Konu: Yurtdışında kitap yayımlatmak

[Guy Fawkes]

Okulda edebiyat hocamla bir tartışma yaşadık ve sonrasında bana tartıştığımız konu hakkında performans ödevi verdi. Bazı sorularım olacak, cevaplayabilirseniz çok sevinirim. Konu kısaca şöyle: İngilizce'nin bütün kurallarını bildiğinizi düşünün. Yani İngilizce bir roman yazabilecek kadar bilgiye sahipsiniz ancak ana diliniz Türkçe. Burada tartışmaya neden olan sorunlar var.

1- Türkiye'de İngilizce olarak yazdığınız bir romanın yurtdışında satışa sunulmasını nasıl sağlarsınız? Unutmayın, İngilizceniz roman yazacak düzeyde.

2- Kitabın başarılı olma olasılığını nasıl görüyorsunuz?

3- Diyelim ki kitabınızı kimse yayınlamayı kabul etmedi. Siz de kitabı Türkçe yazdınız ve bu şekilde yayımlatmayı başardınız. Kitap bir okur kitlesi edindi. Şimdi İngilizce yayımlatmak istediğinizde şansınız öncekine göre daha mı yüksek olur?

Tartışma şöyle çıkıyor bu arada: Ben İngilizce roman yazan bir Türk'ün kitabını yurtdışında yayımlatabileceğini söylüyorum. Hocamız bunun hiç kolay olmayacağını söylüyor ve hatta imkansız bile olabilirmiş. Kitabın başarılı olma ihtimalinin düşük olmasını gerekçe gösteriyor.

Bu konu hakkında bayağı tartıştık ve sonunda ödevimi aldım İster sorularımı cevaplayıp bana yardımcı olun, ister bu konu hakkında sadece fikirlerinizi belirtin. Okuduğunuz için teşekkürler.

Ödevin başlığı: Türk yazarın kitabını yurtdışında yayımlatması.


Edit: Kitabın çevrilmesinden bahsetmiyorum bu arada. Sizin bizzat yayınevine başvurmanızdan bahsediyorum. Yani kimse size kitabını çevirelim demiyor. Evet, şimdi oldu

[yaprak.onur]

Böyle bir senaryoda yayınevlerinin kitabı basma olasılığı düşük ama self-publish (bireysel olarak basma) yoluna gidilirse basılabilir. Bunun içinde önce ekitap olarak basmak mantıklı bir seçenek olur.

Kitabın başarısı elbette içeriğine ve yazarın sosyal medya / pazarlama kabiliyetlerine bağlı olarak değişir. Yeterince duyurulduğunda bir yayıneviyle anlaşmaya varıp yayınevi üzerinden basma şansı elde edilebilir.

Türkçe olarak yazılan ve basılan bir eserde İngilizce'ye çevirilerek basılması da kitabın satışına bağlı olarak değişir.

Bana soruyorsan İngilizce ekitap olarak çıkarıp iyi bir pazarlama süreci sonrası bir yayıneviyle anlaşmak en kolay yöntem.

[Rang Baru]

Güzel başlık.
Burada bahsettiğiniz Türk'ün kim olduğu da önemli. Yani yurtdışında yaşamış, belirli bir çevresi olan mı? Yoksa tamamen buranın kültürüyle büyümüş, sadece ingilizcesi iyi olan bir Türk mü?

İki seçenek de olabilir, ama zor. Andy Weir, Anthony Ryan... gibi adamlar da ebook seçeneğini denemiş. Ki gayet güzel kitapların yazarları. Demek ki bu iş türk değil yabancı için de zor. Ve başvuran türkün editör/yayınevleri için sarı çizmeli mehmet ağa olma olasılığı yüksek, kimse tutup da böyle imkansız bir zar atmaz.

Mümkün mü? Evet neden olmasın. Yazar çok zorlarsa, çok iyi birşey yazmışsa, birkaç international öykü yarışması kazanmışsa... olabilir. Ama ebook daha mantıklı. Hatta direk wattpadde yazsa bile enerjisini daha verimli kullanmış olabilir.

