Konu: Vikingler ve İskandinav Mitolojisi

[Ropinie Hystria]

Vikingler Ve İskandinav Mitolojisi

 


VİKİNGLER
MÖ 1000li yıllardan sonra Avrupa ülkelerinin büyük çoğunluğunda Hint-Avrupa dilleri yaygınlık kazanmaya başlar. MÖ ilk bin yılın ortalarından itibaren, Germen kabileleri kuzey İskandinavyada ve kuzey Almanyada yaşadılar. İskadinav ve Alman mitolojileri temelde ortak bir kültürel yapıya sahiptir. Romalı Julius Caesar (Sezar) ve Tacitusun gözlemleri dışında Germen mitolojisi Hıristiyan kaynaklarına dayanmaktadır. Efsanelerin büyük çoğunluğu hakkındaki bilgiyi, eski İskandinav mitlerini tercüme eden, İzlandalı tarihçi Snorri Sturlusonun (1179-1241) Prose Edda�sından almaktayız. Yaratılış mitinin en detaylı örneğini yine birçok versiyonu gözden geçirip tutarlı bir hale getiren Snorri vermektedir:
İSKANDİNAV MİTLERİNDE YARATILIŞ

Başlangıçta yalnızca büyük bir boşluk vardı (Ginnungagup). Yeryüzü biçimlenmeden önce, ölüler dünyasından (Niflheim) başka hiçbir şey yoktu ve burası içinde 11 nehri barındıran büyük bir kuyuydu. Niflheimın güneyi aşırı sıcaktı ve muhafızlığı Sutr (zifir anlamında) adlı bir dev tarafından yapılırdı. Niflheim�ın geri kalanındaki tüm nehirler donmuştu ve bu nehirler Ginnungagup tarafından çepeçevre sarılıyordu. Ta ki sihirli kıvılcımlar donmuş nehirlerin üzerine düşene ve onları eritene dek. Eriyen sulardan sızan damlalar Ymirin, bir devin, şeklini alır ve Ymirin terinden diğer dişi ve eril devler meydana gelirler. Mitolojinin bir başka anlatımına göre eriyen damlalar Audumbla adlı bir ineği oluşturur, Ymir bu ineğin sütüyle beslenir. Audumbla, ayrıca tuzlu buz parçalarını yalayarak ilk tanrı Buriye biçim verir. Bir zaman sonra, Buri�nin oğlu Bor, Bolthorr adlı devin kızıyla evlenerek Odin, Vili ile Veden oluşan tanrılar birliğini meydana getirirler.

Odin ve erkek kardeşleri tanrıların düşmanı olan Ymiri ve ondan meydana gelen devleri öldürdükten sonra iki kutsal ağacın gövdesine sahip oldukları maharetlerinden bazılarını sunarlar: düşünme, nefes alma, işitme, görme� Gerçekte bu ağaçlar insan ırkının arketipidir. Erkek Askr�dır (kül ağacı) ve kadın Embla�dır (sarmaşık).

KADER AĞACI: YGGDRASILArdından Asgard�ı, tanrıların krallığını inşa ederler. Snorri diğer versiyonlarda kader ağacı Yggdrasil�in nasıl dünyanın merkezinden filizlenip büyüdüğünü anlatır. Ağacın altındaki dişi olarak tarif edilen kader kuyusunda insan yaşamının yönü tayin edilir. Bir diğer versiyonda, tanrılar meclisi ağacın etrafında toplanır. Ağaç iki kökten destek almaktadır; köklerden biri yeraltı dünyasına uzanır (Hel), diğeri buz devlerinin dünyasına ve sonuncusu insan varlıklarının dünyasına� Tüm dünyanın refahı Yggdrasil adlı bu ilkel ağaçla ilişkilidir.
TANRILAR KRALLIĞI

VİKİNGLERViking tanrıları iki ana grupta toplanırlar: Aesirler ve Vanirler. Aesirler�in en önemlileri, Odin, Thor ve bazen de Tyr�dir. Vanirler arasında onlara derece eşit önemdekilerse Njord, Frey ve Freya�dır. Vanirler, zenginliği ve bereketi sembolize ederler. Denizi ve toprağı yönetirler. Aesirler ise başka kavramlara karşılık gelirler: Odin büyücüdür, tanrıların başıdır ve tüm kahramanların lideridir. Thor, çekiçli tanrı, yıldırımlara hükmeder. Birçok viking efsanesi barış içinde yaşayan ve ortak evrenlere sahiplik eden iki tür tanrının çevresinde şekillenir. Ancak kayda değer bazı versiyonlarda, Aesir ve Vanirlerin arasında geçen çetin savaşların olduğu göze çarpmaktadır. Birçok uzman bu savaşların Germenlerle yerli halk arasındaki sıcak temasın bir yansıması olduğunu düşünmektedir.

