Kayıp Rıhtım Arşiv Forum
Kurgu Güncesi => Tartışma Platformu => Konuyu başlatan: katilav - 07 Haziran 2013, 16:40:31
-
Yanlışlarım varsa lütfen düzeltin. ;D
FANTASTİK Mİ, BİLİM KURGU MU?
Bu soruya yanıt vermeden önce neyi sorguladığımızı iyice öğrenmek için iki şeyin de tanımını yapmalıyız. Fantastik ve Bilim Kurgu birbirine çok karıştırılır ancak ikisini ayıran çok önemli ve bariz noktalar vardır.
Öncelikle fantastik kavramına açıklık getirelim. Fantastik Edebiyat demek; insanların yazdıklarını bilimsel yollarla kanıtlama kaygısı gütmeden, tamamen hayal gücüne bağlı ve hayal gücünü geliştiren, genelde de herhangi bir siyasi düşünceyi yaymak üzerine kurulmamış bir kurgudan oluşan 20. Yüzyılda J.R.R. Tolkien tarafından başlatılan bir akımdır. Fantastik eserler, çoğunlukla dünyadan uzaklaşıp hayal gücümüzün neler yapabileceğini göstermek için tercih edilen bir türdür.
Evet, fantastiğin tanımını yaptığımı sanıyorum şimdi ise bilimkurguya gelelim. Bilimkurgu fantastik edebiyattan daha önce doğmuştur. Jules Verne, H.G. Wells ilk temsilcileridir. Fantastikle arasındaki en büyük fark yazdıklarını kanıtlama kaygısının olmasıdır. Teorikte mümkün olan ama pratikte mümkün olmayan ya da çok zor olan şeyleri olmuş gibi gösterir. Bu yüzden aslında hafif fantastik tadı vardır. Ama anlattıkları bilimseldir ve fantastik kadar uç noktalara gitmez. Bilim kurgu eserlerinin fantastik eserlerden farkı hikâye kapsamındaki kurgusal ögelerin çoklukla doğa kanunları üzerine yapılmış bilimsel önermeler ya da ispatlar dâhilinde olası olmasıdır (yine de hikâyedeki bazı ögeler hala tamamen yaratıcı kurgulardan ibarettir).
Tanımlamaları yaptıktan sonra şimdi hangisi ne yönden iyi ona gelelim.
Fantastik edebiyatın amacı tamamen dünyanın gerçekçiliğinden, sıkıntılarından kurtulup, evinizin bir köşesine kurulup okuyacağınız türde eserlerdir ve anlatılan konular genelde aynıdır. Ben fantastiği ikiye ayırıyorum; modern ve epik diye. Modern olanlar bildiğiniz gibi (filmleri de sayarsak) Harry Potter, Transformers, Twilight, Star Wars (neden olduğunu anlatacağım) gibileridir. Eski tarzdalar ise Yüzüklerin Efendisi, Narnia sayılabilir.
Fantastik Kurgu, birçok kişi tarafından “çocuk kitabı” saldırılarına maruz kalmıştır. Hâlbuki bu onların hayal güçlerinin yeterince gelişmediğini ifade eder. Çünkü insan hayal gücü gelişirse ancak dünyayı daha iyi bir gözle görebilir ve bunun belki de en etkili yolu fantastik okumaktır. Ancak şu da vardır ki yayınlanan eserlerin birçoğu artık birbirine çok benzemeye başlamıştır. Bunun engellenmesi ne yolla mümkün olabilir? Neden yazarlar daha değişik fikirler üretmiyor? Tamam, üretenler var ama neden bunların çoğunluğu oluşturmuyor?
Aslına bakarsanız yukarıdaki soruların yanıtını tam olarak bilmiyorum. Tahminimi söyleyeyim yine de; bu sorunun kökeni fantastiğin tanımını tam olarak yapamamaktır. İnsanlar fantastik deyince hemen akıllarına karanlık güçler geliyor ki bunlar çok güçlü, iyiler güçsüz ama nasıl oluyorsa onları yeniyor. Düşüncesi bu. Ama sizin de yorumlarınızı bekliyorum. Sadece bu özenti sorunu için değil, yazdığım diğer şeyler için de. Yorumlarınızı bekliyorum. Özellikle özenti konusunda çıkmazdayım, yardım edin, neden özenti?[blockquote]' is not a valid dice string![/blockquote]
-
Fantastik ve bilimkurgu arasındaki farkı güzel özetlemişsiniz aslında ancak günümüz yazarları bu özete dahi uymuyor sanırım. Örneğin Açlık Oyunları her ne kadar fantastik olsa da, sırf alternatif bir gelecekte geçtiği için bilimkurgu olarak kabul görüyor. Aynı şekilde Yıldız Savaşları da fantastik mi bilimkurgu mu sorusu hala süregelir.
