Orta Dünya Dil Tarihçeleri 1 - Bilinmeyen Elf Lisanları

Baal Adramelech

1837
Rom: 59
The Hermit

Orta Dünya Dil Tarihçeleri 1 - Bilinmeyen Elf Lisanları

« : 03 Mayıs 2008, 13:07:33 »

Bu lisan dersinden çok, arka planda kalmış 6 elf dili hakkında kısa bilgiler içeren bir yazı. Dediğim gibi daha önce çevirmiştim bunu. Konuşmanızı yada başka bir şeyi sağlamayacak çünkü dilbilgisi hakkında minnacık bilgilere sahip olduğumuz ve tolkien2in hiç geliştirmediği 6 dil bunlar. Sadece az sayıda yazısı var. Ancak Tolkien'in diller ağacını anlamanız için işe yarar diye düşünüyorum.

Elf Lisanları

İçindekiler
I.Giriş
A.Avarin
B.Telerin
C.Doriathrin
D.Nandorin

I.Giriş

Tolkien'in tüm lisanlarında olduğu gibi Elf lisanlarıda büyük bir özenle diğerlerinden ayrılmışlardır. Tam bir incelik ve zerafet örneği olan Elf lisanları her ne kadar Sindarin ve Quenya ile sınırlıymış gibi gösterilsede, 4 tane daha Elf dili vardır.

İlki hariç bu lisanlar Eldarin'in ilk lisanı olan Quenya'nın birer dönüşmüş halleridirler. Neyse çok uzatmadan yazıya geçelim...

A.Avarin-Sadece 6 Kelime

Her ne kadar avarin dilinin Eldar dillerinden (yani Sindarin ve Quenya) farklı olduğu söylensede, Tolkien bunun tam tersi olduğunu şu şekilde kanıtlamıştır.

Silmarillionda Felagund’un Taliska’yı (Beor'un Lisanı) hızlı öğrenmesinin nedeni olarak insanların doğudaki Elflerle iletişim halinde olmaları gösterilir. Ancak bu Elfler elbetteki Avari Elfleridir çünkü doğuda kalan Elfler daima Avari sınıfına sokulmuşlardır (Sindar soyundakiler dışında).

Denir ki, Taliska, doğudaki Avarin’den etkilenmiş, bunun sonucunda Aduanic gibi 2. çağ insan dilleri 3 elf dilinin karışımından başka bir şey olmamıştır sonucunda.

Ama burada Taliska'yı değil, Avarin’i yazmaya geldiğime göre biraz daha uzatmamam lazım

Görülen odur ki, Avari Elfleri, çok az cüceyle ilişki içine girmişlerdir. Ama yinede Tolkien derki: “Orkların Khuzdul'daki isimleri, Quenya ile büyük benzerlik gösterir. Büyük ihtimalle bu isimler, Avarinden gelmedir.”

- Kindi -Bilinmiyor
- Cuind -Hwenti’den dönüşmüş bir kelime
- Hwenti - Quendi, yani elfler
- Windan -Bilinmiyor
- Kinn-lai -Bilinmiyor
- Penni -Bilinmiyor

B.Teleri Lisanı-Denizin sesi

Telerin lisanı, özünde Quenya ile benzerdir. Denir ki, Tol Ereasea’ya yerleştiklerinde dilleride diğer soyların dillerinden ayrılmış ve daha farklı bir tona dönüşmüş sesi. Bu lisana Lindalambe de dendi, Lindar lisanı manasında ya da Lindarin diye de anlatıldı bazen.

Her ne kadar Quenya ile çok benzer gibi olsa da, daha zekice ve denizin sesiyle yoğrulmuş bir lisandır. Sessel değişiklik çok büyüktür ve yinede buna rağmen kelimeler Quenyayla büyük benzerlik taşır.

Dil Bilgisi bakımından Tolkien, cömertçe davranmıştır. Ancak ben burada yazmayacağım çünkü büyük bölümü anlaşılmaz olarak kalacaktır. Sadece çoğul yapmak için kelimenin sonuna –i eklenir. Bunda büyük değişiklikler yoktur ancak eğer fiiller çoğul yapılacaksa –r eklenir.

a.Sözlük

Spoiler: Göster

C.Doriathrin-Luthien'in Lisanı

Denir ki bu lisan hakkında, Beleriand’ın hükümdarı olan Ulu Thingol ve onun halkı tarafından konuşulmuş. Doriathrin’de yaklaşık 18 kelime bilinir, bunun bir kaçı Silmarillion’da diğerleri ise Tolkien’in etimoloji defterlerinde yer almaktadır.

Dilin tam olarak ne ile bağlantısı olduğu bilinmese de, denir ki Sindarin’e yakın bir dilmiş ama yinede Orta Dünya’daki Gri Elflerin konuştuğu bu lisandan bir miktar değişikmiş. Yinede bazı yerlerde bu lisan “Doriath Sindarin’i” olarak geçer.

Mablung, Nauglamîr, Dagnir Glaurunga, Dior gibi isimler Doriath Sindarinindeki isimlerdir. Bu kadar benzerliğe karşın, bir başka dille büyük bir bağlantısı olduğu çıkarılmaktadır Etimolojilerden: Telerin! Zaten Sindarin’in kökü büyük ölçüde Telerin’e dayandığı için bunun kesinlikle mantıksal olduğu görülmektedir.

Luthien’in The Lays of Beleriand isimli şiiri Sindarin olarak gözükse de, bazı yönlerden tam anlamıyla Doriathrin Dilbilgilerini kullanır. Tolkien’in tam olarak ne yaratmaya çalıştığı kesin değildir ve bu dilin tarihi kesinlikle belirsizdir.

a.Yapısı

Birkaç ana özelliğini yazacağım.

