Çatışma içindeki bir dünyayı kurtarma adına girişilen epik birarayışın fantastik anlatısı olarak tanımlanıyor ve ilk bakıştabizimkisinden çok farklı bir dünya gibi gözüküyor. J.R.R Tolkien'in,savaşın korkunçluğuyla ilgili deneyimlerinden çoğunu öyküye yansıttığısöyleniyor.
Bu hayali dünyanın kaynağı kendi atalarının geçmişine gidiyor. Frodo'nun arayışı günümüze ışık tutuyor.
Kendi dünyamızla LOTR(Lord Of The Rings)'un kurgusal dünyası üzerinde birçok benzerlik göze çarpıyor;
Dünya çağ değişiminde geçiyor. Ama kendi halinde verimli topraklarda yaşayan, dış dünyadan kopuk hobbitler var.
Tolkien'in en yakın yayıncı arkadaşı; “Tolkien in fantezisi özgündür çünkü gerçeklere dayanır” diyor.
Tolkien'in öyküsü İngiltere'de küçük bir kasabada başlamıştır.Tolkien, doğayı sadece sevmekle kalmaz, koruma içgüdüsüyle de hareketederdi. Bu hobbit köyünün özellikleriyle Tolkien'in büyüdüğü köyünözellikleri arasında da birçok benzerlik görülmektedir. Filmyapımcıları Tolkien'in doğduğu köyü inceledikleri zaman ilk bakıştaShire'da olduklarını zannetmişlerdir. Ayrıca Hobbitler, Tolkien'inbüyüdüğü, savaştan uzak, küçük kasabalarında yaşayan yalın insanlaraçok benzemektedir.
Shire, başlangıçta, kurtarılmaya değer bir yer gibi gösterilmiştir.Shire, güvenli bir yer gibi görülse de, Tolkien'in gençlik yıllarındasanayinin ahtapot kolları onun köyünü de etkilemeye başlamıştır.Çocuklar çalıştırılıyor, aileler kömür ihtiyacını karşılamak içinfabrikalarda gece gündüz emek harcıyordur. Bu etkiler Tolkien'in köyünede ulaşmıştır, artık kentleşme çok yakındır. Tolkien'in öykülerindekikaranlık güçlerin bu olduğu söyleniyor.
Yüzük bir güç aracı. Bu Tolkien'in yarattığı çok parlak bir fikir.Çünkü yüzükler tarih boyunca her zaman tanrısal bir güç olarakgörülmüştür.
Tolkien'in gençlik yıllarında da dış dünya da büyük güçler kargaşayaratmak için harekete geçmişti. 1914, İngiltere müttefiklerininyanında 1. Dünya Savaşına girmiştir. Avrupa da siyasi sınırlar merkezigüçlerin ölümcül iktidar oyunlarıyla değişmektedir ( Orta DünyaHaritasında olduğu gibi)
Tolkien ve arkadaşları cepheye gönderilmiştir (piyade alayıolarak). Cephe ilk bakışta yeşil alanların ortasında açılmış büyük biryara gibi gözükmekteydi. Haziran 1916 da alay ilk savaş görevinebaşladı. Savaşın dehşeti cephedekilerin mektuplarından anlaşılıyordu.
Peter Jackson: “Orta Dünya hakkında yazdığı ilk yazıları 1. DünyaSavaşı nda siperde durduğu sırada defterine kurşun kalemle aldığınotlardır. İşte Orta Dünya böyle bir durumda doğmuştur” diyor.
Savaştaki subaylar üniversite okuyan kişiler arasından seçiliyordu.Erler ise kendi halinde yaşayan halk arasından. Hikayede göze çarpanbir diğer benzerlik ise, Frodo nun hali vakti yerinde biriyken,yolculuğa birlikte çıktığı Sam in bir bahçıvan olmasıdır. Frodo'yla Samarasındaki bağ, cephedeki subaylarla erler arasındaki bağdır.