Edit: Bu iş Türkiye'de de çok zor. Bizzat yaşadım. Hatta yaşıyorum. Sadece azim, yırtınma, iyi bir esere sahip olma değil, biraz şans da gerekiyor..

[Guy Fawkes]

Teşekkürler yorumunuz için. Başka düşüncesi olan var mı?

[Tenekeci]

Kültürün pazarlanması önemlidir. Bu işi de maalesef Türkler berbat yaparlar.

Hocanızın hakkı var bana kalırsa, bir Türk için olmaz denemez ama İngilizce kaynaklarda -en kötü- akademik yayınlarda adınızın geçmesi, rüşdünüzün ispatlanmış olması gerek. Oranın bir parçası olmanız gerek. Türkiye, gitmesek ve görmesek de batı kültürü ürünlerine aşina bir yer. İngilizce yayın ile Türkçe yayın bu nedenle terazide eşit ağırlık çekmez. Türk'ün çok başka şeyler koyabilmesi gerekir kendi kefesine. Mesela sosyal medyada büyük bir popülerlik, YouTube'da o uzmanlık alanı hakkında kitap yazıyorsak uluslararası izlenen hatırı sayılır bir kanal mesela. Akademisyen olarak büyük başarılara imza atmış olmak olabilir. Akademik yayınlarda başarılı olup, ülke çapında ün kazanıp, daha sonra edebi bir yayın çıkarılabilir.

Türkiye'de milyonların okuduğu bir kitap olsanız bile bu böyledir. Türkiye bir mahalledir, uluslararası edebiyat dünyası ise bir dünyadır, bir ummandır...

Kısacası çok çok çok zor bana kalırsa, bu bir küçümseme olarak algılanmasın. Dünya kültürüne satabildiğimiz bir şey yok, bir Japon animesini, ufak çapta sinemasını satıyor. Bizim lokal ölçekte satabildiğimiz tek şey dizilerimiz, bir kitap olarak ancak bu dizilerin yayınlandığı ülkelerde, ancak ve ancak bu diziler hakkında bir kitap yazarsanız satış yaşama ihtimaliniz olur ki, bu durumda zaten promotörlerin falan araya girmesi gerekir. Yani sadece bir vatandaş olarak imkansıza yakın bir süreç bu.

Hadi çok başka bir senaryo yazalım, bir milyonda bir olacak bir senaryo. Türk bir yazar bir kitap yazdı, bu kitabın senaryosu dizi olmaya çok müsait. Dizi Türkiye'de ilk sezonu yayınlandı ve Orta Doğu ve Balkanlara ihraç oldu. Bu durumda bu ülkelerde basım şansı artar. Ancak sizin Türk olmanız ve eserin kalitesi açısından değil. Sadece bir gelir kapısı olarak görülürsünüz. Böyle bir başarıya da ingilizce basım yapan, uluslararası kültür ticareti yapan ülkelerin yayınevleri de zaten değer vermez.

Uzun lafın kısası bana kalırsa hocanız haklı. Bir Türk'ün esas hedefi gerçekçi olmalı, yurt sınırlarına odaklanmalıdır.

[Rang Baru]

Uzun lafın kısası bana kalırsa hocanız haklı. Bir Türk'ün esas hedefi gerçekçi olmalı, yurt sınırlarına odaklanmalıdır.

Ben buna pek katılamıyorum. "Bir Türk'ün esas hedefi, önce yurt içi, sonra yurt dışı olmalıdır" olarak düzeltebilirim anca. Çünkü eser iyiyse, konu sadece yerel kültüre değil evrensel kültüre hitap ediyorsa, neden sadece Türkiye'de yayınlansın ki? En azından çevirilip birkaç ülkede yayınlanması denenebilir.

[Guy Fawkes]

Araştırdığıma göre kitabınızın yayımlanmasına öncelik eden menajerler varmış. Özet gibi bir şeyi onlara yolluyorsunuz. Beğenmeleri sonucunda yayınevleriyle görüşüyorlar. Kitap basılana kadar da sizden para almıyorlar. Ne kadar doğru bilmiyorum ama bizim piyasadan çok farklı olduğu açık.