Daha değişik fikirler üretmekten bahsetmişsiniz. Yazarlığı sadece ticari amaçla yapan binlerce insan var. Elbette insan yazdığı şeylerden para kazanmak ister ancak yine Açlık Oyunları'ndan bir örnek vermem gerekirse, "Vay be kadın çocukların birbirini öldürdüğü bir roman yazmış biz de yazalım, millet bunu okumayı seviyor demek ki" düşüncesiyle onun benzeri onlarca kitap çıktı kısa süre içerisinde. Temelinde çocukların birbirini öldürmesine dayalı bir konu ortaya atılıp biraz reklam yapılınca, kitap dünya çapında da satıyor işin kötüsü. Farklı fikirlerin ortaya çıkmama sebebi de budur benim görüşüm.
Kusura bakmayın şunu da düzeltmek istedim, Transformers bilimkurgu sayılıyor. Film olarak baktığınızda bilimkurgu ile fantastik ayrımı yapmak çok daha zorlaşıyor. Çünkü kitabını yazdığınızda mesela, Transformers'ların nasıl çalıştığını, energon kaynağının ne olduğunun, nereden türediğini, ne kadarlık bir güç barındırdığını vs... belirtmeniz gerekecektir ki eğer bunları bir şekilde açıklanabilir olduğuna inanıyorsanız, o film bilimkurgu olarak kategorilendirilir. Özetle teknolojiye dayalı birçok film bu yüzden bilimkurgudur. (Terminatör 2 mesela. O cıva adam nasıl katılaşıyor hacı??? Ama bir şekilde anlatmak mümkündür emin olun. Veya beyin gücüyle bir nesneyi uçurmak için mutasyon demek yeterli olabiliyor. Ama Yıldız Savaşları'nda Güç'ün kaynayı tam olarak belirtilmediği için fantastiğe kaydığı oluyor.)
Yayınlanan eserlerin birbirine benzerliği, benzer olan yayını yayınlamamaktan veya almamaktan geçer sanırım :D Yine de şöyle bir durum var ki, benzer olan yayın orjinalinden çok daha fazla sevildiği kitaplar da bulunmaktadır. Vampir romanlarını ele alırsanız, kimisi Vampir Akedemisi der kimisi Alacakaranlık... Yani okuyucunun bakış açısı her zaman aynı değildir. O yüzden bunun önüne geçmek de pek mümkün değil.
Sanırım sorularınıza kendimce bir cevap verdim. Şahsen ben de merak ediyorum ne gibi yorumlar gelecek diye.
-
Bana karşı kötü izlenimler yaratılmasını istemem ama yaşadığım olaylar ve çevrem yüzünden bir teklonoji ve aşırı bilimin karşıtıyım. Hayatımızı değiştiren ve şüphesiz hayatımızda egemen güç haline gelen modern teklonojiden soğumuş durumdayım. İster gelecekteki nükleer savaş, uzaylı istilası, klonlar, robotlar veya daha az uçuk olan şeyleri(mesela uçan araba) hep tiksintiyle karşılamışımdır. Ve teklonojik hayatımızdan kurtulmak için kitap okuyorum ve orada da teklonoji ile karşılaşmak istemiyorum. Bu yüzden koyu bir Fantastikçiyimdir. :)
Senin Modern Klasik ayrımına gelince. Anladığım kadarıyla ben Klasikçi oluyorum. Bazıları klasik fanteziyi bir şekilde JRR'ye indirgeseler de (yok ondan çalmuş, bundan esinlenmiş) ben hepsinin farklı bir tadı olduğunu düşünüyorum. Yukardaki örnek gibi bir karakterin uçan bir arabaya binmesindense bir Grifon'un üstünde göklerde görmeyi daha çok isterim.
Bu arada Bilim Kurgu'da güzel olabilir ama ben dediğim gibi bıkkınlıktan uzak duruyorum. Modern Fantastiği ise ufak hayalperestlerin ürünü olduğunu düşünüyorum.