Tolkien ve arkadaşları kendilerini endüstriyel gelişmenin nedenolduğu insanları öldüren aletlerle çarpışmak zorunda kalmışlardır.İngiliz ordusunun en kanlı tarihi bu kadarla da kalmaz. Ancak Tolkienin yaşadığı yıkım da bu kadar değildi, ölenler arasında en yakınçocukluk arkadaşı bulunuyordu. Son nehir hakkındaki anıları içinsiperde yazdıkları sonunda Yüzüklerin Efendisi ndeki satırlarda yerinialdı.
1. Dünya Savaşı sonrasında Oxford'da öğretim üyesi oldu. Buradakieski diller ve tarih konularındaki birçok kaynak onun için çok yararlıoldu.
Tolkien, orta dünyayı yaratmadığını, yeniden keşfettiğinisöylemiştir. En büyük kaynağı, ortaçağ başlangıcının tarihi, kültürü vedilleri olmuştur.
Filmde Gandalf eski bir kütüphaneye giderek yüzüğün Sauron adındakiKaranlıkla Efendisinin şeytani bir araç olduğundaki kuşkuları gidermeyeçalışır. Gandalf bir okurdur, Tolkien de bir okurdur.
Frodo, yüzüğü Kıyamet Dağı'na götürmek için gönüllü olur ve 8 kişibirlikte hareket etmeye başlar. Bu yolculuk, tarih içinde yüzen birkıtada epik bir yolculuğun başlangıcıdır. Orta Dünya'daki kalıntılar,Stonehenge ve 400 yıllık Roma Egemenliğinden arta kalanlarabenzetilebilir.
Tolkien'in en iyi bildiği dönem İngilizcenin doğduğu, Anglosaksondönemiydi. Anglosaksonlar, 5. yy'da Britanya ya gelen Germen asıllıdenizcilerdi. Paralı asker olarak savaşmışlardı. Çağ değişiminde bunlarİngiltere ye yerleşmişlerdir.okuma yazma bilmeyen bu insanlar,kültürlerini şarkılarla gelecek nesillere aktarmaya çalışmışlardır.Tolkien bu nedenlerden ötürü İngiliz kültürünün kaybolmaya başladığınainanmıştır. Bu yüzden İngiltere için yeni bir mitoloji yaratmayı amaçedinmiştir.
Tolkien'in yararlandığı birkaç kaynaktan biri de epik şiirleri olanBeowulf'tur. Bu kahramanlık masalının her dizesini inceleyen yazardünyanın en önemli Beowulf akademisyenlerinden biridir. Beowulfherkesin savaşmaktan korktuğu bir ejderhayla savaşan cesur birİskandinav kralını konu alır. ( the monsters and the critics – J.R.RTolkien)
Beowulf'un en çarpıcı sahnelerinden biri, kralın gemisininambarında, çevresinde hazineleriyle birlikte denize gömülmesidir. 1939da yapılan bir keşif inanılmaz sonuçlar verir. Arkeologlar Anglosaksonkralının gemisini bulurlar ve kazı alanı hazinelerle doludur. Tolkienbu yıllarda LOTR'u yazmaya başlar. LOTR'da kardeşlik bir cüce şefininyer altı mezar odasına ulaşır. Kutsiyeti bozulmuştur, ama bu yine deönderlerine duydukları saygıyı ifade eder.
Tolkien, bize canavarların insanların korkularını simgelediğinianlatıyor. Anglosakson maden işçiliği incelendiğinde korkunçcanavarlara rastlanır. Hayvanlar aslında birer simgedir. Birçok farklımesaj içermektedirler. Bağlılık, cesaret, kudret….
Film yapımcıları, 48.000 maske ve zırhı hazırlarken Tolkien'in bu hayalgücünden yola çıkmışlardır.
Elfler; Tolkien'e en yakın tür, ideal varlıklar olarakgörülmektedir. Yaratıcı enerjisinin büyük bölümünü bu kusursuz ırkıyaratmaya adamıştır. Tolkien'in icat ettiği en kapsamlı ve zarifdillerin bütününe elfçe denir.
