Konu: Yaban Kızlar - Ursula K. Le Guin

[Black Helen]

Versus Kitap'tan bir Ursula K. Le Guin kitabı! Wild Girls adlı öykü kitabı Yaban Kızlar ismiyle raflardaki yerini aldı.

Locus, Asimov ve Nebula Ödülü sahibi Yaban Kızlar, ipek ve kılıçla bezeli bir toplumdaki iki esir "toprak çocuğun" adalet arayışlarının şiddet ve aşk yüklü bir sona varan öyküsünü anlatıyor.

Yaban Kızlar ilk olarak 2002'de Asimov's Science Fiction dergisinde yayınlandı ve ertesi yıl iki okur ödülünü birden kazandı. Öyküsünü revize edip kitaplaştıran Le Guin'in bu eseri, 2008'deki Lavinia adlı romanından sonra kitap olarak basılan ilk yetişkin kurgu eseri. Ancak hayranları tarafından büyük bir ilgiyle karşılandı.

Yaban Kızlar'ında öyküden daha fazlası var. 2 deneme, birkaç şiir ve Terry Bisson'ın Le Guin ile yaptığı bir söyleşi.

Kitap, PM Press - Outspoken Authors serisinin bir parçası ve Le Guin gerek şirketsel yayıncılığın ve kapitalizmin temel varsayımlarının maskelerini alaşağı eden "Okurken Uyanık Kalmak" adlı denemesi gerek röportajındaki cevaplarıyla kendine düşen kısmı tamamlamış oluyor.

Algan Sezgintüredi'nin çevirisini yaptığı kitabın tanıtım ve künye bilgilerine buradan ulaşabilirsiniz.

[magicalbronze]

Kitaba dün başladım ve bugün biraz önce bitirdim. Akıcı dili ve tabii kaliteli çevirisi (Algan Sezgintüredi'ye selamlar) ile bir solukta okutuyor kendisini.

Yaban Kızlar'ın hikayesi kadın cinsiyet ayrımına farklı bir şekilde tekrar değiniyorken, Le Guin'in "Okurken Uyanık Kalmak" adlı makalesi de yayıncılara ve sektöre açık gözlerle bakılması gerektiğini iyiden iyiye vurguluyor. Röportaj, tevazu üzerine kısa bir makale ve şiirler (özellikle Eski bir Tema Üzerine Çeşitlemeler) okuyucuyu sarıp sarmalıyor.

Kısaca Le Guin diyor ki; kitap okumak bir zevktir. Ama Le Guin okumak ayrı bir zevktir.

Alın ve bir çırpıda okuyup özümseyin.

[Fırtınakıran]

Ben şu an seni çok kıskandım ama.

Alın ve bir çırpıda okuyup özümseyin.

Kitabın topu topu 100 sayfa olduğunu düşünürsek gerçekten de rahatlıkla bitecek bir kitap. Kaldı ki, bu 100 sayfanın tamamı Yaban Kızlar adlı öyküyü içermiyor; zaten Hakan da yeterince güzel bir şekilde detaylandırmış.

Kitap ilk çıktığından beri okumak için sabırsızlanıyordum. Şimdi sen de böyle söyleyince sınavlardan sonra mutlaka araya sıkıştırmam gerektiğine karar verdim.

Ne diyebilirim ki? Le Guin yazıyor, her zamanki gibi.

[Fırtınakıran]

Özet yorum: merak ettiğim kadar varmış.

Le Guin'e Locus, Asimov ve Nebula Ödülü kazandıran "Yaban Kızlar" öyküsü, şüphesiz ki okura bir değil, birden fazla şeyi aynı anda sunuyor. Bir yanda cinsiyet ayrımcılığı, diğer yanda ırkçılık ve sınıf ayrımı, bir diğer uçta ise ekonomik dengeyi görüyoruz. Ya da gelir adaletsizliğini. Bu kısacık, her zamanki gibi yalın ve okuması kolay öyküde sizi diliyle yormadan, sadeliğin sularında yüzdürerek derin düşüncelere sokuyor. Aslında şöyle bir durum var, son sayfanın son paragrafına kadar belki de hiçbir şey anlamayacaksınız. Ne fark eder? Siz bu saydıklarımı kaçırsanız bile sonu size kaçırdıklarınızın tamamını hatırlatır nitelikte.

