Vakıf Serisi’ne hakim olmak için yedi kitabı devirmek yetmez. İşi yedi kitapla bırakmak, Asimov’un bu serisini baştacı yapmış okurlar açısından bir eksiklik olarak kendini hissettirecektir. İşte o yarım kalmışlığın üzerine gidilmezse Vakıf Kurulurken’de tuhaf biçimde göz kırpan Elijah Baley ve robot ortağı Daneel Olivaw’ı öğrenemezler. Dahası, o gönderme havada kalır ve anlaşılmadan satırlar arasında yitip gider. Ne yazık ki iş sadece bu ikiliyle de bitmez. Çünkü buzdağının görünmeyen kısmında, Vakıf’ın arkasında “gerçek” bir imparatorluk yatar. Hem de kitap sayfalarından inşa edilmiş bir imparatorluk.
Projemizin ana konusu olan Robot Serisi, her ne kadar dört kitaplık bir seri de olsa, sadece bu dört kitapla sınırlandırılmamış bir seridir. Asimov Elijah Baley ve Robot Daneel Olivaw’ın maceralarını bu seriyle sınırlamamış ve bir öyküyle de yeni bir maceraya koşturmuştur (bkz. Melezler Venüste – “Aynadaki Görüntü” öyküsü, Altın Kitaplar). Gördünüz mü? Vakıf’a hakim olmaktan bahsederken Robot Serisi’ne işaret etmiştim. Şimdiyse onun bile yetmeyeceğine dikkatinizi çekiyorum. O zaman haydi başlayalım!
Olaya “Vakıf Serisi’ni bütünüyle kavrayabilmek” çerçevesinden bakıldığında işler ilginç bir hal alır. Adeta imparatorluğun kendisi kadar uçsuz bucaksız kollara ayrılır. Çünkü sadece Galaktik İmparatorluk’un kökenlerine inmek yetmez. Vakıf’tan geriye gidip Robot Serisi’ne uzanırız, ancak bu defa da Asimov’un robotlarını tanıma ihtiyacı duyarız. İşte o halkanın bir diğer eksik parçasını bulmak için Ben, Robot’a ihtiyaç vardır. Hem bu kitapta yer alan, R. Daneel Olivaw’dan önceki, tarihteki ilk insansı robot olduğundan şüphe edilen Stephen Byerley’nin hikayesi Robot ve Vakıf Serileri’ne tek başına bile katkıda bulunmayacak mıdır?
Yine bir yer eksik kaldı. Ne mi? Vakıf’ın 25 milyon gezegenlik Galaktik İmparatoluk’unu kurmadan önce ve Robot Serisi’nde sayısı sadece 50 olan kolonilerinden bahsetmeden önce bir adım olmalı. Bunu Ben, Robot’ta bulamayız, çünkü o Dünya’da geçen ve insanların robotlarla olan ilişkisel imtihanına (ve 3 Robot Yasası’nın yazarı tarafından tersyüz edilmesine) dayanır. Peki o zaman eksik kalan kısım ne?
Orijinal adıyla Nemesis, bizdeki adıyla İntikam Tanrıçası bu boşluğu dolduracak eserdir. Böylece ilk (Asimov’un tabiriyle) uzaycı gezegenlerin nasıl oluştuğunu ve koloni gezegenlerinin temellerini öğrenmiş oluruz. 25 milyon gezegenli devden de öte bir imparatorluğun atom kadar küçük ve onun kadar önemli yapıtaşını keşfetmiş oluruz.
Ah, bu defa da imparatorluğun gelişme dönemini bilmiyoruz. Asimov onu anlatmamış mı dersiniz? Eh, söz konusu Asimov ise buna pek imkan yok. Zaten o da İmparatorluk Serisi adında üç kitap yazarak bu dönemi bizlere aktarmış. Zamandan Kaçış, Tanrılar ve İmparatorlar ile Sonsuzun Tohumları bizlere Trantor merkezli, galaktik boyutlarda bir oluşumu anlatmaya hazır.
Görüyorsunuz ya, Vakıf’tan geriye doğru yürüyerek nerelere geldik. Isaac Asmiov’un ilmek ilmek dokuduğu ve pek çok kitapla sağlamlaştırdığı, birbirini destekleyerek tarihin en önemli eserlerine imza attığı bu döngüyü sadece Vakıf Serisi ile sınırlandıramayız.
Burada bahsi geçen tüm kitaplar -maalesef- kitapçılarda bulunmamaktadır. Üzülerek söylüyoruz ki, bu kitapları sadece sahaflarda bulabilirsiniz. Projemizin amacı da bu ya, biz bu seriyi yeniden, yepyeni çevirisi ve tazelenmiş kapaklarıyla raflarda görmek istiyoruz.
Robot Serisi’nin basılmış kitaplarının yine maalesef çeviri ve editörlüğü sıkıntılıdır. Özellikle yazım hataları sayfalarda uçuşurken, çevirideki birtakım aksaklıklar da okurun gözüne batar. İşte tüm bu engellerden ve dahası kitabı bulamama sorunundan kurtulmak için bu kitapları yeni yüzleriyle görmek istiyoruz. Robot Serisi ve nicesi (yukarıda saydıklarım) olmadan Vakıf Serisi olur mu? Olmaz. Olsa bile eksik kalır; tıpkı uzun zamandır bu parçamızın eksik bırakıldığı gibi.
Evet, hepsi beraber 25 milyon gezegenli bir imparatorluğun temelinde yatar; oysa biz bu projemizde Robot Serisi üzerinde duracağız. Ame Ben, Robot’a da göz kırpmadan geçmeyeceğiz.
Detaylar başka yazılara kalsın. Hadi şimdi biz bu saydığımız kitaplara ve Türkçe basımlarının detaylarına bakalım.
Ben, Robot (I, Robot)
1976, Milliyet Yayınları – Robotlar adıyla
1983, Deniz Kitaplar Yayınevi – Ben Robot: Mekanik Adam Devri adıyla