VİKİNGLERKuzey mitlerinde en büyük mücadele baş tanrılar Odin ve Thor�un Vanirler�in tanrısal konuma sahip oluşlarına karşı çıkmalarıyla başlar. Aesirler, Vanirler�i çöküşe uğratmak için Gullveig (altın içki) adlı kadını aracı ederler. Ve savaş böylece başlar. Her iki grubun da tamamen güçten düşmesiyle, tanrılar taraf değiştirirler. Vanirler, Njord ve oğlu Frey�i; Aesirler ise Mimir ve Hoenir�i değiş tokuş için gönderirler. Ateşkesi kutlamak üzere toplanan tanrıların tümü bir kaseye tükürerek, aralarındaki ahengin ve barışın alameti olan Kvasir adlı devi yaratırlar. Kvasir bir süre sonra kurban edilir ve yeni tanrıların meydana getirilebilmesi için kanından güçlü bir içki yapılır. Kvasir, tanrıların yeni içeceği olur ve birçok şiire de ilham kaynaklığı eder böylelikle.
ŞEYTAN LOKİ

Mitolojinin önemli bir bölümü Balder ve Loki adlı tanrılara ilişkindir. Odin�in oğlu Balder, zekanın, dindarlığın ve bilginin kaynağı olarak karşımıza çıkar. Balder�in Glitnir adı verilen cennette bir sarayı vardır. Tanrılar ve insanlar yasal konuları danışmak, onun fikrini almak ve sonsuz adaletinden istifade etmek için Balder�in kapısını çalarlardı sık sık. Loki, Aesirler tarafından evlat edilen bir devdi. O ve Odin bir dostluk andı etmişlerdi.

Bir gece Balder oldukça rahatsız edici bir düş görür. Düşe göre yaşamı büyük bir tehdit altındadır. Bu durumu hemen Aesirler'e haber vermesi üzerine, annesi Frigg ateş ve sudan, tüm metallerden, kuş ve vahşi hayvanlardan, toprak ve taştan oğluna zarar vermemeleri için söz alır. Daha sonra Balder�i aralarına alan Aesirler ona ok ve taş atarak eğlenmeye başlarlar. Çünkü verilen söz onu tüm zararlara karşı korumaktadır. Loki bu durumu sezer ve durumu sorgulamaya başlar. Kardeşinin neden acı çekmediğini araştırdığında annesi ona doğanın yeminini anlatır. Ayrıca doğada yalnızca ökseotunun bu sözü vermediğini de ekler. Loki ökseotunu bulup hemen Aesirler�in arasına getirir ve onu Balder�in kardeşi, kör tanrı Hoder�e, kötü oyununa ortak olması için sunar. Hoder ökseotuyla Balder�e saldırınca, Balder oracıkta ölür. Aesirler intikam almak isterler ancak sarayın kutsiyeti nedeniyle bunu yapamazlar.
VİKİNG DUVAR KABARTMASI

 
Bir Viking rölyefinden örnek. 'Ölülerin Son Yolculuğu'

Çünkü Balder bir savaşçı değildir, bir savaşta ölmemiştir, bu yüzden ölü kahramanların toplandığı devasa salona, Valhalla�ya gidemeyecektir. Balder, ölülerin koruyucusu Hel�in eline düşer. Odin, Balder�in serbest kalmasını talep ettiğinde Hel, dünyada ölü veya canlı her şey Balder için ağlarsa onun Aesirler�e dönebileceğini söyler, aksi takdirde daima Hel ile kalacaktır. Aesirler mesajı doğanın, insanların, tanrıların ve hayvanların Balder�e ağlaması için dünyaya yayarlar. Tümü buna olumlu cevap verirler; Balder�in Hel�in krallığında kalmasını isteyen dev kadın, Thokk hariç (aslında kılık değiştiren Loki�den başkası değildir).
BÜYÜK SAVAŞ: RAGNARÖK

