Konu: Kafka'dan ve Kafka-Severlerden Nefret Etmek

[okanakinci]

Bu yazdığım satırları kaç kişi sonuna kadar tahammül edip okuyacak bilmiyorum. Ben içimdeki nefreti akıtayım da. Belki de nefretim Kafka'nın kendisinden çok, onu sevenleredir.

Her insan aynı türü, aynı yazarı veya aynı kitabı sevmek zorunda değil. Ve pek çok aklı başında insan, kendisinin çok sevdiği bir eseri, bir başkasının beğenmediğini duyduğunda buna saygı duyar. Belki beğenmeyen kişiyle tartışır, ama saygıyı elden bırakmaz. Mesela ben bilimkurgu edebiyatını severim, John Scalzi'yi severim, onun özellikle Yaşlı Adamın Savaşı serisine bayılırım. Fakat biri bana bunları beğenmediğini söylerse buna saygı duyarım. O kişi benimle aynı beğeniye sahip olmak zorunda değil. Bunu anlarım.

Ben herhangi bir yazarı veya kitabı sevmediğimi söylediğimde insanlar bunu kabul ediyorlar. Tartışan olsa da bunu, saygıyı elden bırakmadan yapıyor. Kafka'yı sevenler hariç. Onlarda bir gariplik var.

Ben bu adamın kitaplarını beğenmedim. Çünkü o üslubu bana boğucu geliyor. Olaylardaki absürtlüğün karakterler tarafından doğal karşılanması bana saçma geliyor. Hatta onun karakterleri de bana absürt geliyor. Mesela Dava'da Bay K'ya dava açılır ama suçlamanın ne olduğu söylenmez. Tamam, bu olabilir. Hatta Türkiye'de bu oldu da. Fakat Bay K, bir kez olsun da çıktığı duruşmada "hangi suçtan yargılanıyorum" diye sormadı. Dönüşüm'ü ele alalım. Gregor Samsa örümceğe dönüşüyor ama ondan daha ilginç olan şey şu ki bunu garipsemiyor. Böceğe dönüşen ve bunun farkında olan bir insanın tepkisi bu mu olur?

Bazıları bunun sanat olduğunu düşünebilir, metaforları anlamadığımı söyleyebilir. Bakın, ben bunun ne kadar sanatsal olup olmadığını tartışmıyorum, mesele metaforlar da değil. Sadece beğenmediğimi, bu tarzın bana hitap etmediğini söylüyorum. Peki ne tepki aldım bunu söylediğimde?

Bir kişi "sakın bunu kimseye söyleme, sana deli derler" dedi. Bunu ciddi ciddi dedi. Sırf Kafka'yı sevmediğim için akıl sağlığımdan şüphe edileceğini düşündü. Çünkü bana bu cevabı veren kişi, kendi sevdiği yazarı sevmeyen herkesin deli olduğunu düşünecek kadar ruh sağlığı bozuk biri.

Başka biri "sen o eserleri anlamamışsın, senin kafan basmamıştır" dedi. Hakarete bakın. Altı üstü onun sevdiği yazarı sevmiyorum diye zekama hakaret etti.

Sonuncusu ibretlikti: Kafka hakkında ateşli bir tartışmaya girdiğim bu kişiye en sonunda "sen bu adamın hangi kitaplarını okudun" diye sordum. Aldığım cevap: "Okuma listemde var." Yuh yani! "Ben bir tane bile kitabını okumadığım bir yazarı fanatikçe savunmaktan çekinmeyecek kadar saçma sapan biriyim" diyemedi de okuma listesinde olduğunu söyleyerek kıvırdı.

Bu sonuncusu bana şunu düşündürtüyor: Kafka, entelektüel olmadığı halde entelektüel görünmek isteyen bazılarının tutunduğu bir yazar müsveddesidir. Kitabını okumanız önemli değil, Kafka'yı sevdiğinizi söyleyin de sizi bir şey sansınlar.

"Sana öyle denk gelmiş, bütün Kafka okurları böyle arıza değil" diyenler olacaktır. Farklı olanları tenzih ederim zaten ama çoğunluğun böyle olduğunu düşünüyorum. İçimdeki Kafka nefretinin başlıca sebebi de Kafka okurlarıdır. Yoksa beğenmedim deyip geçecektim ve hiç büyütmeyecektim. Kafka'nın yazdığı bütün eserlere, başka yazarların isminde Kafka bulunan eserlerine, Kafka hakkındaki eserlere karşı önyargılıyım. Hatta en son İstanbul'a geldiğimde Cafe Kafka diye bir yer görmüştüm. Arkadaşım "burada oturalım mı" diye sormuştu da "ölürüm de girmem içeri" demiştim. Elimde olsa bu adamın yazdığı bütün kitapların dünya üzerindeki bütün nüshalarını yakarım. Evet, kitapları seven ben, kitap yakmayı aklımdan geçiriyorum. Çünkü o derece nefret ediyorum.

Böylece bütün nefretimi dökmüş oldum. Okuduğunuz için teşekkür ederim. Şimdi varsa Kafka hayranlarının hakaretlerini alalım.

