Konu: 12 Yıllık Esaret - Solomon Northup

[Denaro Forbin]

Solomon Northup'ın Olağanüstü Gerçek Hikayesi

Kitaba başladıktan sonra gerek anlatım, gerekse yayınevinin türlü sorunları nedeniyle bir türlü ısınamamış ve henüz yüzünce sayfaya dahi gelmeden bir kenara bırakmıştım. Fakat bu bir yarım bırakma değil, sonra devam edeceğim anlamına geliyordu. Birkaç kitap okuduktan sonra tekrar kitaba döndüm ve kaldığım yerden devam ederek bir çırpıda bitirdim.

Yayınevi resmen satmasın diye basmış kitabı. İğrenç bir çeviri ve istisnasız her sayfada kelime hataları. Yine de, büyük bir sabırla okudum. Zodyak Kitap'ı çeviri ve redaksiyonun berbatlığı sebebiye kınıyorum. Aslında Solomon Northup adlı kişinin asıl mesleği yazarlık olmadığından, ilk başlarda bu tip cümleleri normal karşılıyordum fakat okumaya devam ettikçe, bu suçun yazara değil, çevirmene ait olduğunu anladım.

Her neyse. Yine de tüm bunların kitabın güzelliğini gölgelemesini istemiyorum. Umarım Zodyak Kitap diğer baskılarda biraz olsun düzenlemeye gider.

Kitaptan bahsedecek olursam eğer, 1800'lü yılların ortalarında yaşanmış gerçek bir hikaye bu. Solomon Northup adlı özgür bir adam, bir gün tanımadığı iki adam tarafından kaçırılır. İş teklif etme amacıyla yakınlaşan bu iki adam, fazla içki sebebiyle sızıp kalan Northup'ı kaçırır ve ABD'nin bir diğer ucuna köle olarak satarlar. Uyandığında kendini zincirlere bağlı bir şekilde bulan Northup için 12 yıl sürecek olan esaret hayatı başlamış olur.

Yıllarca büyük işkencelere maruz kalır, defalarca ölümden döner fakat yine de aslında özgür bir adam olduğunu sır gibi saklayarak tüm bu olanlara boyun eğer. Günün birinde ise, çiftliğe çalışmak için gelen Bass adlı marangozun, köleliğe karşı olduğunu sahibi Epps ile konuşmalarına kulak misafiri olarak öğrenir. Kurtulması için son umuttur Bass ve bütün cesaretiyle konuyu Bass'e açar. Bu iyi niyetli adam bu durumu sır gibi tutarak kurtarılması için elinden geleni yapacağını söyler. Yapar da. Solomon Northup, marangoz Bass tarafından özgürlüğüne kavuşturulur. Hatta bunu kitapta şu şekilde ifade eder:

"Sır açığa çıkmıştı, gizem çözülmüştü. Karanlık ve kasvetli günlerinde on iki yıl boyunca yürüdüğüm kalın, siyah bulutun arasından, özgürlüğüme ışık tutacak yıldız çıkıvermişti."

Her şeyden önce, köleliğin nasıl iğrenç bir şey olduğunu anlamak açısından, bizzat bu acıları yaşayan kişi tarafından yazılmış bu kitap okunmayı hak ediyor. Sadece bir insanın hikayesini okuyoruz burada belki ama böyle binlercesi olduğunu da unutmamamız gerekiyor.

Dünya üzerine ayak basmış olan bütün insanlar eşittir. Irkçılık ve kölelik ise lanetlenmesi gereken iki aciz kelimedir.

Alıntılar:

     "Hayat, yaşayan her canlının kıymetlisidir. Yerin üzerinde sürünen solucan bile onun için mücadele edecektir."

    "Hakikaten, en çok hangisinden korktuğuma karar vermek zordu: Köpekler, timsahlar ya da insanlar!"

    "Adaletsiz sitemin etkisi illa ki hissiz ve zalim bir ruh yetiştirir. Birlikte eşit doğduklarının arasında insancıl ve cömert olarak görülenlerin bağrında bile."

Not: Aynı adlı 2013 yapımı Hollywood filminin başrollerinde Chiwetel Ejiofor, Michael Fassbender, Benedict Cumberbatch, Lupita Nyong'o, Paul Giamatti, Brad Pitt, Sarah Paulsen gibi isimler bulunmakta. Film hakkındaki yazım da şurada.

[Bengü]

Öncelikle yazıya yayınevinin berbat çeviri ve redaksiyonu ile başlamak gerçekten doğru olmuş. Bu kitabı dört gözle beklemiştim dilimize çevrilmesi için. Çünkü filmini o kadar çok sevmiştim ki, bir kere daha getirin bir kere daha oturup izlerim. Hatta ben 12 Yıllık Esaret'in film başlığına yazdıktan bir süre sonra film televizyonda verildi ve bir kez daha izledim.

Böyle bir bekleyişin ardından kitap çevrildi, aldık. Ama sevgili(!) yayınevi kitap okuma hevesimi gerçek anlamıyla kaçırdı. Hani -de, -da hatalarını geçtim, günlük dilde konuşurken söylediğimiz kelimeler bile yanlış yazılmıştı. İnsanın dört gözle beklediği kitap, eline bu kadar kötü vaziyette ulaşınca hevesinin kaçmasını normal bulmalısınız ve tabii uzun sürede okunmasını da.

Kitabın çeviri ve redaksiyonunu bir kenara bıraktım... İçerik olarak ne olursa olsun kitabı sevdim. Filmden az da olsa farklı yanları vardı, bazı şeyleri daha ayrıntılı öğreniyordunuz. Özellikle son iki bölümü nefesimi tutarak okudum. Az da olsa güzel alıntılar da vardı.

12 Yıllık Esaret, iyi bir yayınevinden güzelce dilimize ulaşsaydı size belki "kitabı kesin okumalısınız" derdim fakat bunu diyemeyeceğim. Lakin kitabı okumasanız bile filmini izlemelisiniz!