Aesirler sonunda Loki�yi yakalamayı başarırlar ve şeytani numaralarını yapmasını engellemek için her yanını zincirlerler. Loki kılık değiştiremez ama bir gün zincirlerini kırar. Bu tüm kötülüklerin, canavarların ve devlerin tanrılara saldıracağının alametidir aslında. Tanrıların şafağında büyük Ragnarok savaşı başlamıştır. Odin, daha sonra oğlu Vidar tarafından öldürülecek olan kurt Fenrir tarafından yenir. Korkunç mücadelelerin tanrılar ve kötü kuvvetlerin arasında yarattığı öfke tanrı Heimdall ve Loki�nin yüzyüze gelmeleri ve birbirlerini öldürmeleriyle son bulur. Dünya ateşle yok edilir ve bütün kainat sulara gömülür. Bu son yıkımı bir yeniden doğuş, dünyanın denizden yeniden yükselmesi, yeşille çepeçevre sarılması ve bitkilerin ortaya çıkması izler. Ölen Aesirler�in oğulları Asgard�a, hükümdarlıklarına geri dönerler. Tıpkı babalarının yaptığı gibi.
VALHALLA

Vikinglerin, �ölülerin toplandığı salon� olarak tahayyül ettikleri Valhalla, kesinlike bizim anladığımız cennet kavramına benzemez. Çünkü dünyada iyilikler yaparak yaşayanların öldükten sonra ikamet edecekleri bir mekan değildir. Asgard�ın 12 krallığından biridir ve Ragnarok savaşına kadar tanrılara ev sahipliği yapmıştır. Bundan sonra tanrılar, Odin�le birlikte devlere karşı savaş yapabilmek için yola çıkmışlardır.

Kahramanlar zorlu bir mücadelenin ardından öldüklerinde Valhalla�ya getirilirler. Savaş meydanlarında ölenleri taşıma işi Valkyry�lere düşer. Bu savaşçı kadınlar Odin�in hizmetkarlarıdır, ancak asıl görevleri savaşlara gözetmenlik yapmak ve kimin ölüp kimin yaşayacağına karar vermektir.

Valhalla�da yapılan ziyafet sofralarının en başında her iki omzundaki kuzgunuyla Odin oturur. Kuzgunlardan biri Huginn (düşünce) ve diğeri Muninn�dir (hafıza). İkisi de dünyadan Odin'e mesaj getirirlerdi.


 


Tanrılar Krallığında Kim Kimdir, Nedir?

Aegir: İsminin anlamı genellikle suyla bağdaştırılmıştır. Diğer isimleri HLER ve GYMİR (Kör eden). Aegir deniz kıyısının veya okyanusun tanrısıydı. Kızdığında fırtınalar yaratırdı. Aegir Vanir'lerden bir devdi. Babası MİSTARBİLİNDİ (Sis körü), ve kardeşleri LOGİ (Ateş ve bazılarına göre LOKİ) ve KARİ (Hava)'ydi. Karısı (ve kardeşi) RAN'dı ve Hlesey adasının yakınlarındaki denizde yaşarlardı. Ran ve Aegir'in herbiri birer dalga olan dokuz çocukları vardı.

Aegir tanrılar için bira mayalardı. Her kış tanrılar Aegir'in evinde bira içerlerdi ve o misafirperverliğiyle ünlüydü. Evinde ışık sağlamak için ateş yakmak yerine yere altın koyarlardı. Bu yüzden altına "Aegir'in ateşi" denir. Aegir'in Fimafeng ve Eldir adında iki hizmetçisi vardı. BALDER'in ölümünden sonra Tanrılar Aegir'in evinde ziyafet için toplandılar. Loki kendini gösterdi ve odadaki herkese küfür etti. Fakat tanrılar oranın kutsal bir yer olmasından dolayı Loki'ye hiçbirşey yapamadılar.

Asgard: İskandinav mitolojisinde Tanrıların yaşadıkları yerin adıdır. Yunan mitolojisindeki Olympus Dağı'dır. Cennetin olduğu yerdir ve sadece gökkuşağı köprüsünden geçilerek ulaşılabilir.Köprünün adı Bifrost olarak bilinir. Buradaki saray ve evlerin çoğu altın ve gümüşten yapılmıştır. En ünlüsü Odin'in sarayı Valhalla' dır. İskandinav mitolojisi, devler ve şeytanların tanrılara karşı açtığı son savaş Ragnarok (tanrıların alaca karanlığı)'da Asgard'ın yerle bir edilidiğini anlatır.

