Vakıf'ı okumadım ama Dune'un ilk iki kitabını okudum. Şöyle söyleyeyim, Dune harika bir eser. Bazı yerlerde Herbert elinde olmadan birkaç ufak tekrar yapmış ama yarattığı evren son derece geniş ve mükemmelliğin iplikleriyle örülmüş.
Fantastik edebiyatta yazar bir dünya[*]ya da evren, ama genelde dünya yaratılır[/*] yarattığında genelde bulundurduğu ırklar ve şehirler üzerine titrer. Ama bilim-kurgu türünde bir eser vermek istiyorsanız ve evren yaratmakta ısrarcıysanız, Frank Herbert'in yaptığını yapmalısınız. Adam boş oturmamış, önce Caladan'ın, sonra Arrakis'in[*]namı diğer dune[/*] ekolojisini, yaşayan yaratıkları, teknolojisini, hanedanları, şehirleri ve daha birçok şeyi en ince ayrıntısına kadar düşünerek yaratmış. Hatta Dune'un sonunda birkaç sayfalık "Dune Ekolojisi" diye çok sıkıcı ama oldukça bilgilendirici bir bölüm bile bulunmakta.
Gelelim Vakıf'a. Şu anda başlamak istediğim tek seri Vakıf'tır. Rıhtım'da ve başka yerlerde duyduğum kadarıyla Asimov'un dili Herbert'inkinden daha akıcı ve kolay anlaşılabilirmiş. Herbert'in dili de çok akıcıydı mesela, ama bazı cümleleri vardı ki iyice anlamak için ikiden fazla yediden az kez okumak gerekiyordu. Kötü anlamda söylemiyorum bunu, derinliğini kavrayabilmek için ekstra okuma gerekli.
Asimov çok büyük bir dahidir, çok büyük bir bilim insanıdır. Vakıf, birçok şeye ilham kaynağı olmuştur, özellikle teknoloji dalında. Kurguda teknolojinin önemli bir yeri olduğunu ve efsanevi bir yaratıcılıkla o zamanlarda harikalar yarattığını biliyorum. Ufuk açıcı bu adamın ufuk açıcı bu eserini alıp okumak lazım.
Amma ve lakin... Hazal abla bir zamanlar şunu söylemişti;
Bu serisinin aksiyon tabanlı olmadığını da biliyoruz. Kendim de seriyi okumaktayım ve severek okuyorum, fakat daha önce kendime yaptığım birikim bana bu tür kitaplardan sıkılmamayı öğretti. Vakıf kesinlikle bir aksiyon, macera serisi değil. Bilimkurgu serisi ama içinde düşünceler, toplumsal bilimleri barındıran ve uzay savaşları gibi şeylere yer vermeyen ciddi bir eser. Yine TheSpell Star Wars sevdiğinden bahsetmiş ki, o da tamamen heyecan duyulacak bir macera. Vakıf'ın yanına yaklaşamıyor.
...
Yine de önce okunmadıysa 1984, Fahrenheit 451 ve BİZ gibi kitaplarla başlangıçlar yapılıp böyle sosyolojik bilimlere de bir adım atılması taraftarıyım.
Dune sembolizmin, sosyolojinin, politikanın ve bilimum şeylerin tavan yaptığı bir seri. Vakıf da gezegenler arası "çiuv çiuv"dan çok düşünce ve bilim üstüne oturtulmuş bir sistem. Bu sisteme alışmak için 1984, Fahrenheit 451, Biz, Vakıf'tan önce okunmalı bence. Dune'a henüz bu kitapları okumadan başladım, sıkıntısını pek çekmiyorum açıkçası. Yoksa çekiyor muyum? Galiba çekmiyorum. Acaba? Yok yok, çekmiyorum. Ama bu öneri yapıldıysa, Hazal abla'nın bir bildiği vardır. Vakıf'a başlamadan önce okuyacağım adı geçen diğer kitapları.
Ehem, asıl soruya gelirsek, bence fark etmez. Dune'u önceden okumanın bir zararı olduğunu düşünmüyorum, Vakıf'ı önce okumanın da. Hangisi sana daha yakın geliyorsa, onunla başla.