıları araştırmacıları için nitelik ve incelik barındıran bir başvuru kaynağı, Harikalar Kitabı.

Yorumum:

      Kurmacanın ele avuca sığmazlığının bilinciyle hareket ediyor, Harikalar Kitabı. Yaratıcı yazarlık için sabit kurallardan bahsetmek yerine, iyi bir kurmaca için nelere gereksinim duyulabileceği üzerinden giderek, yazar ve yazar adaylarının kendi yollarını bulmalarında önayak olma çabasında. Renkliliği ve her sayfada bambaşka bir şeyle karşılayan yapısı itibariyle, canlıya benzettiği kurmaca gibi davranıyor -kitabın başından itibaren zihninizde kıvılcımlar oluşmaya başlıyor. Kullanıma göre iyi veya kötü sonuçlar verebilecek kurmaca elementlerindeki olağan ve olağandışılıktan aynı anda bahsediliyor. Böylece, kurmaca yapıtaşlarının ihtiva ettikleri esneklik ve bu esneklik sayesinde gerçekleştirilebilecek farklı kurmacalara nasıl kapı aralanabileceği dillendiriliyor bir yandan.

     Tüm olasılıkların gözönünde alınmasını salık vererek, okurun zihin dünyasını genişletmeyi amaçlayan yazarımız yardım da almakta tabi. Onaltı ismin bölümlere serpiştirilmiş görüşler, zaten tek düze olmamaya gayret gösteren konu akışında daha farklı noktalara dikkat çekilmesini sağlıyorlar. Her biri ilgili bölüme dair farklı bakış açıları kazanmanızı sağlayacak bu yazıların tek hoşuma gitmeyen kısmı; ana metni dikkatle takip ederken, metni yarıda kesecek yapıda yerleştirilmeleri oldu. Ben, bölümü bitirdikten sonra ara yazıları okumayı tercih ettim. Okuduklarımı kavrayabilmek açısından bu daha iyi oldu benim için. Konuk yazarların elinden çıkma ara yazıların içerikleri nasıl derseniz, ilk okumada dikkatimi çekenleri sayayım sizlere: Le Guin'in, okuyucu ve eleştirmenlerin yarattıkları "bu eserin mesajı ne acaba" sorusu ile oluşan girdabı konu edindiği "Mesajlar Hakkında Mesaj"; Desirina Boskovich'den, Kara Kule serisi ve Bulut Atlası kitaplarının sonlarını açıklayarak "son" kavramının hikaye bütüncüllüğü ve okura verdiği tatmin açısından ne kadar önemli olduğunu aktardığı, "Sonların Zorluğu"; Micheal Cisco'nun, Joseph Campbell'ın, kimi sinema ve kitaplarda değişmez kanun gibi uygulanan kahraman monomitinin izlenebilecek tek yol olmadığını gösteren (ki Karakter Kurma bölümünde, Campbell'ın sistemindeki kısıtlayıcı kök ve bakış açısından çok kısa olsa da bahsedilmekte) kendi karakter döngüsü, "Sıfırın Tekrarı"; Catherynne Valente'ten herkesin bildiğini düşündüğümüz şeyler üstüne anlatılanlar üzerinden pekte bilinmeyenin anlatılabileceği fikrini aşılayan, "Herkesin Bildiği"; Joe Abercrombie kitabı Kahramanlar'ın haritası üzerinden, yeri geldi mi coğrafyanın kurmacada ne kadar güçlü ve değerli bir unsur olabileceğini aktardığı, "Anlatıda Haritanın Rolü: Kahramanlar"; Lew Grossman'ın, kendi kaleminden çıkan eseri sağlıklı şekilde değerlendirip, son haline kavuşturabilmek için yapılabilecekleri örnekler ile (Zadie Smith'in kendi kitabını düzeltmek için gerekli ruh halinin ne zaman kazanılabileceğine dair sözü içimi burktu) bahsettiği, "Gözden Geçirme Üzerine Düşünceler"; Karen Joy Fowler'ın yetersiz hikayeler ile çıktığı yolculuğunda yanlışlarının kökenini keşfettiği, "Kendi Yolunu Bulmak" oldu.

