Konu: Piksel - Krisztina Toth

[Fırtınakıran]

Tanıtım:

Krisztina Tóth, modern Macar edebiyatında en çok okunan yazarlar arasında, şimdiden birçok ödül aldı. Diline kolayca alışılıyor, ama hiç sıradan değil. Yalın ve zekice. Tercih ettiği kelimeler ve cümle yapısının birçok duyarlık ve zeka süzgecinden geçtiği hemen anlaşılıyor.

Toth'un en önemli yapıtı Piksel'de ilk serüven başın. Ardından bacak, el, kalbin. Vücudun her uzvundan biri var bu kitapta. Farklı öykülermiş gibi görünen bölümler birbirine bağlanıyor, insanlar ve hatta nesneler arasındaki bağlantı usul usul oluşuyor. Bölümlerin her biri başlıbaşına bir piksel karesi. Birkaç adım geri çekilelim. O da ne! Uzaktan bakınca piksel'ler arasındaki ilişki büyüleyici bir bütüne dönüşmüş, öyküler metnin bedenini oluşturmuş! Keyifli okumalar.!

Yorumum:

Bu kitabı okumak için iki nedenim vardı.

1. Macar edebiyatından daha önce hiçbir eser okumamıştım ve Dedalus'un popüler kültürler bize coğrafi olarak yakın, ama edebiyat olarak uzak olan kitapları çevirmesini seviyorum.

2. Arka kapaktaki yazılanlar çok ilgimi çekmişti.

Kitabı beğenmedim diyemeyeceğim, ancak arka kapağı okuduktan sonra zihnimde canlananla örtüşmüyordu. Ben, "Vücudun her uzvundan biri var bu kitapta." sözünü farklı yorumlamıştım. Her bir uzvun kendi hikayesini anlattığını düşünmüştüm, ancak öyle olmadı. Hatta kitabı sırf bu yüzden tuhaf kurgu türünde bekliyordum, fakat yaşamdan kesitler şeklinde öykülerle karşılaştım.

Aklımdaki gibi olsaydı daha çok keyif alırdım, ama bu haline de kötü diyemem.

Peki o zaman ne anlatıyor bu kitap? Ve adı neden Piksel?

İnsanın vücudunundaki farklı bölge ve organlarından isimlerini almış 30'a yakın hikaye var bu küçük kitapta. Her biri 3-5 sayfalık, minik minik öyküler. Daha önce dediğim gibi, yaşamdan kesitler şeklinde yazılmış, bir karakterin hayatının küçük bir anını gördüğümü hikayeler. Ama o da ne? Birkaç öykü öncesinde adı geçen bir karakter şimdi yeni okumaya başladığınız öyküde geçiyor. Sadece ismen. Ufak bir gönderme demek. Fakat gelin görün ki bununla da bitmiyor. Bazıları bariz, bazıları dikkatli okurlara saklanmış şekilde, her öykü ilmek ilmek birbirlerine bağlanmaya başlıyor. Birbirinden bağımsız ve dağınık duran tüm o öykülerin karakterlerini yazar birbirine teğelliyor. Sonra bu kitabın aslında onca öyküyle birlikte bir bütün olduğunu görüyoruz.

Kitabın ismi tam da bu yüzden Piksel. Geriye çekilip baktığınızda o piksel gibi duran 3-5 sayfalık öyküler büyük bir resmi oluşturuyorlar.

Krisztina Toth Macar edebiyatının ünlü isimlerinden. Avrupa'da da hatırı sayılır bir ünü var esasında. Öykülerindeki karakterleri ağırlık olarak Macar olsa da, bir kısmı göçmen. Belki ana dillerini bile öğrenmemiş göçmenler onlar, ama kökenleri yine dönüp dolaşıp Macaristan'ı buluyor. Onları bu çerçeve etrafında toparlıyor.

Her bir karakterin oldukça gerçekçi bire hikayesi var. Karakterlerin çocuklarını, annelerini, babalarını da görüyoruz farklı öykülerde. Koca bir aileyi, hatta birkaç aileyi, bu kitapta gelişi güzel biçimde okuyor ve yolumuzu buluyoruz. Az önce arkadaşına oğlundan dert yanan anneyi bırakıp, 10 öykü sonra o oğlu okuyoruz mesela.

Piksel ilginç bir kitap. Çok sevdim diyemem, ama sevmedim demek de mümkün değil. Aklımda iz bırakan öykülere sahipti, bu da onun bir başarısı. Benim için tek sorunu çok daha farklı bir beklenti içinde olmamdı.

Editörlük

Editörlük olarak Dedalus'un ilk kez sıkıntılı bir kitabına denk geldim. Sıkıntı dediğim şey virgüllerin eksikliğiydi. Okurken sık sık gözümle olması gereken yerlere virgüller attım. Daha önce bu yayınevinde böyle bir şeyle karşılaşmamıştım. Bir de birkaç yazım hatası mevcut, ancak az sayıdalar.