Konu: Alt Kültürde Edebilik

Başlık yeterince açık ama bir de ben açayım konuyu:

Alt kültüre dair-hangisi olursa fantastik,bilim kurgu,yeraltı,tuhaf kurgu, gizem-gerilim,korku kurgu ya da benim bilmediğim hangi tür olursa olsun- kitaplarda genelde edebilik aranmaz ama geçen haftalarda bir yerde Stephen King'in neden Nobel'e aday olmadığı tartışılıyordu ve yorumlardan biri de ''Nobel edebiliği gözetir ve King de bu yok ama duyguyu okura çok iyi yansıtıyor'' demişti. Siz de King ya da yerli yabancı alt kültür yazarları konusunda böyle mi düşünüyorsunuz? Yani alt kültür de edebilik yapılamıyor mu ya da yapılmıyor mu?

Bir de alt kültür de edebilik mümkün mü? Yoksa sadece öğreticilik ya da duyguyu okura yansıtabilmek yeterli mi? Bu konuda düşünceleriniz neler?

Dipçe: Ben King'in para için hızlı yazması gerektiğinden işin içine edebilik katmadığını düşünüyorum.

[milenya]

Ben özellikle gotik ve tuhaf kurgu romanlarda bir edebilik buluyorum ve diğer alt kültür kitaplarda da bu durum, alt kültür olmayanlara nispeten daha az olsa bile mevcut. King'i çok bilmem sadece bir kitabını okudum lakin bir Albert Camus, Hermann Hesse, Ernest Hemingway okurken gördüğüm edebi zenginliği bazı alt-kültür kitaplarında da bulmuşluğum var ama evet, çok sık değil.

Kısacası alt kültürde edebilik fazlasıyla mümkün. Zaten çok iyi kitapları diğerinden ayıran şey: ödüllerden ziyade okuyucuya ne verebildiğidir ve bu da biraz kişisel oluyor sanırım. Herkesin kitaptan istediği şey farklıdır. Benim için sadece bu ya da şu yeterli değil, amatör bir okur ve yazar olarak yaptığım her iki eylem için de oldukça aç gözlüyüm. 

Spoiler: Göster

Okuduğum, bildiğim yazarlardan örnek verdim. Biraz fazla tümevarmış olabilirim nihayetinde Nobellik yazarlarla aram çok yok. (Umarım örneklerim Nobel almıştır, almadılarsa da hak ettiklerine eminim.)  :hönk

Üçü de Nobel Edebiyat ödülü almış merak edip araştırdım da

Lovecraft ve özellikle de Poe öykülerinde öyle bir edebilik var, evet. Sadece ben fark etmediğim için mutluyum. Alt kültür de çok az da olsa bulunduğuna inanıyorum ben de mesela Ray Bradbury kitaplarında edebi sanatları kullanıyor. Özellikle sosyal bilim kurgu yazarları anlatırken işi felsefeye vurup çok sanatsal bir anlatıma gidebiliyorlar. Stephen King ise bunlardan çok uzakta ve ben durumu sadece kitapta korku duygusunu vermeye çalışmasından değil de hızlı bir şekilde yazıp kitap yetiştirerek geçim sağlamaya çalışmasından dolayı olduğunu düşünüyorum. Gerçi kendisinin maddi durumunda bir sıkıntı yok ama epey üretken. Geçim için hızlı yazmasa da sonuçta hızlı yazıyor ve bu da titizliğini engelliyor olabilir. 

Aynen o konuda katılıyorum kitaplar mesaj ve bilgi verme görevini üstleniyorlar sanatsal gayeyi değil. Ama bazı alt kültüre dahil kitaplar ikisini de çok iyi bir şekilde yapıyor ki zaten onları usta yapan da bu

[Bay_Karamsar]

Öncelikle alt veya yüksek ayrımını yapmak bana biraz manasız geliyor, bunu ayriyeten belirtmek istedim.

Edebilikten kasta gelince, kavramı sadece "ağdalı dil" olarak da görmemek lazım. Okuyucuyu etkileyip, onu okuduğu metnin içine çekme gayesiyle uygulanan yöntemler topluluğundan bahsediyoruz bence. Bunların bir kısmı kemikleşip, anlatının olmazsa olmazı haline gelmiş durumda. En basit öykü bile kendi çapında başarılı olmak için bu kemikleşmiş yöntemleri kullanmakta. Bu sebeplen, fark etmesek de, okuyup beğendiğimiz kurguların belli bir edebilik süzgeci ile hizaya geldikleri kanaatindeyim.