İlk olarak çoğul eki –ion’dur. 3. çağda da kullanılan Region, Kutsal Ağaçlar anlamına gelir. Ancak bazen bu ek kullanılmaya bilir.

Eld "Elf, Elda" çoğ. Eldin
orth "dağ", çoğ. orthin
roth "mağara", çoğ. rodhin
urch "ork", çoğ. Urchin

Kelimesel ve sessel anlamda Sindarine benzese de, yapısal çoğu bakımlardan hiç benzemez. Hatta ona değişmiş bile denemez. Mesela u harfi sindarinde y veya o’ya dönüşmüştür. Ancak Doriathrinde bu değişim olmamıştır.

b.Sözlük

Spoiler: Göster

D.Nandorin-Yeşil Elf Lisanı

Sisli Dağların ardında kalmayı ve Valinor’a gitmeyi reddeden elfler –ki büyük çoğunluğu Teleri’dendi- Zamanında Yeşil elfler veya Nandor olarak adlandırıldılar. Dillerinde büyük ölçüde olmasa da bir takım değişiklikler oldu ve uzun süre boyunca hiç iletişeme geçmedikleri akrabalarından değişik kelimeler ürettiler. Ormanda yaşadıkları için onlarında dilleri ormana göre şekillendi ve bu hale geldi.

Bu dil, başka kelimelerle de çağırılır. Mesela Silvan Elfleri Lisanı yada Silvan lisanı denir. Birde Danian kullanılmaktadır bu dil için.

Caras Galadhon, Amroth and Nimrodel gibi isimler, eskiden Silvan lisanında olup, sonradan Sindarin'e adapte edilmiş dillerdir.

Yapısı hakkında kesin söyleyecek çok şeyimiz yoktur. Ancak her zamanki gibi bu dilinde çoğul eki bellidir, Galadhon’daki gibi –on eki kullanılır çoğul yapmak için.

a.Sözlük

Spoiler: Göster

Kayıtlı

#rekt

hanne

326
Rom: 4
maybe one day...

Ynt: Orta Dünya Dil Tarihçeleri 1 - Bilinmeyen Elf Lisanları

« Yanıtla #1 : 21 Ocak 2010, 22:07:31 »

Paylaşım için teşekürler..

Kayıtlı

....Sanki bir erik ağacına çıkmıştım da orada üzüm yiyordum ama bahçe sahibi gelince cevizleri neden yediğimi sormuştu....

mit

5536
Rom: 96
Kronik Anakronik

Ynt: Orta Dünya Dil Tarihçeleri 1 - Bilinmeyen Elf Lisanları

« Yanıtla #2 : 22 Ocak 2010, 09:52:26 »

Le hannon mellonamin

Kayıtlı

Jackal knows who you are,
Jackal knows where you are.
Try to hide if you dare.
Do your best, i don't care.

Baal Adramelech

1837
Rom: 59
The Hermit

Ynt: Orta Dünya Dil Tarihçeleri 1 - Bilinmeyen Elf Lisanları

« Yanıtla #3 : 22 Ocak 2010, 16:59:13 »

Alıntı yapılan: mit - 22 Ocak 2010, 09:52:26

Le hannon mellonamin

Le hannon. =)

Kayıtlı

#rekt

Ancient

54
Rom: 1
Ancient

Ynt: Orta Dünya Dil Tarihçeleri 1 - Bilinmeyen Elf Lisanları

« Yanıtla #4 : 09 Haziran 2012, 10:52:37 »

Ben Yüzüklerin Efendisi'nin soundtrack'lerini dinlerken, güzel olan parçaların sözlerini aramıştım. İki tanesini çok beğendim ve sanırım, lisanı öğrenmeye niyetli arkadaşlar varsa, aşağıya Elfçe söylenmiş, filme ait iki lyric paylaştım.

Bu arada çok güzel bir yazı olmuş, ellerinize sağlık.

Evenstar'ı dinlemenizi kesinlikle öneriyorum.

The Lord of the Rings - Evenstar

Ú i vethed...
This is not the end...

nâ i onnad.
It is the beginning.

Si boe ú-dhannathach
You cannot falter now

Ae ú-esteliach nad —
If you trust nothing else

Estelio han —
Trust this —

estelio veleth.
Trust love.

The Lord of the Rings - Breath of Life

Immen dúath caeda
Shadow lies between us

Sui tollech, tami gwannathach omen
as you came, so you shall leave from us

Lû ah alagos gwinnatha bain
time and storm shall scatter all things

Boe naer gwannathach, annant uich ben-estel
Sorrowing you must go, and yet you are not without hope

An uich gwennen na ringyrn e-mbar han
For you are not bound to the circles of this world.

Uich gwennen na 'wanath ah na dhín.
You are not bound to loss and silence.

Boe naid bain gwannathar,
All things must pass away,

Boe cuil ban firitha.
All life is doomed to fade...

Kayıtlı

Hikâye I - Torhurm Asilleri
Hikâye II - Yeraltı Krallığı

TheSpell

826
Rom: 16
Dovie'andi se tovya sagain.

Ynt: Orta Dünya Dil Tarihçeleri 1 - Bilinmeyen Elf Lisanları

« Yanıtla #5 : 10 Temmuz 2012, 14:06:23 »

Kitaplardan gördüğüm kadarıyla ve bildiğim bir yabancı sitenin kursları sayesinde öğrenmeye çalışıyorum elfçeyi

Kayıtlı

Orta Dünya Dil Tarihçeleri 1 - Bilinmeyen Elf Lisanları

Kayıp Rıhtım Arşiv Forum