Savaşla harmanlanmış dünyalar, ortaçağdan fırlama askerler, gökyüzünü delecekmişçesine yükselen kuleler, aşılması imkânsız kaleler… Hatta biraz daha ileri gideyim; ağzından ateş püsküren devasa ejderhalar, yoktan enerji var edebilip bunu ustaca kullanarak büyü yapan büyücüler, çekik gözlü elfler, bodur ama kaslı cüceler, usta hırsız buçukluklar ve envali çeşit yaratıklar…
Neden bahsettiğimi hemen anlamışsınızdır tabi; eminim bazılarınızın aklına bilgisayar oyunları bazılarına filmler bazılarına ise kitaplar gelmiştir. Yani “Fantastik Kurgu”! Basit birer tanım yaparak yazıya devam etmek yerine birbirine karıştırılan iki olguyu irdelemek istedim böylece ikisi hakkında da bilgi alırken yanlış anlaşılmaların da önüne geçeceksiniz. Bahsettiğim bu iki kavram “Fantastik Kurgu” ve “Fantastik Edebiyat”. (Yine de hatırlatmalıyım ki bunlar tamamen nesnel bilgiler değildir bu konuda öyle bilgiler verebilmem neredeyse imkânsızdır, bu yüzden bir başkası hayır bunlar aynı şeyler derse sorumluluk kabul etmiyorum : P)
Fantastik Edebiyat’ı anlayabilmemiz için önce Fantastik Kurgu’yu incelememiz gerekir. Eh, böyle bir siteye girdiğinize göre bu konuda az biraz fikriniz vardır. İlk paragrafta bahsettiğim her şey Fantastik Kurgu’nun bir öğesidir. Bir yazar, yönetmen ya da herhangi bir yapımcının gerçek dışı konuları; olmayacak olayları, tamamen kendi hayal ürünü dünyaları ya da canlıları eserinde işlemesidir Fantastik Kurgu. Adı üstünde, fantastik olayların yazar, yönetmen ya da yapımcının kurgulanmasıdır. Tabi ki sadece yazar, yönetmenle sınırlı kalmıyor bu. Frp (Fantastik Rol Yapma) adı verilen oyunu yöneten yönetici yani içimizden biri de hayal ürünü şeyleri kattığında yani kendi kurgusunu yarattığında da bu Fantastik Kurgu’nun içine girer. Yani Fantastik Kurgu bir masaüstü oyunu, bir sinema eseri, bir bilgisayar oyunu, bir roman aklınıza ne geliyorsa o şekilde karşımıza çıkabilir.
Peki, Bilim Kurgu ile Fantastik Kurgu aynı şeyler midir? Bana sorarsanız değildir zira Bilim Kurgu’da Fantastik Kurgu’ya ziyade “ileride” gerçekleşebilecek yani daha akla yatkın konular işlenir.
Fantastik Edebiyat ise Fantastik Kurgu’nun roman yahut hikâye şeklinde işlenmesidir. Fantastik Edebiyat’ın J.R.R Tolkien’in eserleriyle (Silmarillion adlı kitap bunların başlangıcıdır) başladığı kabul edilir. Ne var ki çok daha eskiye dayanan masallar ve daha da eskiye dayanan Destanlar bu dalganın asıl başlangıcıdır. Bazıları ise Helenistik çağ ile başlatır bu dalgayı; Helenistik dönemde ortaya çıkan tabletler, oymalar ve heykeller Fantastik Kurgu’nun başlangıcı olabilir ama çok daha eskiye bile dayanabilir yani mağara desenlerine.
Peki, öyleyse neden Tolkien’in eserleri başlangıç kabul edilir? Sebebi hikaye, destan ve ya masalların edebiyat özelliği taşımamasıdır. Fantastik Edebiyat, Tolkien ile başlamış ardından gelen Margaret Weis, Terry Pratchet, Ursula K. Le Guin gibi eski nesil yazarlarla devam etmiştir.
Fantastik Kurgu’nun temelinde Frp oyunları yatar. Ünlü seri Ejderha Mızrağı bile bu oyunların kaleme alınmış halidir. Yani bizzat fantastik kurguyu yaşamak istiyor iseniz size Frp’yi öneririm.
Sevgilerimle, Saygılarımla…
Erdost Akın – Herr Mannelig