Konu: Yazarların, Yazarlık Performansları

[Denaro Forbin]

Uzun zamandır açmak istediğim bir tartışma konusu vardı. Forumdakilerin bu konu hakkındaki düşüncelerini okumak istiyordum, bugüne kısmetmiş. Hem ne zamandır şöyle dolu dolu bir tartışma konusu göremiyordum forumda. Neyse efendim, uzatmayayım ben ve sorumu sorayım. Nasıl soracağımı tam olarak bilmemekle birlikte, elimden geldiğince anlamanızı sağlayacağım.

Bir yazar, yazmaya devam eder, değil mi? Yani sıkılmadığı müddetçe hayatı boyunca yazar. Peki bu yazarın yazmış olduğu ilk kitap mı daha iyidir, yoksa yazmaya devam ettikçe kendini geliştirir mi? Atıyorum 5.kitabıyla 1.kitabı arasında bir far var mıdır? İlk kitabını yazdığındaki heyecanıyla 3.kitabını yazdığındaki heyecanı aynı mıdır? İlk kitabı için aylarca, yıllarca uğraşır, üzerine titrer ve bir hata olmaması için elinden geleni yapar, evet belki tüm kitapları için bunları yapar, ama dediğim gibi ilk kitapla 3-4-5.kitap arasında bir fark var mıdır? Yani yazar anlatacağı her şeyi büyük bir titizlikle ilk kitaba mı doldurmuştur? Yoksa 4.kitabında daha iyi bir anlatım ve kurgu mu bekliyordur bizi? Yoksa bu yazardan yazara farklılık mı gösterir?

Bir kitap serisi için bu sorular geçerli değildir diye düşünüyorum. Çünkü bir serinin her yeni kitabı, bir öncekinden daha iyi olmak zorunda, finali ise düşünülmüş ve ona göre yazılmış olur. Serilerdeki genel durum böyledir. İstisnalar hariç. Veya yazar çıkıp da açıklamadığı sürece bilemeyiz.

Evet, biraz karmaşık olduğunun farkındayım ama daha başka türlü yöneltemezdim bu soruları sizlere. Kim, ne anladıysa, anladığı kadarıyla, dilediği sorulara cevap verebilir. Budur tam olarak.

[Ryld Argith]

Aslında çok karışık bir durum bu, harbiden güzel tartışma çıkar buradan.
Bir sürü bakış açısı var. Ben aklıma ilk gelenlere değinmeye çalışacağım. Öncelikle fantastik kurguda eğer yazarın ilk eseri bir serinin ilk kitabı ise şöyle bir durum ortaya çıkar. Bu ilk eserde yarattığı evreni, ırkları, sistemleri anlatmak zorundadır. Tabi bunları yaparken de okuyucuyu sıkmamalıdır. Bu yüzden ilk kitap ince elenip sık dokunmalıdır. Bir serinin ilk kitabı yazım aşamasında her yerde notlar olur. Üstüne çok da düşünülür. Bir taraftan bakıldığında yazarın ilk basılmış ilk kitabı aynı zamanda ilk kitap denemesi ise şöyle bir şey açığa çıkıyor. Kitap yazarken kullanılan dil öykü yazarken kullanılan dilden çok farklıdır. Bu yüzden ilk eserde dil açısından bir eksiklik olabilir ama aynı zamanda kurgu açısından da beklenmeyen bir başarı sağlanabilir.  Eğer bu kitap bir seri kitabı değilse dil olarak da kurgu olarak da eksiklikler olabilir. (Tabi ki istisnalar kaideyi bozmaz: Bknz Elantris)

Bunlar aklıma ilk gelenler. Aklıma geldikçe eklemeye devam ederim. Şimdiden iyi tartışmalar.

[kitapci]

Yazardan yazara değişir ancak Ryld'in dediği gibi bir seride ilk kitap tüm olayların ve sistemlerin anlatıldığı için dolu dolu olmak zorundadır. Ancak ilk kitap tavlayıcı nitelikte de olmalıdır ki serinin devamı okunsun.  Ama dediğim gibi bu yazardan yazara değişir. Yazar kitabı yazarken işsizmiydi ?parasızmıydı?, yeterince vakit ayırabildimi? bunlara rağmen ilk kitabını güzel bir şekilde yazan birisi diğer kitaplarını dahada güzel yazabilir. Ama stephen king gibi kitap olsun diye kitap yazıyorsa git gide daha kötü olur.

[ada sahilleri]

Genellikle ilk kitaplar üslup olarak yetersiz olur. Birçok yazarda durum böyledir. Bundan sonra ikiye ayrılırlar; bir kısmı üslup olarak kendini geliştiremez, kaliteli yazarların taklidi olmaktan ileri gidemez ve zamanla silinir. Çok satsa sile "işini bilen okur" rağbet etmez, okurcuklarıyla baş başa bırakır onu. İkinci tür yazarlar da ilk kitapta üslup olarak eksiktir ama her yeni eserinde yazınını biraz daha geliştirir, kendine özgü bir dil oluşturmaya başlar. Yazarlığa başlamasının üzerinden zaman geçtikten ve ciddi tecrübeler kazandıktan sonra kendi dilini oluşturur. Artık büyük yazarlara özenmez, kendine özendirir. Bence üslup açısından durum böyledir.