Yani alt kültürde edebilik var, olmasa o zaman biz bugün Tolkien'in ya da Rowling'in yazdıklarını nasıl beğenirdik diyorsunuz

Alt kültür ve üst kültür kavramlarına ben de karşıyım ama fantazya edebiyatları, bilim kurgu,polisiye bu adla bilindiğinden kullanıyorum. Bir de 2.sınıf edebiyat adlandırması var ki o bundan beter

[Bay_Karamsar]

Edebilik var. Ama nasıl ve ne şekilde sorusu kesin değil. Her ne kadar ilk mesajımda "kemikleşmeden" kasıtla edebiliğin kestirilebilirliğine vurgu yapsam da, aslında, hangi eserin edebi olup hangisinin edebi olmadığı üzerine fikir ayrılıkları işin uzmanlarınca bile tartışılma konusu.

Edebiyat üzerine okumasını yeni bitirdiğim kitap, merakınızı dindiremese de, belli bir fikir zemini oluşturmada size yardımcı olacaktır belki: Edebiyat Nasıl Okunur? - Terry Eagleton

Kaynak için teşekkürler, en yakın zamanda edineceğim. Ben de edebilik kimde, kimde değil karar veremedim hiç. Karar verebileceğimi de sanmıyorum

[eregion]

Açıkçası edebiyatın ortaya çıkışı aydınlanma dönemindeki çabası bir altkültürlülüktü.

Umarım yerinde bir kavram olmuştur

Bugün de piyasanın sınır dışına ittiği hayalperestlere (yazarlara) bakınca oldukça estetik bir dilleri olduğunu ve hatta dilin yeniden inşasına oldukça iyi hizmet ettiklerini söyleyebilirim.

O yüzden; alt-kültürde kesinlikle edebilik mümkündür.

Bu arada bilim kurgu gibi türlerin özellikle teknik bir ilerlemeden feyz alması, bu tür ayrıntılar arasında kıvrılan hikayeler oluşturma çabası ister istemez dillerini edebiyat ortalamasından ayrıştırıyor. Ancak estetik ifade ve anlam bence edebilik için yeterli...

Açıkçası edebiyatın ortaya çıkışı aydınlanma dönemindeki çabası bir altkültürlülüktü.

Bu tespiti sevdim tıngırdatıyorum yalnız?

[Deniz Eksilen]

   Edebi eser, diye düşününce aklıma bir güzellik geliyor. Edebiyatta karşılığı olarak da tüketimi rahat olma durumunu düşünüyorum. Akıcı, duygulu gibi...

   Stephen King ve benzerleri, şu şöyle olsaydı ne olurdu, üzerinden yazıyor. Ve yazdıklarına bir de alt hikaye ekleyerek kitabı kapatıyor. Genelde bir kurtuluş çabasını konu alıyor. (Bakınız: İsimler J harfi ile, soyadlar C harfi ile başlıyor) Olay örgüleri genel okuyucuyu tatmin edecek nitelikte.

   Poe ve Lovecraft, bilinen bir alt hikayeyi farklı yollardan anlatıyorlar. Teknik olarak bir yenilik getiriyorlar.

   Nobel ödülüne layık görülmüş yazarlar ise, alt hikayeye bir farkındalık ekliyor. İnsanlık için bir sözleri var ve bunu bir hikayeye ekliyor. Diğer nobel dalların neden verildiğine bakarsak, insanlığa katkılarından dolayıdır. Dikkat edelim, bilime katkılarından dolayı demiyor. Bu da neden Poe'nin nobel aday listesine dahil olmayacağını açıklıyor. (Poe'nin katkısının edebiyata olduğunu varsayıyorum.)

    Yukarıdaki düşünceler hiçbir kaynağa dayanmamaktadır. Okuduğum kitaplara göre bir genelleme yaptım. Bir yanlışım varsa lütfen düzeltmeye yardımcı olun. Zaman bulur da araştırma yapabilirsem daha kesin bilgiler verebilirim.

Ama şöyle olmaz mı: Sonuçta edebiyatı insan kullanıyor. Poe ve Lovecraft edebiyata katkı sağlıyorsa o zaman okura da bir katkı sağlamaz mı dolaylı olarak?

Sanırım burada katkıdan kasıt sanatsal olmaktan çok insani. Örnek vermek gerekirse, edebi eser okuyan kişinin edebiyat zevki artar muhakkak ama, bunu söz gelimi engelliler ile ilgili vicdani bir vurgu yaparak okuyucuya insani boyutta bir şeyler katan eserlerle bir tutamayız. Katkının türü de önemli. Salt sanatsal bir katkıdan ziyade, nobel için insanlığın tümüne hitap eden, hali hazırda "sorunlu" kabul edilen bir konuya da değinmek icap ediyor, anladığım kadarıyla.