İnklingler: J.R.R. Tolkien ve Arkadaşlarının Kurduğu Büyülü Edebiyat Kulübü

İnkling kelimesinin sözlük anlamı, ima, sezgi, kuşku, belirsiz bir fikirdir. Tolkien daha sonra ismin anlamına, yazı içinde kaybolmuş belirli fikirleri olmayan adamlar topluluğu demiştir [1]. Ancak Oxford’un bu mükemmel profesörleri kelimede bir oyun yapmaktan geri kalmamışlar. Kelime Ink kelimesine –ling eki eklenmesiyle oluşmuş. –ling eki İngilizcede küçültme eki olarak kullanılıyor, en basit çevirisiyle –cik –cık anlamı katıyor. Bu durumda İnkling’in kelime anlamı Türkçeye Mürekkepçik veya daha mantıklı olarak Mürekkep Yavrusu olarak geçebilir. Açıkça, edebiyat üzerine bir kulüp olduğunu belli eden bir isim seçmişler kendilerine. Bu grup 20. yüzyılın en çok tartışılan fantastik serilerinden Yüzüklerin Efendisi’nin yazarı J.R.R Tolkien ve Narnia Günlükleri’nin yazarı C.S. Lewis’i bulunduruyor.

Kulüp aslında başlarda Oxford’un “don” [2] lakaplı profesörleri ile birlikte Kömürısıranlar adıyla kurulur. Bu isim İzlanda yöresinden gelmektedir ve ateşe kömürü neredeyse ısıracak kadar yakın oturanlara söylenir. Onlar da öyle yapıp sohbet ederlerdi.Daha sonra grup İnklinglere dönmüştür.

İnkling yazarları 1933 ve 1949 yılları arasında haftada bir buluşurlardı. Grubun liderleri C.S. Lewis ve J.R.R Tolkien’di. Grup aslında bir ikili olarak başladı, Lewis ve Tolkien buluşur, felsefe, edebiyat, din gibi konular üzerine sohbetler eder, şiirsel mitolojiler [3] hakkında konuşurlardı. Daha sonra bu ilgi çekici konuşmaları Oxford’daki diğer profesörler arasında yayıldı ve kısa sürede bir kulüp halini aldılar. Temel olarak Hıristiyan değerlerin yaygın olduğu grupta Ateistler ve diğer dini görüşlere mensup insanlar da vardı. Hatta C.S. Lewis’in Hıristiyanlığa geçmesinde Hugo Dyson ve Tolkien’in etkili olduğu söylenir. Zamanına göre uygun düşecek şekilde bütün üyeleri de erkekti. Dorothy L. Sayers [4] isimli C.S. Lewis’in arkadaşı olan akademisyen arada sırada tartışmalara katılmış, ama hiçbir zaman tam olarak bir İnkling olmamıştır.

Aslında buluştuklarında her biri farklı bir konu üzerine konuşmaları gerektiğini söylemişti. Tolkien İngiliz dilinin özellikleri ve filoloji üzerine konuşmaları gerektiğinden emindi. Bazıları dinlerden bahsetmek istiyordu bazılarıysa eski peri masallarından. Ama hepsinin ortak noktası kısa sürede ortaya çıktı; “Kuzeylilik” [5]. Hepsi de kuzeyli olan şeylere ve İskandinav (Norse) Mitolojisine büyük hayranlık duyuyordu. Özellikle Wagner’in Die Walküre (Valkyrie), Sigfried ve Götterdämmerung (Tanrıların Alacakaranlığı) isimli İskandinav esinlenmeli operalarına bayılıyorlardı. [6]

Lewis’in Magdalen Kolej’indeki odası Perşembe akşamları buluşma yeriydi. Salı sabahlarıysa ünlü bar Kartal ve Çocuk(Kuş ve Bebek) daha iyi ve neşeliydi. Peki, bu buluşmalar nasıldı? İşler Lewis’in odasına birilerini davet edip elyazmalarını yüksek sesle okuyup, yorumlanmalarını istemesiyle başladı. Gelen kişiler çoğu zaman önce sakin sonra da hararetli, gürültülü hatta kimi zaman müstehcen tartışmalara giriyorlardı. Konular çoğunlukla Kuzey Mitleri ve kendi yazılarıydı. Ama elbette her zaman o kadar da ciddi değillerdi. Söylediklerine göre kendi aralarında yarışmalar da yaparlarmış. Bunlardan en çok oynadıklarıysa, tam da kendilerinden beklenecek şekilde, Amanda McKittrick Ros’un ünlü berbat düzyazılarını gülmeden en uzun süre kim okuyacak yarışmasıydı.

