Kayıt Ol

Hikayeleri Değerlendirme Kriterleriniz Nelerdir?

Çevrimdışı Bay_Karamsar

  • ****
  • 865
  • Rom: 12
    • Profili Görüntüle
Hikayeleri Değerlendirme Kriterleriniz Nelerdir?
« : 20 Nisan 2017, 13:54:14 »
Merhabalar,

Uzun serilerden tutun da kısa öyküye kadar okuduğumuz hikayeleri değerlendirirken kişisel tercihlerimizin ve bakış açılarımızın neler olduğundan topluca bahsedelim niyetiyle böyle bir başlık açayım istedim.

İlk ben başlıyorum:

-Özellikle eski bilimkurguları yazıldığı dönemin bilimsel spekülatifliğine göre değerlendirmeye çalışıyorum. Bu sayede günümüz için teknik olarak eskimiş ya da yanlışlanmış bilgi ve bakış açılarının üstüne inşa edildiği hikayelerin bu gibi teknik ayrıntılarına fazla takılmamış oluyorum. Aslında bir nevi beklentimi derecesini üzerinde oynama yapıyorum da denebilir. Örneğin, (Bazen romanın yazarının bile farkında olmasına rağmen) Mars'ta hayat olmadığını ve haliyle medeniyet kurmuş Marslılar'ın olmadığını bildiğime göre dikkatim "Onlar olsaydı ve onlarla iletişimimiz de romandaki biçimde gerçekleşseydi ne olurdu?"ya çekiliyor. Romandaki kurgusal dinamiklerin kendi işleyişi içerisinde beni ne kadar ikna edebildiğine ve hikayeye çekebildiğine dikkat ediyorum.

-Eserdeki spekülatifliğinin temellerinden yazarın kendisi de kuşku duyuyorken (örnek, kozmik zihnin insan hayatına hükmetmesi fikri) dikkatimi odakladığım diğer konu ve fikirler merakımı ve zihnimi meşgul edip etmediğine dikkat ediyorum. İma veya temsil ettikleriyle kendi zamanım açısından karşılıklarını bulup başka tecrübelerimle bağlantı kurabiliyorsam, esere verdiğim değer artıyor.

-Kendi değer yargılarımı ve dünya görüşümü tamamen perdelememkle birlikte okuduğum eserin içerdiği yargılara ve dünya görüşüne olabildiğince tarafsızca yaklaşmaya çalışıyorum. Bazen kendimi tutamayıp "Hadi be? Olur mu ya? Ne?!"lerin yükseldiği oluyor tabii ki. Hikayede geçen bazı ifadelere ve fikirlere katılmayıp, yaşanan bazı olay ve durumlar beni rahatsız etse de hemen yargılamamaya çalışıyorum. Eseri bitirince, yine kendi iç dinamikleri ve anlatmak istediklerine göre topluca bir değerlendirmeyi uygun görüyorum. Bazı noktalarda fikirlerim örtüşmese de derdini anlatmaktaki başarı veya başarısızlıkları üzerine yoğunlaşıyorum.

-Hikayenin nasıl ve ne biçimde anlatıldığı da önemli tabii ki. Önceki üç kriterle de doğrudan bağlantılı. Neyin nasıl anlatıldığı önemini hep koruyor.

Benim kriterlerim eksik ve kabaca olarak bunlar. Ya sizinkiler neler?

Çevrimdışı yavanna

  • **
  • 109
  • Rom: 1
    • Profili Görüntüle
Ynt: Hikayeleri Değerlendirme Kriterleriniz Nelerdir?
« Yanıtla #1 : 01 Haziran 2017, 11:32:18 »
Ben kurgunun tamamen güncel gelişmelerden ya da güncel kaynaklardan, ileride gerçekleşebilir ibarelerinden kurtulmuş olmasını tercih ediyorum.
Bir Star Wars serisinin bu kadar tutulmasının en büyük sebebi budur.
Yok Marslı yok Yıldızlar Arasında vs. bunlar çok da benim için kurgu olarak ileri gitmiş yapımlar değildir.
Hayal gücünü geride bırakan hiçbir yapı benim için yapıt değildir.

Fantastik Edebiyat'ı da zaten bu yüzden daha çok seviyorum, ileride de olsa gerçekleşmesi imkansız şeylere tanık oluyoruz. Hatta bir nevi yaşıyoruz da, ya da kendi adıma konuşayım yaşıyorum da.
Kaldı ki neredeyse tüm yapımlarda hep bir kurtarıcı Amerika önermesi gözümüze gözümüze sokuluyor. Araya bir kaç koydukları siyahi, asian gibi ırklarla da durumu kotaramazlar. O yüzden yaşasın gerçekleşmesi imkansız olan şeyler. :)

Çevrimdışı cip

  • *
  • 3
  • Rom: 0
  • Kitle yazarı değil, yazar kitlesini yaratır!
    • Profili Görüntüle
    • Kişisel Blog ve Öyküler
Ynt: Hikayeleri Değerlendirme Kriterleriniz Nelerdir?
« Yanıtla #2 : 18 Aralık 2017, 21:58:13 »
Gerçeklik filtresi sanırım benim için en önemli kriter diyebilirim.
Hikayede yaratılan karakterlerin, sıradan ve gerçek insanları yansıtması bu yüzden benim için çok önemli. Aksi halde okur olarak gerçekçi olmayan karakter, hikayeyi de tam anlamıyla doğal olmaktan koparıyor.
Onun dışında gereksiz yere uzatılan diyaloglar ne yazık ki  bir müddet sonra hikayeyi okumaktan soğutabiliyor.