Elfçeyi oluştururken faydalandığı en büyük kaynak Rusya veFinlandiya'nın sınırlarında kalan gözlerden uzak çok eski bir yerleşimyeridir. Genelde yaşlıların yaşadığı genç nüfusun az olduğu bir köydür( kahramanlar ülkesi olarak anılır). KALEVALA
Epik şiirleri geliştirmek için Fince öğrenmiştir. Dilbilimcilerefsanenin ve bu dilin daha geriye, göçebe bir çağa ait olduğunudüşünmektedir.
Bu şiirlerinde KALEVALA'dan etkilenmiştir. Şiirlerde kilitkarakterlerden biri olan bir şaman yer almaktadır. Bu ise sözcükleringücünden yararlanan Gandalf'a çok benzemektedir.
Bir ortak nokta da iki öykünün merkezinde yer alan, çok güçlü,insanların yarattığı bir nesnenin yer almasıdır. Fin şehrinde Sampoadını alan, sahibini güç sahibi yapan fakat barışın sağlanması için yokedilmesi şart olan bir nesneyle yüzüğün benzerliği gözlerden kaçmayanbir ayrıntıdır. Ana tema bağlılık ve özveridir. Kalevala da iyiliğinkötülüğe karşı mücadelesini anlatır.
Tolkien bütün bunları yaratırken, daha büyük bir gücün dünyayı elegeçireceğinden habersizdi. 1939 yılında Almanya, Polonya'yı elegeçirdi. Naziler Yahudilere karşı vahşet kampanyalarına başladı.İngiltere savaşa girdi. Tolkien bir el yazması yazmaya başladı. Bununadı LOTR'dı. Oğulları da savaşa katılmıştı ve Tolkien'in inandığı herşey teker teker yıkılmaya başlamıştı. 2. Dünya Savaşı içinde olması veoğlu Christopher'ın da savaşta olmasından çok etkilenmişti.
Kahramanları yaratırken dünyanın en güçlü liderlerindenetkilenmişti, bunları Orta Dünya liderlerinde kişileştirmişti. Saruman,yüzüğün gücünü ele geçirmek için canavar dolu bir ordu yaratmıştır. Buda çok büyük bir benzerlik olarak görülmektedir. Savaş elbette biretkendi fakat hayalgücü de vardı.
1940 yılında Hitler, İngiliz kamplarını bombardımana tutmayabaşladı. Bu 8 ay boyunca direnen İngilizlerin cesaret örneği olaraktarihe geçmiştir. Bazı eleştirmenler bu masalda 2. Dünya savaşınınetkilerini görseler de Tolkien bu masalın siyasi görüşlerin çok dahaötesinde olduğunu söylemiştir. Hayati deneyim ve geçmişi araştırmasınabağlamıştır.
Eski kahramanlar yeni şeyler keşfetmek için yolculuğa çıkarlardı.Bu masalda ise kahramanlar var olan bir kötülüğü yenmek için yolaçıkmışlardır.
Tolkien de masallarında, öykülerinde, günümüzde yok olmaya maruzkalan türlerin korunması gerektiği üzerinde durmuştur. Bu günümüzde demekanize aletlerin yıkıcı güçleriyle birebir örtüşür. Bu masaldakimesajlar aslında elf kraliçesinin verdiği mesajlardır. İnsanlarasunulan cennetin değerinin bilinmesi ve korunması gerektiği….
National Geographic 'Yüzüklerin Efendisi' belgeselinden yararlanarak hazırlanmıştır.
Ek: Tolkien'in açıklamasına göre: Elf dillerinin iki temel yapı üzerineoturduğunu biliyoruz. Bunlardan biri ve bizim için en önemlisi olanGöktürk dilidir. Diğeri ise Kelt dili. Göktürk dili, Elf dilleriningrameri ve sembollerini oluştururken; Kelt dilinden kelime köklerikullanılmıştır.
kaynak:yuzuklarinefendisi.com
3 Yanıt
4286 Gösterim