Balder: Aesirlerden biridir ve isminin anlamı "muzaffer"dir. Aynı zamanda Gözyaşı Tanrısı olarak da çağrılan Balder Odin ve Frigg'in oğluydu ve çok yakışıklı ve adil bir tanrıydı.

Bir gün Balder bir rüya görür ve Odin rüyanın anlamını öğrenmek için Hel'in diyarına gider. Hel ona Balder'in ölümünü kehanet eder. Bunu üzerine Frigg yaşayan herşeye Balder'e zarar vermemesi için yemin ettirir. Fakat daha çok genç bir bitki olan ökseotunu unutur. Loki yaşlı bir kadın kılığına girer, Frigg'i ziyaret eder ve Balder'in ökseotu hariç herşeye karşı ölümsüz oduğunu öğrenir.Daha sonra ökseotundan bir ok yapar ve bunu Balder'e atması için kör tanrı HOD'u kandırır ve ölümüne yol açar.Haberci Hermod Hel'in diyarına gider ve yaşayan herşeyin Balder için ağladığı zaman Balder'in dönebileceğine dair söz alır. THOKK adlı bir dişi dev (şekil değiştirmiş Loki) Balder için ağlamayı reddeder . Balder böylece ölü kalır ve cenaze kayığında (hringhorni) yakılır.

Bil: Snorri onu tanrıçalardan biri olarak adlandırır. Snorri dünyadan aya giderken ona eşlik eden Bil ve Hjuki adlı iki çocuğun hikayesini anlatır. Babaları Vidfinn'dir. Bil aynı zamanda kaderi dokuyan tanrıçasıdır.

Bor: Buri'nin oğlu. Karısı buz devi Bolthorn'un kızı olan Bestla'dır. Bor Odin ,Vili ve Ve'nin babasıdır.

Bragi: Şiir tanrısıdır. Odin ve dev Gunlod'un oğludur.Odin'in baş şairiydi ve çok adildi. İdun'la evliydi ve dilinin üzerine kazınmış rünler vardı.

Buri: İlk tanrı.İnek Audhumla kendini büyük buz parçalarını yalayarak besledi. gün be gün yaladıkça tanrı buzdan çıktı. Buri Bor'un babasıydı.

Delling: Şafak tanrısı olarak kabul edilir ve isminin anlamı "parlayan" dır. Nott'un (Gece) üçüncü kocasıydı. Dag (Gün) adında bir oğulları vardı.

Eir: Sağlık tanrıçası ve en iyi doktordu. Sanatını Eski İskandinavya'da doktor olan kadınlara öğretti.

Fenrir: Loki ve dişi dev Angerboda'nın oğlu. Tanrılar onu zaptedebilmek için Gleipher denilen sihirli bir zincire vururlar. fakat o bu sırada tanrı Tyr'in sağ elini koparır.

Forseti: Adalet tanrısı. Balder ve NANNA'nın oğlu. İsminin anlamı "yöneten"dir.Evi Glidnir (Parıldama)'dir .

Frejya (Freya): Güzellik ve aşk tanrıçası. Çok güzel mavi gözlü bir genç kadın olarak tasvir edilmiştir. Frey'in kız kardeşi ve ileri de Odin'in karısı olacak Frejya savaşta ölen kahramanların yarısını Asgard'daki kendi sarayı olan Folkvang'a götürmek için toplar. Bir çok hikayesi devlerin onu kaçırma teşebbüsleriyle doludur. Alman mitolojisindeki tanrıça Frigg'le eşdeğerdir. Ve Cuma günü Friday (Frejya's day ) onun adından gelir.

Frigg: En yüce tanrıça olan Frigg Odin'in esas eşidir ve gök tanrıçasıdır. Yunanlı Hera ve Romalı Juno gibi evlilikleri de yönetir. Çok sessiz ve sakin olarak resmedilmiştir.

Gejfon: Bakire tanrıça. Aynı anda Aesir ve Vanir'in bir üyesi. Ölen bütün bakireler ona giderler. Aynı zamanda verimlilik tanrıçasıdır. İsminin anlamı "Verici"dir.