Öyküde en çok sevdiğim yan, cinsiyet ayrımcılığında bahsederken erkeklerin hakkını da vererek eleştirmesi olmuş. Kadınlara köle gibi davranan erkeklerden çok, eşlerini seven ve onlara düşkün erkekler görüyoruz. Ancak bu erkekler aynı zamanda güçlü, lider ve aileden sorumlular. Tüm güç ve sorumluluk yine onların üzerinde. Yazar istese, bildiğimiz ve gerçekçi  olarak kabul edebileceğimiz, sevgisiz erkek modeli ve kölesi gibi kullandığı kadını portresini burada çizebilirdi. Ancak "tam olarak" yapmamış.

Bir diğer beğendiğim kısmı adaleti işleyişiydi. Adaletin ne olduğunu bilmeyen bir toplumda isyanın düşünülemeyeceğinden öykü içinde bahsederken ne kadar haklı olduğunu, karakterlerin tepkileriden rahatlıkla görüyoruz.

Kitap 100 sayfa, ancak Yaban Kızlar öyküsü 54 sayfa sürüyor. Arından gelen iki makale, bir söyleşi ve birkaç şiirse bonus olarak önümüzde duruyor. Le Guin'in yazdığı iki makaleyi de hararetle kafa sallayarak, her sözüne katılarak okudum. Eleştirdiğim konulara düşünmediğim bakış açıları getirmesi de beni ayrıca mutlu etti.

İncecik ancak dopdolu, sade fakat aynı zamanda karmaşık bir kitaptır Yaban Kızlar.

Meraklılarına duyurulur.

[Black Helen]

Şunu rahatça söyleyebilirim ki daha önce hiç Ursula Le Guin okumamış ve şiddetle bunun eksikliğini hisseden ben için Yaban Kızlar'ı elime almak sanırım yapabileceğim en doğru başlangıçtı. Sıkça adını duyduğum bu başarılı yazarın dünyasına Yaban Kızlar’la adım atmış oldum böylece.

Taçlar toprak ve köle sahibiydi. Hepsi reis, rahip ve dünyada yaşayan tanrılardı. Toprak insanları köleydi.

Yukarıdaki cümle aslında bütün hikayenin özeti gibi. Yanlış giden bir sistem, köle olan kadınlar, onları köle alan adamlar ve süssüz ama oldukça vurucu bir üslupla hikayeyi anlatan Ursula Le Guin vardı karşımda.

Hikayede benim için özellikle dikkat çekici olan unsur ise kadınların çoğunun bunu kabullenişi, geride bıraktıkları ve katledilen ailelerine karşı hislerini bir süre sonra kaybedip, yaşadıkları bolluk dünyasına, sisteme adapte olmalarıydı. Hikaye için söyleyebileceğim pek bir şey yok zaten. Sonuyla, başıyla, anlatımıyla, farklı konusuyla okuduğum ve bu yazarı keşfettiğim için kendimi oldukça mutlu hissettiren bir hikayeydi.

Sonrasındaki makale açıkça söylemeliyim ki ilgimi öyküden daha az çekse de doğru noktalara ok atmış bir makaleydi. Yayın evi, para kazanma arzusu ve buna göre basılan kitaplar üçgenini eleştiren haklı bir yazıydı. Röportaj da güzel bir ekstraydı.

Okunursa hiçbir şey kaybettirmeyecek, aksine çok şey katacak, incecik bir kitaptı. Rahatça herkese tavsiye edebilirim.

[KoyuBeyaz]

Kısa olmasına rağmen sistemi rahatça oturtmuş olması bile kitabın usta elinden çıktığını belli ediyor. Yaban Kızlar'daki sisteme bizim bildiğimiz anlamda 'kölelik' demek çok doğru olmayabilir. Sınıflar arasında sağlam bir düzen kurulu ve yaşadıkları dünyanın gerçeğini kabul etmiş durumda olduklarından ellerinde daha iyi bir seçenekleri de yok. Evlilik usülleri biraz ters geliyor başlangıçta ama içinde bulundukları sistemi göz önüne aldığımızda aslında çok düzenli olduğunu fark ediyoruz. Köleden ziyade bir eş olarak kabul edilme durumu var çünkü. Cinsiyet ayrımı da çok söz konusu değil bu noktada ayrıca. Kadınlar gibi erkekler de zorunlu olarak belli bir sınıfa ait olmak zorundalar çünkü.