[Denaro Forbin]

İtiraf edeyim, Dönüşüm'ü okuduğumda ben de Kafka'yı abartılı bulmuştum zamanında. Ama şimdi geriye dönüp baktığımda o yıllarımda toy bir okur olduğumu fark ediyorum ve sevmeyişimi buna yoruyorum. Hayır, hele bugün olmuş o kitabı ikince defa okumadım ama zaman zaman aklıma gelir ve üzerinde düşünmeye devam ederim. O zamanlarda kitapları yorumlama kabiliyetim düşük olsa dahi, hatırlama kabiliyetimi yitirmedim.

Gerek Ekşi Sözlük olsun, gerek edebiyat dergileri olsun, gerek kitaplar hakkında yorum yapan bloggerlar olsun, karşıma bir Kafka yazısı çıktıysa okurum ve üzerinde düşünmeye devam ederim. Aslında yapmamız gereken tek şey kendimizi somut dünyadan soyutlamak ve Kafka'nın metaforlarla doldu dünyasına giriş yapmak. Bunu yaptığımız zaman eserlerinin gücünü daha iyi anlayabiliyoruz çünkü. En azından ben böyle düşünüyorum.

Ve Kafka'dan çok eser okuyan biri değilim ama günün birinde Dönüşüm'ü tekrar okuyacağımı biliyorum, daha olgun bir okur olarak bu sefer. Fakat Kafka'nın Dönüşüm'den ibaret olmadığının da gayet farkındayım. En sevdiğim eseri "Ceza Sömürgesi"dir. Peşine de "Yasanın Önünde", "Bir Açlık Şampiyonu" ve "Akademi İçin Bir Rapor" isimli öyküleri gelir. Bu öykülerden sonra Kafka'yı gerçekten sevdim.

Konuya gelecek olursam eğer, Kafka'dan nefret edilebilir, bu doğaldır fakat Kafka severlerden nefret etmeyi gereksiz görüyorum. Ama entellektüel görünmek için Kafka okumalıyım, okumasam bile delicesine savunmalıyım düşüncesindeki insanlar gerçekten de varlar ve nefes almaya devam ediyorlar. Ama onlara kızmaktan önce, Kafka'yı bu derece tanrılaştıran edebiyat çevrelerine kızmak gerekiyor öncelikle. Onlar, bu çevrelerin etkisinde kalan ve gerçekten de Kafka'nın yazdıklarının birçoğunu anlamayan insanlar. Kitap okumayı seven ama yine de koca edebiyatın içinde boğulan, tam olarak ne okuduklarından kendilerinin de haberi olmayan birtakım kişiler.

[Mira]

Merhaba,uzun zaman sonra foruma tekrardan gelmiş bulunmaktayım.
Başlığı gördüm ve girmek istedim. Öncelikle benim açımdan bir yazardan nefret etmek yanlış. Sevmemek diye birşey var,kitaplarını romanlarını beğenmemek diye birşey vardır.
Ben de bir kafka severim ve severek okuyanlardanım,seninle de kafka sevmediğin için tartışacak bir insan değilim. Sen de zaten kafka hakkında ki yorumlarını söylemişsin.

Ben bu adamın kitaplarını beğenmedim. Çünkü o üslubu bana boğucu geliyor. Olaylardaki absürtlüğün karakterler tarafından doğal karşılanması bana saçma geliyor. Hatta onun karakterleri de bana absürt geliyor. Mesela Dava'da Bay K'ya dava açılır ama suçlamanın ne olduğu söylenmez. Tamam, bu olabilir. Hatta Türkiye'de bu oldu da. Fakat Bay K, bir kez olsun da çıktığı duruşmada "hangi suçtan yargılanıyorum" diye sormadı. Dönüşüm'ü ele alalım. Gregor Samsa örümceğe dönüşüyor ama ondan daha ilginç olan şey şu ki bunu garipsemiyor. Böceğe dönüşen ve bunun farkında olan bir insanın tepkisi bu mu olur?

Fakat Dava'da Bay K suçlamanın ne olduğunu öğrenmeye çalışıyor. Dönüşüm'ü ele alırsak Gregor Samsa bir böceğe dönüyor ve bunu çok azda olsa garipsiyor ve yapması gerektiği şeylerin farkında olduğu için devam ediyor. Bu bir hayal gücüdür ve okuyucuyu o yöne çekmek için yazılmıştır ve okuyucu bunu görmezden gelerek okumaya devam eder.

Kafka hakkında tartıştığın son insan senin bahsettiğin gibi bir fanboy. Evet böyle insanlar çok var ilgi çekmek için kafka okudum,okuyorum diyen kişiler etrafımızda ve daha da artıyor gibiler. Böyle insanlarla tartışıp kendini sinir etmene ve yazara kin beslemene,nefret beslemene emin ol hiç gerek yok. Tartışman bile gereksizdir.Benim de sevmediğim bir çok yazar bir çok roman var. Benimle böylesine tartışmaya giren bir çok kişi ile karşılaştım ve aralarında direk uzaklaştım.Tartışmaya devam edersem senin gibi bir bakış açısına sahip olacağımı bildiğim için böyle birşey yaptım,ne yazardan ne de okuyuculardan nefret ediyorum.
Son söylemek istediğim ise umarım bu nefretinden bir gün uzaklaşır ve tekrar okumaya yeltenirsin,kimseden nefret etmene gerek kalmadan.