Diğer bir husus (bu konuda kendimi hep yetersiz hissetmişimdir) zayıf betimlemeler.
Karakteriniz ve öykünüz belki çok çarpıcı ve eşsizdir ama betimlemeler zayıfsa ne yazık ki ortaya kötü bir hikaye çıkıyor.

Genel olarak aklıma gelenler bunlar.

Çevrimdışı Tenekeci

  • **
  • 79
  • Rom: 4
    • Profili Görüntüle
Ynt: Hikayeleri Değerlendirme Kriterleriniz Nelerdir?
« Yanıtla #3 : 19 Aralık 2017, 10:14:55 »
Olaya amatör çerçeveden bakarak cevap vereceğim, burada tek veya seri bölümlü halde hikaye yazan çok insan var, belki bir kapı aralayabilir sizin için.

Amatör bir hikaye ilk paragrafıyla beni vurmalı, içine çekmeli ve kesinlikle ilgilerimin bir araya toplandığı zihnimdeki havuzda küçük de olsa bir yer almalıdır. Bunu kitaplar arka kapak yazılarıyla, filmler fragmanlarıyla yapabilme şansına sahip, kısa ve öz, ne olduklarını anlatabiliyorlar.

Ama hikayede bu durum fazla söz konusu değil. Amatör bir hikayeye bir insanın töleransı fazla olmaz, çünkü yazan kişinin ilk işlerinden biriyse beyinde "daha da ileriye git" diyen bir referans kaynağı oluşmaz. Bu nedenle ya kimse okumaz, ya yarısına kadar okunur, okuyan da yorum yapacak kadar etkilenmeyebilir.

Bu nedenle bence işe küçük küçük başlanmalı. Kısa öyküler, çok ateşli ve çözüm anlarının hikayeleri anlatılabilir. Ben bunları okumaktan zevk alırım, etkilendiğim çok fazla amatör kısa öykü vardır.

Eğer artık beyin senin iyi bir hikayeci olduğuna karar verirse kitap yazsan da okurum ki süreç hep böyle işlemiştir, dergilerde hikayeleriyle ünlenen insanların kitaplarını genelde hikaye dönemini bilen insanlar okumuştur. Okuyucu sadakati ben başta belirlenen tarzda saklı aslında.

Buna rağmen insanın kendi huzur duyduğu tarzdan uzaklaşmaması gerek diye düşünüyorum. Amaç okunmak olmamalı, ifade edebilmek olmalı. Sonuç olarak kimse kimsenin duygularını yansıttığı bir kurmacayı okumak zorunda değil. Eğer o kurmaca iyi bir hikaye ve anlatı sunuyorsa onun seçilme şekli benim için yukarıdaki formülden geçiyor. Maalesef çoğu güzel hikayenin benim bu filtrem yüzünden dışarıda kaldığını tahmin edebiliyorum ama çağımızda bir enformasyon bombardımanı var, insanlar gardını kaldırmazsa buna karşı ezilip giderler.

Seçici olmak ve zaman parametresini bu seçimlerin sabiti yapmak, zamanı en kıymetli şey olarak addedip, en heyecan verici olana zamanı feda etmek benim için en doğru yaklaşım.

Bu nedenle; hedef kitlenizi belirleyin, başlığınızı veya ilk paragrafınızı çok çekici bir hale getirin, en önemlisi zaman parametresini ön plana koyarak olabildiğince kısa yazmaya çalışın derim.

Bu benim amatör hikayelerde ve hikayeci dostlarımda aradığım şeydir, özellikle dijital dünyada yazıyorsanız bence bu şarttır. En azından içinde bulunduğunuz topluluk sizi "Ahmet iyi hikayecidir" diye kabullendiği vakte kadar. Umarım bu görüşlerimden istifade edecek amatör hikayeciler de vardır.

Ünlü olmuş kurguların seçilme şekline gelirsek, bunu çok kısa açıklayacağım. Yine referans... Star Wars üzerinden örnek vermek gerekirse, o kadar insanın güzel bulduğu bir seriyi izlemeliyim acaba çok şey mi kaçırıyorum diye izlemiştim. Sonuç benim için hayal kırıklığıydı. Hiç de abartılan kadar güzel bir içerik olduğunu, her zaman şişirilmiş bir şey olduğunu düşünmüşümdür. Ama sonuç olarak o içeriği tükettim, bunu sağlayan şey de aldığım olumlu referans oldu.

Bir sürü insan, "oha çok iyi", "ulan luke yine ne yaptı" gibi şeyler yazarsa insan bir süre sonra düşünür ulan bunlar ne yaptı acaba, çok şey mi kaçırıyorum diye.