Konu: Ölüm Lanetinin Kullanım Şartları

[Vega]

 Avada Kedavra sadece insanlar üzerinde kullanılabilen bir lanet değil. Spinner's End'de Bellatrix'in bir tilki üzerinde, Moody'nin[*]heheh[/*] bir örümcek üzerinde kullandığını görmüştük. Ateş Kadehi'nde Affedilmez Lanetler şöyle geçiyor: The use of any one of them on a fellow human being is enough to earn a life sentence in Azkaban. aşağı yukarı da anlamı şöyle: Bunlardan birinin tek bir insan üzerinde kullanımı Azkaban'da müebbet yatmaya yeterdir. Bu durumda sorum şu: Bir hayvan, kurtadam ya da herhangi bir büyülü yaratık üzerinde kullanımında sakınca var mıdır? Eğer benim henüz erişemediğim bir kaynağınız ya da sadece fikriniz varsa paylaşmanız makbule geçer^^

[Auguste Dupin]

Yok, ama kullanılması iyi bir intiba bırakmaz. Birincisi, bir canlının canını alıyorsun. İkincisi, bunu karanlık büyüyle yapıyorsun. Muggle'lar arasında da bir insanı öldürmekle bir hayvanı öldürmenin yaptırımı aynı değil -gerçi ona en azından yaklaşması için uğraşıyoruz ama. Bir hayvanı öldürmek konusunda Sihirli Yasa'da geçen bir bölüm var mı, bilgimiz yok. Muhtemelen bizimki gibidir. Kusursuz olduklarını düşünmek için bir sebep ya da örnek yok. Özellikle de Bakanlık'ın. Dahası, böyle bir yasa hangi hayvanları kapsayacak ve ayrımı neye göre olacak? Bir kediyi öldürmekle bir örümceği öldürmek aynı kurallara mı tabi olacak? Belki canavarca hislerini teşhir edecek şekilde yapmak infiale sebep olacağı için yaptırıma tabi tutulabilir. Zor mevzular. İnsan medeniyeti henüz o kadar ilerlemedi ne yazık ki.

Bu vesileyle karanlık büyü kullanımına da biraz değinip tüm Gryffindor'lara biraz dokundurayım. Slytherin binasının asil üyeleri, alık Gryffindor'lar gibi Karanlık Sanatlar'ı kesin bir şekilde reddetmezler. Çünkü bu açıkça bağnazlıktır. Slytherin'ler karanlık yanın gücünü ve zekasını takdir eder ve saygı duyarlar. (Aynı şekilde bazı zeki Ravenclaw'lar da.) Onu okurlar, keşfederler, hatta bazen çıkarları için makul derecede ona başvururlar da. Onu da öğrenmemeyi, herhangi bir şeyin okunmasının ve öğrenilmesinin engellenmesini büyük bir kayıp olarak görürler. Burada bireylerin kendi ahlak anlayışları etkili olur. Bu "makul" dereceyi çok geniş tutan bazı kimseler karanlık sanatların büyüsüne kapılıp gitmişlerdir. Fakat elbette onları bu yüzden suçlayamayız ve kendi ahlak anlayışımız ile yargılayamayız, çünkü o basit bir şekilde onların kendi ahlak anlayışlarıdır. Cezanın ölçütü ancak birine verdikleri zarar olabilir. Gryffindor'lar ise kendi ahlaklarını herkese dayatma peşindedirler. Kesinlikle Karanlık Sanatlar'a başvurmayacaklarını ve kullanmayacaklarını söylerler. Lafta bunu kendilerine yediremezler. Ama sıkıştıkları anda Affedilmez Lanetler'i maşallah bizden çok kullandıklarını da gördük. Özellikle kendine "seçilmiş kişi" dedirten yaralı kafa. Böyle de iki yüzlüler işte. Her haltı yiyip çok ahlaklı kahraman ayağına yatarlar. O zaman hiç millete ayak yapmayacaksın, "Bunu kullananlar çok kötüdür, tırıvırıdır, bilmemnedir," diye. Karanlık Sanatlar sadece araçtır. Onu ne yönde kullanacağın sana kalmış. Tamamen kendini daha güçlü hale getirmek için de kullanabilirsin. Yoksa biri sırf onu kullandı diye kötü olmaz. Hem zaten -değerli bir büyüğümüzün de zamanında dediği gibi- kesin olarak iyi ya da kötü diye bir şey de yoktur. Sadece hareketlerinin sonuçları ve o sonuçları kaldıramayacak kadar zayıf olanlar vardır.