-
Yalnız, yanlış bir bilgi var fantastik edebiyat tanımınızda. Fantazyanın, Tolkien ile başlatılan bir akım olduğunu ifade etmişsiniz. Fantastik metinlerin tarihçesi millattan öncesine dayanır. Tolkien ile başlayan ise "modern fantazya" ya da "modern fantastik edebiyat" olarak tanımlanır. Dolayısıyla burada örneklendirdiğiniz "modern" ve "epik" ifadeleri de yanlış bir tanımlamadır. Fantastik edebiyat kendi içinde birçok alt türe ayrılır. O alt türler içinde bu saydığınız eserleri kategorilendirmek gerekir.
Ayrıca her ne kadar hayal gücüyle yoğrulmuş yazıtlar olsa da, kendi içinde bir tutarlılığı, bir "mantığı" olması gerekir okuduğumuz metnin. Aynı zamanda edebi dili de önem arz eder.
Fantastik edebiyat ile alakalı daha detaylı bilgi için sizelere ŞU İNCELEMEYİ (http://www.kayiprihtim.org/portal/inceleme/fantastik-edebiyata-dair-kisacik-bir-yazi/) öneririm. Gerek detaylar gerekse akademik dil kullanımıyla oldukça bilgilendirici bir yazıdır, tavsiye ederim.
Son olarak mesajınızda "bilim kurgu" ve "bilimkurgu" sözcüklerini aynı anda kullanmışsınız. Metnin genelinde tutarlılık gözükmesi için bu ifadelerden sadece birini kullanmanız daha sağlıklı olacaktır. Bizler genellikle bilimkurgu şeklinde tanımlıyoruz, (bkz: Fantazya ve Bilimkurgu Sanatları Derneği / FABİSAD) siz de o şekilde ya da terimi dilimize kazandırmış Orhan Duru'nun ifade ettiği biçimde, "bilim-kurgu" olarak kullanabilirsiniz.
-
Yalnız, yanlış bir bilgi var fantastik edebiyat tanımınızda. Fantazyanın, Tolkien ile başlatılan bir akım olduğunu ifade etmişsiniz. Fantastik metinlerin tarihçesi millattan öncesine dayanır. Tolkien ile başlayan ise "modern fantazya" ya da "modern fantastik edebiyat" olarak tanımlanır. Dolayısıyla burada örneklendirdiğiniz "modern" ve "epik" ifadeleri de yanlış bir tanımlamadır. Fantastik edebiyat kendi içinde birçok alt türe ayrılır. O alt türler içinde bu saydığınız eserleri kategorilendirmek gerekir.
Ayrıca her ne kadar hayal gücüyle yoğrulmuş yazıtlar olsa da, kendi içinde bir tutarlılığı, bir "mantığı" olması gerekir okuduğumuz metnin. Aynı zamanda ebedi dili de önem arz eder.
Fantastik edebiyat ile alakalı daha detaylı bilgi için sizelere ŞU İNCELEMEYİ (http://www.kayiprihtim.org/portal/inceleme/fantastik-edebiyata-dair-kisacik-bir-yazi/) öneririm. Gerek detaylar gerekse akademik dil kullanımıyla oldukça bilgilendirici bir yazıdır, tavsiye ederim.
Son olarak mesajınızda "bilim kurgu" ve "bilimkurgu" sözcüklerini aynı anda kullanmışsınız. Metnin genelinde tutarlılık gözükmesi için bu ifadelerden sadece birini kullanmanız daha sağlıklı olacaktır. Bizler genellikle bilimkurgu şeklinde tanımlıyoruz, (bkz: Fantazya ve Bilimkurgu Sanatları Derneği / FABİSAD) siz de o şekilde ya da terimi dilimize kazandırmış Orhan Duru'nun ifade ettiği biçimde, "bilim-kurgu" olarak kullanabilirsiniz.
Tolkienden önce de vardı ama o edebileştirdi yani belli bir düzene soktu diyebilirim zaten bu ilk denemem birçok yanlışım olabilir.
-
Anladığım kadarıyla ben Klasikçi oluyorum. Bazıları klasik fanteziyi bir şekilde JRR'ye indirgeseler de (yok ondan çalmuş, bundan esinlenmiş) ben hepsinin farklı bir tadı olduğunu düşünüyorum. Yukardaki örnek gibi bir karakterin uçan bir arabaya binmesindense bir Grifon'un üstünde göklerde görmeyi daha çok isterim.