[Tenekeci]

Ben buna pek katılamıyorum. "Bir Türk'ün esas hedefi, önce yurt içi, sonra yurt dışı olmalıdır" olarak düzeltebilirim anca. Çünkü eser iyiyse, konu sadece yerel kültüre değil evrensel kültüre hitap ediyorsa, neden sadece Türkiye'de yayınlansın ki? En azından çevrilip birkaç ülkede yayınlanması denenebilir.

Ancak Orta Doğu ve Balkanlar ve birkaç yeri kapsayacak şekilde olabilir bu. İngilizceye basılacak olması pek olası olmaz. Orada doğup büyüyen bir Türk belki bunu becerebilir ama oraya adımını dahi atmamış birisi buradan yazdığı kitabı orada bastırabilmesi için ancak ve ancak dizisinin yapılmış olması gerekir derim.

Kitap dediğiniz kadar patlarsa zaten, ya dizisi yapılır, ya filmi ya da oyunu... Lakin dediğiniz doğru ilk hedeften sonra, çok çok zor bir amaç koyulup yurt dışı hedeflenebilir. Hayallere ket vurmaya lüzum yok.

Araştırdığıma göre kitabınızın yayımlanmasına öncelik eden menajerler varmış. Özet gibi bir şeyi onlara yolluyorsunuz. Beğenmeleri sonucunda yayınevleriyle görüşüyorlar. Kitap basılana kadar da sizden para almıyorlar. Ne kadar doğru bilmiyorum ama bizim piyasadan çok farklı olduğu açık.

Bizim "torpil" geleneğimizin profesyonelce yürütülmesinden başka bir şey değil. Her sektörde artık bu var, denetleyici kurumlarla, üretimi elinde bulunduran, hatta karar veren kurum, kuruluş ve kişilerle bağlantısı olan, lobi faaliyetleri yürütebilecek kişiler menajer oluyor. Senin kazandığından pay alıyorlar.

Bizde hatır için yapılan şey onlarda bir sektöre dönüşmüş yani. Boks gibi bir spordan dünyanın en çok para kazanan sporcusunun çıkmasının nedeni de bu şov dünyasını çok iyi tanıyan menajer, promotörler... Bir endüstri olarak ele aldığımız zaman kitap sektöründe de bunun olmaması için bir neden yok.

Senin Twitter'da 5 milyon takipçin olsun, eminim ki o zaman iyi veya kötü bir kitap çıkarmana izin verirler herhangi bir ülkede. Yeter ki kitlen orada olsun. Ancak sade bir vatandaşı ele alıyorsak, o ülkeyi bilmeyen, oranın vatandaşı olmayan, oranın vizesine bile sahip olmayan birinin kitabını ne kadar iyi olursa olsun niye bassınlar diye aklıma gelmiyor değil. İyi kurgunun sonu gelmez ki, kitap olmaya değer tonlarca kurgu kasalarında duruyordur zaten ve yeni bir tanesini okumaya değer neden bulsunlar?

Kötü yazılmış olmasından çekinirler demiyorum, lakin bu adamlar zaten her gün gelen kurgulardan kafasını çıkarabildiklerini sanmıyorum. Böyle durumlarda araya senin dediğin gibi menajerler, tanıdıklar falan filan girer, popülarite girer, belli bir alanda gösterilmiş uzmanlık girer. Girer oğlu girer yani...

Kurgunun güzelliğinden çok yanındaki parametreleri de önemlidir. Başka bir ülkenin vatandaşı olmak, İngilizce yayınlar için oldukça eksi bir parametredir bence. Üstelik Türk vatandaşısın, burada kötü olan etnik kökenin farklılığı değil o coğrafyada bile bulunmamış olman, orayla ilişkilerinin olmaması, seni kimsenin tanımaması, sana ön yargı ile yaklaşılma ihtimali. Ve daha bir çok şey... Bürokratik meselelerden bahsetmedim bile. Bütün bunlar birer külfet basacak yer için.

Ama her şeye rağmen %100 yok diyemem. %99 diyebilirim... Bu tarz konularda hiçbir şeyin imkansız olmadığı için o da.

