Konu: Yazarın Sunumu, Okuyucunun Algılayışı Çerçevesinde Kurguda Cinsiyet

Şimdi daha iyi anladım, teşekkür ederim. Olumsuz niteliklerin de kalıplaşabileceği ile ilgili örneğiniz gerçekten güzeldi. Bütün tecavüzcülerin 'Coşkun' olması gibi mesela Ufuk açıcı.

[Bay_Karamsar]

Şenaydın:

Aktaracağım başlık ile alakasız kaçacak:

Kötülük yapanı, artık ben-öteki kavramından mıdır, insanın bilinçlice fenalık yapamayacağına olan inançtan mı bilemiyorum; çarpık işleyen zihnin ürünü diye göstermek de var. Bu çarpıklığın tehlike ve kurnazlığını resmederken, zarar verme eyleminin dışında, kurguyu takip edenin aklında yer edecek olumluya çalan ek özelliklerde (Dengesizliğine delalet göz boyayan mizah; ne yapacağını bilememenin yarattığı gerilimin cazibesi...) beraberinde gelince, asıl konumu (iyi mi kötü mü?) gölgeleniyor. Oradan da, karakterin adı ya da lakabı (Temel alınan örneğimiz "Coşkun"), zarar görmeyen tarafça (Göstermelik bir saldırganlıkta bulunmak gibi), güç simgesi bir tanımlamaya dönüşüveriyor . Benim teorim bu.

Toplumda ne kadar popüler olsa da, ya da her ne kadar espri konusu yapılsa da, ben hiç bir "tecavüzcü"ye sempati duymuyorum. Yine de malesef o adamı o rolüyle sevebilenler var elbette. Sadece vermeye çalıştığım örnekten hareketle "cinsel saldırı"nın sadece erkeğe biçilmiş bir rol olduğunu anlatmaya çalışmıştım, bir "güç" ve "baskınlık" eylemi olduğu için sadece erkeğin başarabileceği ya da layık olduğu bir işmiş gibi algılanıyor. Halbuki gerçek böyle değil. Dünya'da her gün belki de yüzbinlerce erkek de cinsel ya da duygusal tacize uğruyor. Bu tür gerçekleri görmezden gelmekte ve çarpıtmakta çok başarılıyız. Yine de bu tali konu üzerine bu kadar konuşmak yeter.

Esas konuya dönersek, ki bu benim gerçekten çok ilgimi çeken bir konu, kurguda "denk" ve "gerçekçi" kadın karakterler oluşturabilmek için neler yapmalı? Zikrettiğiniz kitapları okumanın haricinde, ne tür yöntemler geliştirebilirim? Zira klişelerden kaçmanın da her zaman yeterli olamayabileceğini ortaya koydunuz, ki benim şu aşamada -kısmen- becerebildiğim tek husus o oldu.

[Bay_Karamsar]

Şenaydın:

Fırtınakıran'ın başlık altında paylaştıkları, sorunuza fikir vermesi açısından ipuçları veriyor.

Basit bir okur olarak önerebileceğim, konuyu açan taraf olarak tuhaf gelebilir. Cinsiyetin, ortaya konan kurgudaki etkisini kocaman bir soruna dönüştürmemek gerek. Kurgu evrenindeki toplumsal cinsiyetin, karakterlerin düşünce ve hareketlerindeki etkisi de bir yere kadar. Birey olarak, iç ve dış dünyasını şekillendirirken, kurgudaki varlığını ortaya koymakta ona ne gibi olanaklar sunulduğuna bakmalı biraz da:

Neuromancer'daki Jilet Kız Molly'nin dişiliği kitabın geçtiği evrende pek anlam ifade etmemektedir. Kayıplarından, kötü anılarından bahsederken, eski olayların içindeki itici güç cinsiyet mevzusu olsa da, hikayesinin asıl işleyiş noktası tekno-güvenilmez dünyada nasıl hayatta kaldığı/kalınacağı üzerinedir. Buradaki silik cinsiyet, duygusal bağlılık içermeyen göstermelik aksiyonlardan ibarettir ki bu sinik kurgu dünyasının haletiruhiyesiyle de örtüşmektedir. Molly cinsiyetsiz midir? Hayır, kitaptaki cinsel hayatı, zevkleri ve kadın olarak gördüğü nahoş saldırılar dişilik imajına göre şekillenmiştir. Molly iki boyutlu bir karakter gibi midir? Evet. Bu kitaba zarar vermekte midir? Hayır, kurgu evrenindekiler de yaptıkları işlen var olan tiplerdir zaten. Kitapta Molly'nin dişiliğinden gelme zayıflıkları var mıdır? Evet. Bunlar bayağılıktan gelen dişi klişeleri midir? Hayır, Molly iki boyutlu gelmesine rağmen, gayet insani tepkilere dayanır ve mantıklı sebep-sonuç ilişkisi içerisinde var olmuşlardır bunlar.

Count Zero'daki Marly Krushkova karakteri sevgili kazığı yemiş işsiz biridir. Sahtekar sevgilisiyle olan ilişkisinin eski anılarında hissettiklerini, kadınsı bir burukluk olarak kodlayabiliriz ilk başta. Durumu bu kodlamadan ayrı tuttuğumuzda da, güvendiği insanın ihanetiyle sarsılmış birinin içinden geçirdiği "acaba"dır yaşadığı. İkili ilişkilerde duygusal olarak hırpalanan taraf olarak, cinsiyetine göre vermesi beklenen genelleşmiş tepkilerden birini gerçekleştirmiştir. İleri ki kısımlarda bunun, bilindik kadın davranışı fikrinden değil de, pasif birey özelliği olduğu anlaşılmaktadır.

Bu iki örnekte de karakterlerin kurgu dünyalarındaki varlıkları sadece bir iki temel özellik üzerinden şekillenmiştir. Bu özellikler kalıplaşmış algılardan gelseler de bayağı ve uçukta değillerdir. İç dünyalarında yaşananlar, dış dünyalarına uyum sağlayıp sağlamamalarına göre elde edecekleri kazanç-kayıp ilişkisiyle ilintilidir ayriyeten. Cinsiyet olgusunun beraberinde getirdiği cinsiyet kalıpları engel değil yani. Üstünde çalışılabilecek başlangıç noktaları sunuyorlar. Durum ve gerekçelerin mantığa uygunluğuna göre, kalıpsal özellikler seyreltilebilir, görmezden de gelinebilinir; kalıpsal algıların üstüne gidilerek o özellikler daha da belirginleştirilebilinir. Metnin başından sonuna kadar ki süreçte, sadece okurun değil, ömür sürdükleri kurgu dünyanın gerçekliğine de ne kadar tabi oldukları göz önünde bulundurulmalı birde.

Olay dönüp dolaşıp, okurun varlığını kabul edebileceği kurgu karakterler yaratma meselesine geliyor.

Cahilliğim ile ancak bukadarını aktarabiliyorum .

Estağfurullah, tavsiyeler için çok teşekkür ederim.

Bu başlığı keşfetmem iyi oldu, tam da roman yazımı sırasında işime yarayacak bir konu

[Bay_Karamsar]

Estağfurullah, tavsiyeler için çok teşekkür ederim.

En azından başlangıç için fikirler verebilmiştir. Gerisi, usta yazarların da dediği gibi bol bol okuma .

Bu başlığı keşfetmem iyi oldu, tam da roman yazımı sırasında işime yarayacak bir konu

Umarım öyle olur .