[tetsuo]

Okuyalı yıllar olduğu için tam olarak hatırlamıyorum yanlışım varsa düzeltiniz ama 'yaralı kafa' da normal şartlarda orjininde Slytherin üyesi değil miydi? en azından şapka ilk olarak o binayı düşündü.

[Auguste Dupin]

Değil. Buna sebep olan tek şey, bedeninden koparıldığı sırada ruhundan ayrılan asil parçanın Potter'ın o sefil ama yaşayan bedenine tutunmuş olması. Böyle güçlü bir ruhun karşısında Seçmen Şapka'nın başka ne şansı olabilirdi ki? Seçimi onun yerine Potter yaptı, şanına yakışır bir şekilde Gryffindor'u seçti. Şapka da ona kılıcı sundu.

[magicalbronze]

Auguste Dupin'in yazısındaki ikinci paragrafta açtığı konuya azıcık değinmek istiyorum. Hazır uzun süredir Harry Potter üzerine yazıp çizmemişken güzel muhabbet olur.

Kütüphanedeki izni olmayanların giremediği Yasak Bölüm'de neler vardır diye merak eder dururum hala. Merak, başarıya giden yolda özellikle Harry Potter serisinde en temel araçtır. Bugün Harry Potter'ı bebekliğindeki ününden daha fazlasına kavuşturan şey, merakıdır. O merak sayesinde yapmaması gereken çoğu işe bulaşmış ve sonuçta karanlık tarafı alt etmiştir.

Ahlak anlayışındaki çarpıklık okul yönetimi ve Sihir Bakanlığı'nın işleyişinden kaynaklanır. Gryffindor'lular da kuralcı kafa yapısı nedeniyle parantez içinde "cesur yürekli" oldukları halde sorgu yoluna gitmezler. Bağnazlık meselesi sadece Muggle'lara özgü değil ne yazık ki. Ve büyücülerde bu kafa yapısı çok daha tehlikeli işlere yol açıyor.

Sınıfsal olarak da ayırmak ne derece doğru bilemedim şimdi. Bahsedilen "Asil üyeler" kavramını kenara koyarsak, yaşanan sıkıntılı durumlar, o binalar hakkındaki genel algıyı oluşturmakta. Slytherin'li öğrencilere biçilen kötülüğe en yakın kafa yapısı tasviri bu yüzden vardır. Yalan da değil hani. Tarihin gördüğü en kötü isim ve yardakçıları oradan çıkmıştır. Ama tam da bu noktada Seçmen Şapka faktörünü gözden kaçırmamalı. Daha ilk kitapta Malfoy'un hareketleri ve ardından Slytherin'e seçilmesi ile (hatırlayamadım sorusu: şu filmdeki sahnede Seçmen Şapka, Malfoy'un saçlarına daha değmeden Slytherin diye bağırıyor ya hani, kitapta da var mıydı?) biz okuyuculara empoze ediliyor bu fikir.

Auguste Dupin'in yazdığı önemli: "Karanlık Sanatlar sadece araçtır. Onu ne yönde kullanacağın sana kalmış." İşte bu iki cümle seri boyunca karşımıza çıkan olayların özeti gibidir.

Dünya barışı güzel şey. Karanlık yanı bilmeden onunla savaşma fikri bence de yanlış. Bilinsin, okunsun, gerekli dozda kullanılsın. Kötülüğe doğru adım atılmadığı sürece yeni felsefe taşları yapılsın.

Yine de Voldemort'un bazı fikirleri bi kıpırdanma yaratmıyor değil.

[Auguste Dupin]

Tabii ki abi. Önce Karanlık Sanatlar'ın ne olduğunu bilmeden ona karşı "savunma" zırvası öğretmek nedir? Ezbercilik bildiğin. Direkt kutuplaştırıyorsun insanları, bunlar karanlıktır biz aydınlığız diye. Neye karşı savaştığını bilmiyorsun ki daha, sana ezberletilmiş olanı tekrarlıyorsun sadece. Karanlıksa öğret de aydınlansın önce, herkes onunla ne yapacağını kendi seçsin. Yasaklamak nedir. Sen çocuğuna aile terbiyesini, insan sevgisini, kurala kanuna saygıyı öğretemediysen Karanlık Sanatlar ne yapsın? Drumstrang'ın suçu ne?