[Rang Baru]

Güzel özetlemiş tenekeci.. Katılmadığım yer yok gibi

[Guy Fawkes]

Vakit ayıran herkese teşekkür ediyorum. Ödevimi teslim edeceğim ama konu güncel, tartışabiliriz.

[Rang Baru]

Ne odevi bu sormasi ayiptir?
Ya da bolum?

[Everfever]

Ben de bir Türk yazarın kitabının İngiltere ve/veya Amerika'da basılmasının çok düşük bir ihtimal olduğuna katılıyorum. Rekabet ortamı çok korkunç.

Fakat imkânsız değil. Yapılması gereken bizim milletimizin genel karakteristiğinin aksine, bunun bir maraton olduğunu hesaplamak. 10, belki de 20 yıllık bir maraton. Ve bu maraton boyunca aynı hedef için sürekli aynı çabayı sarf etmek. Vazgeçmemek.

Ayrıca "menajerler" meselesine gelirsek. Yayıncılık dünyasında onlara "ajans" denir ve özellikle yurt dışında her yazarın bir ajansı vardır. Yaptıkları iş de kesinlikle torpil değildir. Yaptıkları bir iştir ve çok önemlidir. Şöyle söyleyeyim, Türkiye'de bir yayınevi olarak bize gelen başvuruların haddi hesabı yokken mesela Penguin'e ayda kaç adet kitap başvurusu gelebileceğini ben şahsen hayal edemiyorum. Hiçbir yayınevi böyle bir yükün altından kalkamaz. Ajanslar, yayınevlerine gelen bu pervasızca akını keserler. Göğüslerinde yumuşatırlar ve doğru yayınevine doğru topu paslarlar. Bazı topları da kimseye paslamadan taca atarlar. Buradaki kriterleri de hatır/gönül veya torpil değil, ne kadar para kazanacaklarıdır. Ne kadar gollük pas atarlarsa (doğru kitap doğru yayınevinde çok başarılı olur, iyi satar) onlar da o kadar çok pay ve prestij kazanırlar. Türkiye'de bu işin bedava/hatır gönül işiyle/yalapşap yapılıyor olması ise bizim milletimizin genel manada her işi *ahem*üyle yapması yüzünden. Türkiye'deki edebiyat ajansları arttıkça, daha çok yazarla, daha verimli bir şekilde çalışmaya başladıkça, yurt dışında basılan Türk yazarların da sayısı artacaktır.

Ancak yine de izlenilmesi gereken yöntem olarak ben kitabın önce Türkçe yazılmasını, Türkiye'deki piyasaya çıkmasını ve daha sonra çevrilerek diğer ülkelere açılmasını tavsiye ederim. Önce 100 metre ötedeki hedefi vur, sonra 1km ötedeki hedefi denersin.

Kitabın orijinalini İngilizce yazıp başarılı olmuş kaç Türk yazar var bilemiyorum. Fakat önce Türkçe yazmış sonra diğer dillere çevrilmiş birçok yazarımız var. Şu tabloya bakmak isteyebilirsiniz: http://www.tedaproject.gov.tr/EN,53649/works-subsidized-according-to-countries-table.html

[lordoftheread]

Benim hedefim tam bu dediğin ve eğer gerçekten büyüleyici bir şey yazarsan olumsuz durumları değil, büyünün etkisini görürsün

[Everfever]

Özet okuyarak, kaytararak, mış gibi yaparak hiçbir yere varamazsiniz. Ancak kendinizi kandırabilir başkalarının da kanmasini umabilirsiniz.

Ayrıca Patrick Suskind, Ursula LeGuin vs. gibi yazarlar ret yemisken çok da iddialı konuşmamak gerek bence. Hayat insanın ağzına kurekle vurur.

[yaprak.onur]

Özet okuyarak, kaytararak, mış gibi yaparak hiçbir yere varamazsiniz. Ancak kendinizi kandırabilir başkalarının da kanmasini umabilirsiniz.

Ayrıca Patrick Suskind, Ursula LeGuin vs. gibi yazarlar ret yemisken çok da iddialı konuşmamak gerek bence. Hayat insanın ağzına kurekle vurur.

Ne kadar doğru söylemişsiniz.