Gullveig: Vanir tanrıçası. Aesir'in onu öldürme çabaları dünyadaki ilk savaşın çıkmasına yol açtı ve bu savaşı Vanir kazandı. Bu iki kabile aralarında tanrıları takas ettiler ve birlikte hükmetmeye devam ettiler. Gullveig (altının gücü) bazen üçlü tanrıça bazen de Heid (cadı) olarak çağrılmıştır.

Heimdall: Şafak tanrısı ve gökkuşağı köprüsü Bifrost'un nöbetçisidir. Kilometrelerce ilerdeki dünyada rüzgarla dalgalanan çimenlerin sesini duyabilecek bir duyu gücüne sahiptir.

Hel: Ölüm tanrıçasıdır Loki'nin çirkin kızı. Alt dünya (cehennem) Niflheim'in sıcaklığına ve karanlığına hükmeder.Vücudunun yarısı mavi yarısı siyahtır .Masası " açlık", bıçağı " açlıktan ölmek" , yatağı " üzüntü" ve hizmetçileri " gecikme" ve " yavaşlık"tır. Bazı eski hıristiyanlara göre evi cehennemdir.

Hermod: Tanrıların habercisi. Balderin ölümünden sonra Hel'in diyarına giderek Balder'in geri dönmesi için Hel'i ikna etmeye çalıştı.

Hod: Odin'in oğlu. Loki tarafından Balder'i öldürmek için kandırılan kör kış tanrısıdır. İsminin anlamı "savaş"tır.Vali, Odin'in oğullarından biri Hod'u öldürerek Balder'in intikamını aldı.

Hoenir: Aesir ve Vanir arasındaki savaştan sonra Vanir'e rehine olarak yollandı. İlk insanlara duyguyu veren tanrıdır.

İdun: Bragi'nin karısı olan tanrıçadır. Tanrıları sonsuza dek genç tutacak olan elmaların koruyucusudur. Fırtına devi TJASSE onu kaçırır ve Loki onu öldürüp İdun'u geri alana kadar tanrılar yaşlanırlar.Gençlik tanrıçasıdır.İsminin anlamı "gençleştiren kişi"dir.

Jord (FJORGYN): Toprak tanrıçasıdır.Annesi Nott (Gece) ve babası Annar'dır. Thor ve Frigg'in annesidir.

Lodur: İlk insanlara konuşma kabiliyetini ve görünümlerini veren tanrıdır.

Lofn: İhtiraslı aşklarla ilgilenen tanrıçadır.Odin ve Frigg'den evlenmeleri yasak olan çiftlere bile bunu yapabilme izni almıştır.

Loki: İskandinav mitinde Loki kıskançlık ve tüm kavgaların ruhudur. Bir devin oğludur fakat tanrılarla beraber Asgard'da yaşar. Sürekli olarak tanrıların başına bela olur ama aklıyla da onlara hep yardım eder. Balder'i bir şekilde öldürmeyi başardıktan sonra tanrılar hain Loki'yi zehirli bir yılanın altına bağlarlar.Karısı Siguna yılanın Loki'nin yüzüne damlattığı zehir damlalarını bir kaba toplar ama kabı boşaltmak için döndüğünde Zehir Loki'nin canını öyle yakar ki bağırmasıyla bir depremler olur. Depremde karısının elindeki kap Loki'nin suratına dökülür Loki yine acı içinde kıvranır. Loki şeytani kuvvetlerin başı olacağı büyük savaş Ragnarok'a kadar hapis kalacak ve en sonunda tanrılara karşı büyük savaşı başlatacaktır.

Mimir: Bilge bir kişi ve Bolthor'un oğlu.Bazı efsanelerde bir tanrı ve bazılarında bir dev.Vanir'e rehine olarak yollanmıştır.Vanir bunu görünce çıldırır ve onun kafasını keserler.Odin onun kafasını saklar ve bilgeliğe ihtiyaç duyduğunda danışabilmek için Mimir'in kuyusunun yakınlarına koyar.

Modi: Thor'un oğlu.Ragnarok'ta sağ kalacaklardan biri. İsminin anlamı "cesaret"tir.

Nanna: Ay tanrıçası.Balder'in karısı ve Forseti'nin annesi.Balder'in ölümünden sonra kalp krizinden öldü ve Balder'le birlikte yakıldı.