İnklingler çok büyük bir topluluk olmadan önce, Lewis ve Tolkien arasındaki konuşmalar fantazinin varolmayan diyarlarında dolaşırken Tolkien The Hobbit(1937)’i yayınladı. Aynı zamanlarda(1938) Lewis de Out of Silent Planet (Sessiz Gezegenin Dışında)’ı yayınladı.

Gürültülü ve müstehcen hallere sarkan tartışmalar sürerken, çok önemli eserlerin bazı bölümleri de okunuyordu. Lewis, The Problem of Pain, The Screwtape Letters, Perelandra, The Great Divorce gibi eserlerini okudu. Hatta Aslan, Cadı ve Dolap’ın da bir kısmını okudu. O sırada Tolkien ise “yeni Hobbit”i “Yüzüklerin Efendisi”’ni okuyordu (Tolkien, Lewis’in ölümünden sonra Lewis olmasaydı Yüzüklerin Efendisi’nin asla yazılmayacağını ve yayınlanmayacığını kabul etmiştir). Charles Williams ise en beğenilen kitaplarından All Hallow’s Eve’i okuyordu.

Ayrıca, İnklinglerle ilgili bir başka nokta da Tolkien’in 1945 yılında yazdığı ve çok bilinmeyen bir yarım kalmış kitap. İsmi “Fikir Kulübü Sayfaları (The Notion Club Papers)” Tolkien’in bunu 1945 yılında yazdığı tahmin ediliyor ancak yayımlanması daha sonralara, Tolkien’in ölümünden sonraya sarkıyor. Oğlu, bu yazıyı Orta Dünya Tarihi (The History Of Middle Earth) serisinin 9. bölümü olan Sauron Defated’da yayınlıyor

Tolkien’in bu hikâyesindeki kulüp açıkça İnklinglere referans etmektedir. Hikâyede kulübün bir üyesi uyurken bir Lucid Dreaming olayına giriyor. Rüyasında ise kendini Orta Dünya’da Numenor’da buluyor ve Numenor’un yıkımına rast geliyor. İşin ilginç yanı. O sırada bahsedilen fırtınanın bir benzeri hikâyenin yayınlandığı sıralarda İngiltere’de ortaya çıkması.

Bilinen İnkling Üyeleri ve Eserleri (En Bilinen ve Türkçeye Çevrilmiş Eserleri Alınmıştır)

J.R.R Tolkien
Hobbit
Yüzüklerin Efendisi
Silmarillion

C.S. Lewis
Narnia Günlükleri Serisi
Sessiz Gezegenin Dışında
Kozmik Üçleme

Roger Lancelyn Green
Bir Varmış Bir Yokmuş
Robin Hood

Owen Barfield, Charles Williams, Christopher Tolkien, Warren Lewis, Hugo Dyson, J. A. W. Bennett, Lord David Cecil, Colin Hardie, Nevill Coghill, E.R. Edison

Notlar

1- Aslında bu konuda tam emin değilim. Yani Tolkien’in onu söylediği konusunda. J.R.R Tolkien isimli kitaba güveniyorum. Altıkırkbeş’in çevirisi doğruysa, doğrudur.
2- “don” kelimesi İspanyolcada bir lakap. Sanıyorum İngilizcedeki Lord’a ya da Kont’a tekabül ediyor. Ayrıca Oxford profesörlerine de bu lakap takılırmış.
3- Burada bahsi geçen kelime “mythopoeia”. Bu kelimeyle uzun süredir karşı karşıyayım ve beni en çok zorlayan kelime. Tam olarak çevirisi olmayacak sanırım ama anlamı aşağı yukarı “bir insan tarafından yaratılmış mitoloji”. Burada şiirsel mitolojiyi tercih ettim. Bu bir kelimeden ziyade bir kavram. Silmarillion bir mythopoeia olabilir.
4- Dorothy Leigh Sayers, ünlü İngiliz yazar. Bazı kitapları: Murder Must Advertise, Striding Folly, Strong Poison.
5- Norterness.
6- İşte bu noktada birazcık tereddüt ettim. Wagner operalarıyla (en azından şimdiye kadar) ilgilenmediğim için çevirilerini ve ne olup olmadıklarını tam olarak bilmiyorum. O yüzden sadece tam İngilizcesi bulunan sonuncusunu çevirdim. Diğerlerini aynen bıraktım. Alman Wagner’den İskandinav operaları biraz garip gelmişti.

---

Kaynakça

J.R.R Tolkien, Yüzüklerin Efendisinin Yaratıcısı, Michael Coren
Who Were The İnklings, Dr. Bruce L. Edwards, Bowling Green State University
Humphrey Carpenter, The İnklings
http://www.oxforddnb.com/public/themes/92/92544.html
http://en.wikipedia.org/wiki/İnklings
http://www.mythsoc.org/İnklings/