Ya bir defa, okuldaki bir grubu "siz cesursunuz, siz aslansınız kaplansınız" diye gazlıyorsun. Bir diğerini "zekisin, çalışkansın, ne mutlu Ravenclaw'lu olana" diye tavlıyorsun. Birini ise "sen sinsisin, bilmemnesin" diye yerin dibine sokuyorsun. Şimdi bu adam ne yapsın?  Nasıl hırslanmasın, kendini daha güçlü hale getirmek için çalışmasın?  "Al öyleyse, hakkın budur!" diye uğursuzluk büyüsünü geçmişin acısını çıkarırcasına suratına yapıştırmasın? Bir adamın kafasına sürekli sen kötüsün kötüsün kötüsün diye kakınca o adam artık iyi olabilir mi? Suçu ne bu çocukların, bunlar niye ikinci sınıf öğrenci muamelesi görüyorlar? Sonra büyüyüp vaktiyle kendilerini ezenlerden intikam alacak bir Snape olmak istediler diye suçlu oluyorlar. Sen bu çocukların bir gün olsun başını mı okşadın? Bütün sene çalışıp didindiler, son gün Potter ve yardakçılarına havadan puan yağdırarak onların önüne geçirdin. Bizim de fırsatımız olsa biz de yapardık aynısını, ne var? İksir yapıp, tüy havalandırıp üç beş üç beş puan toplayıp biriktireceğiz diye canımız çıkıyor bütün sene.

[Grayswandir]

Durmstrang'ın suçu Karanlık Sanatlar'a fazla odaklanmış olması. Nasıl Hogwarts tamamen reddediyorsa onlar da diğer büyülerden daha önde tutuyor karanlık büyüleri. Karanlık Sanatlar'ın suçu var kısaca, adı üstünde, karanlık. Kontrollü bir şekilde öğrenilmesinin faydası olabilir elbette, ama bu bile birçok kişiyi cezbedeceği için tamamen yasaklanması yoluna gidilmiş. İdeal çözüm olmadığı açık, ama aynı örnek üzerinden gidecek olursak, Durmstrang'ın yaptığından iyi.

[Marius]

Tamam da Dumbledore giderse yerine kim gelecek abi? Snape mi? Adamda bi kere liderlik vasfı yok...

Slytherin'in ezilmişliği konusuna katılmamak elde değil. Ancak yıllar sonra yanlış hatırlamıyorsam şapka zaten kötü olan veya olabilecek insanları Slytherin'e koyuyordu. Harry için örnek verirsek eğer tutup da kendi isteğiyle Slytherin'e gitseydi şu an yeni bir Voldemort görüyor olabilirdik. Burda yanlış olan şeyse Slytherin'de okuyan insanlara ikinci bir şans verilmemesi. Hayatları boyunca aynı statüde kalacaklar, aynı insanlarla yaşayacaklar. Slytherinli misin sen? Senden mal almak günah kardeşim kusura bakma Büyücülük evreninde protesto edilmesi gereken bir şey bu. Bu adamların tutup da ölüm lanetini kullanmaması için neden göremiyorum. Sen adamı çocukluğundan beri yerin dibine sok, sonra gitsin asasından çiçek böcek mi çıkarsın.

[Baal Adramelech]

Slytherin'in ezilmişliği konusuna katılmamak elde değil. Ancak yıllar sonra yanlış hatırlamıyorsam şapka zaten kötü olan veya olabilecek insanları Slytherin'e koyuyordu. Harry için örnek verirsek eğer tutup da kendi isteğiyle Slytherin'e gitseydi şu an yeni bir Voldemort görüyor olabilirdik. Burda yanlış olan şeyse Slytherin'de okuyan insanlara ikinci bir şans verilmemesi. Hayatları boyunca aynı statüde kalacaklar, aynı insanlarla yaşayacaklar. Slytherinli misin sen? Senden mal almak günah kardeşim kusura bakma Büyücülük evreninde protesto edilmesi gereken bir şey bu. Bu adamların tutup da ölüm lanetini kullanmaması için neden göremiyorum. Sen adamı çocukluğundan beri yerin dibine sok, sonra gitsin asasından çiçek böcek mi çıkarsın.

Malfoy karakterini bu yüzden seviyorum. Her ne kadar çoğu kitapta ikincil bir antagonist modunda o0lmuş olsa da, zamanla olgunlaşan ve yaptığı şeylerin kötü olduğunu fark eden bir karakter kendisi. Çevresinde olan bitenin mahkumu, kurtulamıyor, ancak eninde sonunda kendi kararlarını alması gerektiği ve gözüktüğü/gözükmesi gerektiği kişi ile kendisinin farklı olduğunu fark ediyor.

