Konu: Türk Mitolojisi - Köroğlu Destanı

[mbdincaslan]

Mitoloji hakkındaki görüşlerim kimi rıhtım okuyucularına malumdur, ayrıntıya girmeyeceğim. Özetle, kanımca mitolojinin evrimi şöyledir: Didaktik hikayeler ve özlü sözler => Birbiriyle ilintili folklorik öyküler => Mitoloji => (Bozunma, tersine evrim) Halk öyküleri => Fantastik edebiyat.

Köroğlu bu planda, Mitoloji çağının yitip, Halk öyküleri çağının başladığı (çoğu coğrafyada, transandantal tanrılı dinlerin mitolojiyi basklıladığı) çağın destanıdır. Eğer hayli yüzyıl erken yazılsa idi (ki arketipik kökenleri mitoloji çağındadır) mitolojide tanrısal varlıklardan değilse de, "kahramanlar"dan biri olarak örgülü mitolojik metinlerde kendine yer bulacaktı. (Ural Batır destanı gibi.)

Dedim kopuzu elime alayım, Köroğlu'nu anlatayım. Ama vazgeçtim zira halk öykülerinin özelliği sebebiyle gri ve belirsiz bir yumak var elimizde, anlattığımız hiç bir hikaye bütün öyküleri kapsamayacak. Öyleyse, kendimce bir kurgu yapıp, Türkiye - Azerbaycan - Kazakistan coğrafyasında Köroğlu ile alakalı türküleri (kurgusal) bir zaman çizelgesinde verem, okuyucu dinlesin, kendince anlasın Köroğlu'nu.

Hikayenin başı meşhurdur, Köroğlu'nun babası Bolu Beyi tarafından kör edilir, Köroğlu daha çıkar, bir ozan-eşkıya olur. Meydan okuyuşudur Köroğlu'nun:

http://www.youtube.com/watch?v=CkGMSvz9ha8 "Mert Dayanır Namert Kaçar"

Yoldaşları vardır Ayvaz, Hoylu gibi... Ne der N. Fazıl? "Herkes Bolu Beyi, her taraf Bolu / Tarihe karıştı Ayvaz'la Hoylu". Över onları Köroğlu:

http://www.youtube.com/watch?v=NGayRZ09pUw "Haykırdı Çıktı Meşeden - Ayvaz Bu Gelen"

Bazen bileğini bükemeyeceği yiğitlerle karşılaşır ki, o yiğitlerin hakkını verir övgüyle, o yiğitler de gelir ona katılırlar:

http://www.dailymotion.com/video/xg3yps_osman-oztunc-kyzyroylu-www-rotafor-com_music#.UYiTHbWeOSo "Kiziroğlu Mustafa Bey"

Ama Bey'in adamları tüfek ile üstünlük sağlamaya başlar, Köroğlu'nun ilk yakınmasıdır:

http://fizy.com/#s/1ai3md "Ceng-i Köroğlu"

Ve tüfek, mertliğe üstünlük sağlar. Köroğlu "lanet olsun böyle dünyaya" deyip kaybolmadan önce der:

http://www.youtube.com/watch?v=yfMfwPZNrWc "Benden Selam Olsun Bolu Beyi'ne"

Köroğlu ortadan kaybolur. Yoldaşları, yöre halkı onu anar, gelsin isterler zira zulme başkaldıran, mazlumun hakkını arayan kalmamıştır:

http://www.youtube.com/watch?v=dmF9GY_PDzw "Qoç Köroğlu - Ağam gel, gel"

Köroğlu tekrar gelir. Derler ki, son bir gayretle, tek başına basmaya kalkar Bolu'yu. Kazakların şu yorumu sanırım bu son "ılgar"ın, son "ölüm sürüşü"nün şarkısıdır:

http://www.youtube.com/watch?v=wXh2Xxg8lbE "Korogly"

Ve Kaşkay eli (Güney İran) civarında bir türkü, Köroğlu'nun yitişinin ardından, yoldaşlarının intikam yemini edip, yeni bir saldırıya hazırlandıklarını anlatır:

http://www.youtube.com/watch?v=pvHXWrncX-g "Sefer Düştü Gürcistan'a"

Son olarak, Köroğlu'nu ve Kırat'ı kendinden dinleyelim, kahramanlığın yittiği çağımıza hayıflanalım:

http://www.youtube.com/watch?v=JpWx2pub0II&feature=related "Kırat"