Niflheim: İskandinav mitinde yeraltı,soğuk ve ölümün yeri olarak geçer.Dokuz dünyadaki ölüm takipçisi Hel tarafından yönetilir.

Njord: Deniz ve rüzgarın tanrısı.Frey ve Freya'nın babası.Vanirlerdendir ve evi Noatun'dur.Karısı dev Skadi'dir.Babası Thjatsi'nin ölümü üzerine tanrılar Skadi'ye kocasını seçme hakkını tanıdılar.Skadi sadece ayaklara bakarak seçeceği kocasının Balder olmasını istiyordu ama kazara Njord'u seçti.Njord ve Skadi nerede yaşayacakları konusunda anlaşmazlığa düştüler ve ayrıldılar.

Odin: İskandinav mitolojisinde Odin bütün tanrıların şefi ve evrenin kurallarını koyan tanrıdır.Odin donmuş dev BOR ve Besstla'nın oğluydu.İlk başlarda kardeşleri Villi ve Ve ilk dev Ymir'i yendiler ve dünyayı yarattılar. Odin karısı Frejya ve diğer önemli İskandinav tanrılarından Thor ve Tyr ile birlikte Asgard'da yaşar. Ragnarok'da tanrılar Odin'in yönetiminde Loki'nin yönettiği devlerle çarpışırlar.Bu savaşta Odin kurt Fenrir tarafından yenilir. Ama sonra oğlu Vidar onun öcünü alır. Odin'in kutsal kuşu kuzgundur ve ana silahı da mızraktır(Gungir). Odin'in iki tane kurtu vardır .Geri ve Freki (anlamları açgözlüdür ). İki tane de kuzgunu vardır. Biri Huginn ( düşünceli) , diğeriyse Muninn (akıllı) isimlerinde olan bu kuzgunlar dış dünyada gördükleri ve duydukları herşeyi gelip Odin'e anlatırlar. Odin'in aynı zamanda 8 bacaklı Sleipnir adında bir atı vardır. Odin her yerde uzun boylu ,sakallı, ve tek gözlü olarak tasvir edilir. Efsaneye göre tek gözünü akıl ve bilgelik için değiş tokuş etmiştir.Hristiyanlık öncesi İskandinavya'sında Odin genelde insan kurban edilmesiyle anılır. Odin sık sık tatillere çıkar. Ve bazı söylencelere göre gençken iki kere sürgüne yollanmıştır. Bu gezilerinde adını değiştirir. Genellikle yeşil bir pelerin giyer, bir şapka ve maske takar. Odin şekil değiştirip kuş,balık, solucan gibi çeşitli hayvan kılıklarına bürünebilirdi. Bu gezilerinden en ünlü olanları Grimnisnal ve Vafprudnismal' dır.Adı Almanca' da Woden veya Wotan'dır. İngilizcedeki Wednesday (Çarşamba) " Odin'in günü"nden yani " Wodan's day" den gelir.

Ragnarok: Dünyanın yok oluşudur. Tanrılar ve devler arasında çıkan bu büyük savaşta herkes birbirini acımasızca katleder. İzlanda Eddalarına göre ,devler hain tanrı Loki tarafından yönetilecek ve tanrıların evine yani Asgard'a saldıracaklardır. Devlerin gelişlerini Heimdall borazanıyla bir şarkı çalarak herkese haber vericektir. Bu yokoluştan sonra yeni bir dünya oluşacak ve hayat yeniden başlayacaktır.

Ran: Aegir'in karısı.Denizlerin fırtına tanrıçasıydı.Boğulan insanları ağıyla denizden toplardı.

Saga: Odin'le evi Sokkvabekk'te içki içen tanrıçadır.Tarih tanrıçasıydı.İsminin anlamı "gaipten haber veren"dir.

Sif: Ekin ve verimlilik tanrıçası,Thor'un karısıdır.Bir kez Thor onun saçını çaldı ve yerine yenisini koymak zorunda kaldı.Dwarflara giderek altından bir saç yaptırdı.

Sjofn (VJOFN): Erkek ve kadının aşkı düşünmesini sağlayan tanrıça.Evli çiftler arasındaki kavgaları durdurmak onun göreviydi.

Snotra: Bilge ve nazik tanrıça olarak bilgelik ve bilgi tanrıçasıydı.