Hikaye olarak arkasındaki birkaç düşünce dışında sürükleyiciydi de. Bir çırpıda başlayıp bitirdim, sonunu da ayrı bir sevdim. Makaleler de oldukça ufuk açıcı ve güzel konular üzerineydi. Okurken Uyanık Kalmak, okuyan insana pek çok şeyi fark ettirebilecek bir makaleydi. Yalnız, röportaj kısmında sanki Le Guin sıkılmış, bitse de gitsek moduna girmiş gibi geldi. Verdiği cevaplar öyle kısa ve baştan savmaydı ki şaşırdım açıkçası. Daha derin şeyler beklerdim.

Kolayca alınıp okunabilecek ve bir şeyler katabilecek bir kitap Yaban Kızlar. Çok pahalı değil, çok uzun değil, barındırdığından daha kısa ve küçük görünüyor. Alıp okuyun derim, bir şey kaybetmez, çok şey kazanırsınız.

[DarLy OpuS]

İçindeki keskin kast sistemini başarılı bir şekilde yansıtabilmiş güçlü bir öykü "Yaban Kızlar". Yalnız, öyküden çok "Okurken Uyanık Kalmak" adlı makale çekti benim ilgimi. Herhalde kapitalizmin, kitap dünyasını -kitap piyasası yazdım, sonra sildim. Çok iğrenç geldi kulağıma.- nasıl ele geçirdiğine dair bütün düşüncelerimi böyle sert bir şekilde önümde görmeyi pek beklemiyordum. Güzeldi.

Öneririm.

[Denaro Forbin]

Le Guin'in Yaban Kızlar adlı bu kısa öyküsünü ben de okudum geçenlerde.

100 sayfalık kitapta öykü kısmı 50 sayfa bile tutmuyordu hatırladığım kadarıyla. Öykü haricinde de bir şeyler bulmak mümkün kitapta. Le Guin'in, "Okurken Uyanık Kalmak" adlı denemesi, bir adet söyleşi ve birkaç adet de şiir.

En beğendiğim kısım ilginçtir, Okurken Uyanık Kalmak adlı muhteşem deneme oldu. Öyküden daha çok sevdim kesinlikle. Öyküyle bir türlü yıldızım barışmadı. Evet, Le Guin sıra dışı bir kadın, evet, yazım tekniği çok ilginç, bunları zaten biliyordum ama ne bileyim, hızlı hızlı anlatıp bitirmiş gibi geldi bana.

Konu çok iyiydi, bunda bir sıkıntı yok. Ama büyük, çok büyük ödüller almış bu mini öykü bana eksik geldi. Biraz daha dallanıp budaklansa ve daha da detaylandırılsa çok daha iyi olurdu benim için. Yine de beğenmedim diyemiyorum, dersem Le Guin'in o tatlı yüzü gözümün önüne gelir ve üzülürüm. Sadece "daha iyisini beklemiştim" diyeyim. Ama benim zamanlama hatam da olabilir. Belki de yanlış zamanda okudum. Bu yüzden, ileride tekrar okumayı düşünüyorum.

Denemesinde Le Guin çok cesur sözler sarf ediyor kitap sektörünü elinde bulunduran paragöz insanlara. Bazı kısımlar güldürdü beni ve bu kadar cesur bir kadın olduğu için Le Guin'i bir kez daha sevdim. Ama kırıldığım bir nokta da var: Tolkien'i övüp Rowling'e giydirmesi hiç hoş değildi. Tolkien'i övdüğü kısımlarda gururlandım, çok sevindim, ama Rowling'i eleştirince de üzüldüm...

Söyleşisindeki cevapların bazılarını da komik buldum yine. Bazı sorulardaki umursamaz tavırları çok hoşuma gitti.

Özetle: Öyküyü sevmezseniz, diğer şeyleri sevme ihtimaliniz bir hayli yüksek. Diğer şeyleri sevmeyip öyküyü de sevebilirsiniz. Ya da hem öyküyü hem de diğer şeyleri severek Le Guin'in önünde saygıyla eğilebilirsiniz.

Keyifli okumalar.

[TheWalkingIdeas]

Doğukan, Yerdeniz gibi oldukça Külliyatlı eserlerini okuduğun için Le Guin'den kısa bir şeyler okumak garip gelmiş olabilir sanıyorum.  Harry Potter severler okumasın dermişim Le Guin, Tolkien'e olan hayranlığını "Kadınlar Rüyalar Ejderhalar"da da ortaya koyuyor. Yakın zamanda edinip yorumumu buraya eklerim. Mülksüzler'den sayıca fazla ödül alması bile ilgi çekmek için yeterli. Tabi Le Guin isminin çekiciliğini kenara bırakırsak.