Yazma heyecanını ise her yeni kitapta biraz daha yitireceğini düşünüyorum. Açıkçası "her kitabımı yazarken ilk günkü gibi heyecanlanıyorum" tarzı demeçler hiç samimi gelmiyor. Toy bir gencin koltuk altına sıkıştırdığı kağıtları editöre teslim ederken duyulan heyecan apayrıdır, "acaba yayınlanacak mı" heyecanı apayrıdır, umutları apayrıdır. Yeni bir kitap çıkardığınızı düşünün ve kitapçıya girdiğinizde rafta kendi kitabınızı gördüğünüzü hayal edin. O heyecanı gittikçe yitirir yazar, hatta bir yerden sonra rutine döner işler. Araba kullananlar sürücü koltuğuna tek başlarına ilk defa oturup kontağı çevirdiği zamanı hatırlasın. Fazlasıyla heyecanlıydı, yanılıyor muyum? Şimdi de aradan seneler geçtikten sonra o koltuğa oturup kontağı çevirdiğiniz zamanı düşünün. Her zamanki şeyler, aklınızda araba sürmek bile yok, gün içinde yapacağınız işleri düşünüyorsunuz. Heyecan, yok olmuş, uçmuş gitmiş. Örnek bire bir olarak durumu ifade etmese bile benzerdir.

Bu yüzden ilk kitapların, -bulunabilirse- kitaptan önce dergilerde çıkan yazıların önemi büyüktür bende.  Üslup olarak yetersiz olsalar bile hepsi bir samimiyeti barındırır, genç bir yazar adayının heyecanını... İlk kitaplar güzeldir.

Konuyu bir miktar da olsa saptırdıysam affola.

[Nightmare]

Bence bu tartışmaya serilerde dahil edilmeli.çünkü çoğu seride görüyorumki ilk kitabın verdiği heyecan diğerlerinde olmuyor.Ilk kitap insanda ayrı bir tat bırakıyor ve ne yazikki yazar diğer  kitaplarda biraz sıkıyor.

Diğer kitaplara gelirsek bence yazar hepsine ayrı ayrı uğraşıyor ve başarı oranı çoğunda aynı düzeyde oluyor.Sonuçta hepsindeki olay ve kurgu farklı ve bundan dolayı ayrı bir uğraş gerektiriyor  benim görüşüm bu

[Apollo]

Fantastik kitapları ve serilerini ele alırsak, bence ilk kitap o serinin içindeki en iyisi olmamakla birlikte dinamik olmalıdır. Yani okuyucuyu kendine ve dünyaya bağlaması, olayların içine dahil etmesi lazım. Okuduğum serilere baktığımda ilk kitapları o seri içinde vasata yakın olanlardır ( Örn. Zaman Çarkı, Unutulmuş Diyarlar gibi ) Kitapları,özellikle fantastik türleri, paragraf gibi düşünürsek ilk kitaplar giriş bölümü olur. Konuyu belirtir ve açıklar. Bu yüzden ( bence) fantastik serilerin ilk kitapları serinin en iyisi olamaz.

Seri olmayan kitaplara gelecek olursak kitap yazdıkça kazanılan tecrübeyle daha iyi kitaplar yazılıyor.Örnek verecek olursak Dostoyevski, Jack London,Victor Hugo gibi daha sayılabilir. Ben heyecan azalıyor kısmına katılmıyorum, çünkü yazmak bence yaratmaktır. Bunun hazzına var kişi daha bir şevkle yazar. Çoğu ünlü yazarın bakarsanız zaten en güzel romanları sonradan yazılmış kitaplarıdır. İlk kitaplar bebek adımları gibi yeri ayrıdır ama zirve onlarda değildir.

Bence bir yazarın her yeni kitabı atıldığı yeni bir maceradır. Bu ister ilk kitabının devamı niteliğinde yazacağı başka bir eser olsun isterse yepyeni bir kitap olsun.Yazar yazdığı her esere ayrı bir özen gösterir. Böylece her yeni kitapla daha da tecrübe kazanılır.

Bana kalırsa örneğin bir yazarın ilk kitabı ile beşinci kitabı arasındaki tek fark beşinci kitabı daha ustalaşmış, kelimeleri daha iyi kullanabilen, kurgu yapmada deneyim sahibi bir yazarın yazıyor olmasıdır.

[azizhayri]

iyi akşamlar;
Bu akşam, her salataya maydanoz olma günüm... Yukarıda yazdıklarınız sadece yazarlar için deği,l her sanatçı için geçerli hatta her usta için de geçerli. Bir marangoz, dolaplar, oymalar yaptıkça ustalaşır, Koca sinan ustalık eserim dememiş midir ? Selimiye için...

[mit]

Yazardan yazara değiştiğine ben de katılıyorum. Mesela burada çoğumuzun örnek verdiği seriler... R.A. Salvatore'un Kara Elf Üçlemesi'nin ilk kitabı muhteşemdir. Ama ikinci kitapta giderek bir düşüş yaşanır, hele hele üçüncüden söz etmek bile istemiyorum.

Öte yandan aynı şey J.K. Rowling için geçerli değildir. Hatta tam tersi bir durum söz konusudur. Kadın yazdıkça kendini aştı adeta. Evet, konu olarak okurlarını tatmin edemediği yerler oldu elbette ama kimse üslubuna söz söyleyemez.

[azizhayri]

istisnai örnekler olsa da ben bir sanatçının -özelde de yazarın-yazdıkça ürettikçe kendini aşacağını düşünüyorum yeterki kendini besleyecek iyi bir kaynağı olsun....

yazdıkça coşanlara buz ve ateşin şarkısıyla george martin de dahil edilmeli bence. ilk kitabı çok basitken, diğer kitapları ilk kitaplarına nazaran daha iyiydi hep üslup hem akıcılık bakımından.