     Kitabın aktardıklarıyla, bölüm ile alakalı kendi örneklerimi karşılaştırınca, benim gibi yaratıcı yazarlık konusunda bilgisiz biri için dopdolu ve az buçuk anladığımı sandığım konuların kapsayabildiği farklı alanlar açısından aydınlatıcı oldu. Başlangıçlar ve Sonlar bölümünde; bir hikayenin sadece başlangıç ve sonu dikkate alınarak, verilmek istenen bilgi, duygu ve vuruculuğun, nasıl ve ne şekilde değişebileceği az ve öz şekilde ortaya konuluyor. Anlatı Tasarımı bölümünde; bilindik olay örgüsü şemalarındaki yükseliş ve düşüş noktaları üzerinde oynama yaparak hikaye nabzının nasıl değiştirilebileceğini öğrenmek, kafamda o an ampül yaktı: Aksiyon filmlerinde sıkça karşılaştığımız, son bölümde, kahraman(lar)ın kazanırken kaybeder gibi olup ardından ansızın kazanan olarak mutlu sona ulaşmalarının grafiği gözlerimin önüne geldi. Aynı bölümün Yapı altbaşlığında, hikaye aktarımında saklanıp ortaya serilenlere göre, etkileyici ve hikayeye uygun düşen yapıların üretilebileceği, bir hikayenin hazır değil ihtiyaç duyduğu yapıya gereksinim duyduğunu göstermiş oldu bana. Karakter Kurma bölümünde, ana karakter ya da yan karakter olsun, kurmaca içinde aktarılış tarzına göre yüklendiği enerji türevinin hikayenin tamamına etki ettiğini ve kurgu karakterin kurgu dünya ile olan organik bağı belirgin hale geldi. Dünya İnşası bölümünde; fantastik veya bilimkurgu evrenin okur için kabul edilebilirlik kazanmasını nelerin sağladığı ve doğru kullanılırlar ise başka yerde hatalı gelebilecek yöntemlerin bu amaca nasıl hizmet edebileceklerini keşfederken, bende ikinci bir ampül daha yandı: Bu bölümü okurken, Yüzüklerin Efendisi dünyasını bana sahici kıldıranın, hüküm yüzüğünün ebadına ters oranda idrak edilmesi zor bir güce ve aynı oranda gizem ve kaos barındırmasına şaşırmamdan mı kaynaklandığını düşündüm o an. Ki kitabın dünyasını benim için sahici kılan diğer unsurlar, bunun zıddı özelliktelerdi. Gollum/Smeagol'un tutku-nefret çekişmesi, yüzüğün bende yarattığı bilinmezliğe tezat, az çok bilinir/tanınır durumlar olmasından ötürü, kitabın dünyasını gözümde derinleştirmişti. Küçük bir ayrıntı olarak kahramanlarımızın açlığı ile paralelce anılan lembası da, orta dünyayı zihnimde nefes alıyor kılan ayrıntılar listeme eklemek gerek. Neyse. Geleyim atölye kısmına. Son bölümdeki, LARP* ve Yazarlık'ta, kısıtlı bilgi üzerinden kurmacanın hayat bulması; Oyunlar ve Hikaye Anlatıcılığı'nda ise, rol yapma oyunu yapısını kullanarak, kurmaca yaratma yöntemi mevcut. Bu ikisi, kendi kurgularını oluşturmakta yöntemler arayanların çözüm yelpazesine yenilerini ekler gibime geliyor. Atölye kısmında George R.R. Martin ile yapılan ropörtaj, kitabın bu bölüme kadarki bilgi yığınına oranla biraz hafif geldi. Tabi Martin'in kurmacada kesme konusunda bahsettikleri gibi ayrıntılar, üzerinde durulması gereken noktalardan. Ben hafif dedim diye içerdiği ayrıntıları geçmemek gerek.

     Sonuç itibari ile niteliğinden elimden geldiğince bahsetmeye çalıştığım Harikalar Kitabı; zihninizde şimşekler çaktırmayı hedeflemiş. Üzerinde farklı görüşlerin döndüğü kurmaca alemine dair dikkat edilmesi gerekenlerden bahsederken, yazma süreci içerisinde, kendine has hikayelere can verilmesi için teşvikte bulunuyor. Ve tam da amaç edindiği şeye dönüşüyor.

     Elbette, Harikalar Kitabı'nda geçenlerin pek çoğu kendini kurmaca oluşturmaya veya onu incelemeye vakfetmişler için uzun zamandır biliniyorlardır zaten. Kitabın beni etkilemesinin sebebi, okur olarak kurguda beni iten veya çeken şeyleri sezinleyipte, belli bir şekil şemalde tanımlayamanın verdiği rahatsızlığın sisini bir nebze de olsa dağıtabilmesi oldu.

     Kurmacanın nasıl ve ne gibi olasılıklarda işleyebileceğini merak edenlerimize fikir vermesi açısından, Harikalar Kitabı hoş bir başvuru kaynağı.

*LARP (Live Action Role Play): Canlandırmalı Rol Yapma Oyunu.

Çevrimdışı Fırtınakıran

  • *
  • 8351
  • Rom: 1
  • Unique Ravenclaw
    • Profili Görüntüle
Ynt: Harikalar Kitabı - Jeff Vandermeer
« Yanıtla #1 : 07 Ağustos 2016, 20:44:59 »
Çok merak ettiğim bir kitaptı. Konusunun açıldığını görünce hemen daldım konuya.

Uzun uzun, doyurucu ve bilgilendirici bir yorum olmuş. Ellerinize sağlık. Jeff Vandermeer son zamanlarda dünyada adından çok söz ettiriyordu, ancak ülkemizde henüz hiçbir eseri çevrilmedi. Tabii eşiyle birlikte editörlüğünü yaptığı Devrimin Kardeşleri'ni saymazsak. Bu bakımdan da benim için önemli bir eser.

Almak farz oldu :). Teşekkürler irdelediğiniz için.

Çevrimdışı Bay_Karamsar

  • ****
  • 865
  • Rom: 12
    • Profili Görüntüle
Ynt: Harikalar Kitabı - Jeff Vandermeer
« Yanıtla #2 : 08 Ağustos 2016, 20:05:49 »
Devrimin Kardeşleri video incelemenizde, yazardan bahsettiğiniz halde buna hiç dikkat etmemiştim :(.

Başlangıç ve Sonlar bölümünde, Jeff Vandermeer kendi kitabı Finch'i masaya yatırarak, bir parmak bal çalıyor gibi. Bunu buradan başlatsaydım nasıl olurdu, ne yapmalıydım, nasıl anlatmalıydım; roman değil de kısa öykü olsa nasıl olurduları okurken, içimden, "ne yaptığının, neyin nereye varabileceğinin gayet farkında biri," diye geçirdim.

Kısmet. Bu kitap, yazarın diğer kitapları için öncül olur belki. İleriki zamanlarda diğer kitapları da yayınlanıverilir :).