"The moment Draco got what he thought he wanted, to become a Death Eater, and given a mission by Lord Voldemort, as he did in Harry Potter and the Half-Blood Prince, reality finally hit him""

Benzer bir örnek Snape tabi ki.

Tabi biz çok daha olgun bir açıdan bakıyoruz, Harry Potter'ın özünde bir Ortaokul-Lise yaşlarına hitap edecek şekilde kurgulanmış bir nevi peri hikayesi olduğunu da unutmamak gerek. Kitabın çok belirgin verdiği bazı ahlaki dersler var mesela buna bir örnek olarak. İyi yürekli aslan ve hatasını anlayan yılan gibi bir imge çiziyor Harry ile Malfoy'un davranışları.

Ancak bundan öte bütün kitap her Aslan iyi değildir gibi ahlaki dersler de veriyordu. Harry'nin babasının iyi bir adam olduğuna dair hiçbir şey görmedik mesela. Yani evet Ölüm Yiyicilere karşıydı ama lise yıllarında yaptığı şeylerden pişmanlığı bile net değildi hiç.

Benim hoşuma gidiyor karakterlerin zaman zaman gri olmaları, zaman zaman net renklere sahip olmaları Harry Potter'da. Radikalleşme ve yanlış insanların doktirinleri ile beyninin yıkanması durumları çok var özellikle. Mahalle baskısı yani bir nevi.

Denildiği gibi, kendi kendisini besleyen bir sistem var, gittikçe içine kapanan bir kesim var.

Ancak...

Unutmayalım ki Slytherin'in kökenleri de temiz değil. Slytherin'in özellikle bir kısmı tam anlamıyla kötü. Irkçılık mevzuları Slytherin kurulduktan sonra çıkmadı hatırlarsanız, kökünden beri vardı.

[Amras Ringeril]

Bence Slytherin mevzusunda Çataldil çok güzel bir metafor. Çataldil'in her zaman kötücül olmayabileceğinden bahsediyordu Dumbledore. Slytherin de öyle görülebilirdi. Ama Seçmen Şapka'nın bütün hinleri aynı yere toplaması, topluca onları onlara göre bir eğitim verme amacıyla yapılmış olabilirdi. Olmadı. Hepsi Ölüm Yiyen olup duruyor. Sokak çocuklarının tinerci olup arabesk rap yapması gibi.

Ama Baal söylediğine bir noktada katılmıyorum. Harry Potter serisinin edebi dilinden ahlaki içeriğine, sertliğinden esprilerine kadar her şey karakterler büyüdükçe büyüyor. Dördüncü kitapta başlayan o öpüşme furyasını hatırlayın. Beşinci kitapta sürekli köşelerde, merdivenlerde, ihtiyaç odasında orda burda öpüşen oynaşan insanlar vardı. Bence bu açıdan bir bütünlük yok seride.

Başlığın konusu da öyle bir açık olabilir. Belki de bugdır. Ama düşününce şimdi aslan saldırsa sana ormanda avada kedavra yaptın diye azkabana atmasınlar bir zahmet.

[Auguste Dupin]

Farkındaysanız Slytherin dedik, Gryffindor dedik, Ravenclaw dedik, ama bir kez bile Hufflepuff demedik. Çünkü böyle bir bina aslında yok. Evcinlerini Hufflepuff'ta öğrenci diye göstermişler sahte isimlerle kaydedip. Yok öyle bir bina.

Bir de konu hayvanlardan açılmışken, kulübesinde cins ejderha besleyen sözde hayvansever Hagrid korkunç tüylü köstebek kürkü takım elbisesini açıklasın. Bir Hagrid'i giydirmek için kaç köstebek katledildi?

[Laughing Madcap]

Spoiler: Göster

Çocukluğunda yabani örümcek; büyüyünce kulübesinde ejderha besleyen bir yarı-devi bekçi diye "Yasak Orman"ın kıyısına koyan, yukarıdaki resimdeki açıklamayı yapabilecek rahatlıkta olan bir müdüre sahip okulun okul aile birliğini merak ediyorum ben asıl.

Sonra vay efendim karanlık sanatlar çok rerörerö. Savunma dersini veren öğretmenler her sene değişiyor, müfredat delik deşik. Quidditch bu toplumun afyonu olmuş, biraz eğitime önem verilse olmayacak böyle.

Konuya dönüş notu; Star Wars evreninden Kyle Katarn'a katılıyorum; "Hangi gücü kullandığın değil, gücü ne amaçla kullandığın önemli."