Syn: Davalarda sanıkları koruyan tanrıçadır.Frigg'in yardımcılarından biriydi ve Frigg'in sarayının kapısını korurdu.

Thor: Thor'un simgesi şimşektir. O kutsal savaş tanrısıdır. Thor Odin'in oğlu ve Odin'den sonra gelen en önemli tanrıdır. Düşmanlarına attığında kendisine geri gelen Mjolnir adında bir çekici, taktığında gücünü iki katına çıkartan bir kemeri ve Mjolnir'i rahat kullanabilmesi için demir eldivenleri vardır. İnsanlara karşı iyidir. Hemen hemen bütün hikayelerinde devlere karşı savaşır. Genelde çok kabadır.Çok büyük miktarlarda içki içer. Kızıl sakallı ,orta yaşlı ve zekasından çok kaba kuvvetine güvenen bir tanrıdır. Çok popüler bir efsaneye göre; Tanrıların evlerini yapan dev Mjolnir'le ödüllendirilecektir. Çekiç dev Thrym'in eline geçtiğinde Thor Frejya kılığına girerek ondan çekicini alır.Çünkü Thrym sadece Frejya ona gelin olarak gelirse çekici geri vereceğini söylemiştir. Thor aynı zamanda Atl veya Donar olarak da bilinir. Şimşek tanrısının günü İngilizcede Thursday, Almanca da Donnersdag'dır .

Thrud: Thor'un kızı.Dwarf Alvis onunla evlenmek istedi ama Thor onu kandırarak güneş yükselirken toprak üstüne çıkmasını sağladı ve onu taşa dönüştürdü.

Tyr: Savaş tanrısıdır.Sadece o kurt Fenrir'in ağzına elini sokacak kadar cesurdu.Bu olayın sonunda kurt sağ elini ısırarak koparır.Salı günü(Tuesday)onun günüdür.Tyr aynı zamanda Anglo Saksonlar tarafından Tiw,Tiu olarak da adlandırıldı.

Ull: Av ve okçuluk tanrısıdır.Silahı Porsuk ağacı'ndan yapılmış bir uzun oktu ve Ydal'da yaşardı.Düellolarda yardım için çağrılırdı.Thor ve Sif'in oğluydu.Sıklıkla tapılan bir tanrıydı.Hatta bir ara en yüksek tanrılardan biri kabul edilmiştir.

Vali: Vidar'ın kardeşi(bazı kaynaklara göre Odin'in oğullarının en genci).Dev Rind'in oğludur ve Aesir kendi kanından birini öldüremeyeceği için ve Balder'in intikamını almak için özellikle doğurulmuştur.Bir gecelikken Hod'u öldürdü.Ragnarok'ta sağ kalacak 7 Aesir'den biridir.

Var: Evlilik sözlerini tutmayanları cezalandıran tanrıça(Tahminen Vor'la aynı kişi).

Ve: Bor veBestla'nın oğlu,Vili ve Odin'in kardeşidir.Kardeşleriyle beraber dev Ymir'i öldürerek leşinden dünyayı yarattı.İsminin anlamı "kutsaldır".

Vidar: Odin ve Grid'in (bir dev) oğludur.Vali adında bir ikiz kardeşi vardı.Vidi'de yaşardı.Tanrıların en güçlülerindendi ve intikam tanrısı olarak kabul edilebilir.Ragnarok'ta kurt Fenrir'i öldürerek babasının intikamını alacaktır.Son savaşta sağ kalacak Aesir'den biridir.

Vili: Bor veBestla'nın oğlu,Ve ve Odin'in kardeşidir.Kardeşleriyle beraber dev Ymir'i öldürerek leşinden uzayı yarattı.İnsanlara düşünce ve hareketi verdi.İsminin anlamı "istek"tir.

Vor: İsminin anlamı "yemin" olan tanrıçadır.Ondan hiçbirşey saklanamaz çünkü çok bilgedir.Bazı kaynaklara göre evliliğin ve anlaşmaların da tanrıçasıdır.



Odin'in Bilgeliği :

 

İskandinavya Mitolojisi'nde tüm tanrıların en kudretlisi, zaferin ve bilgeliğin tanrısı Odin, tek gözü kör bir ihtiyar olarak tasvir edilir.Geçmişte olanları ve gelecekte olanları bildiği söylenir.Tüm insanların kaderi ona bağlıdır,yaşayan en bilge canlıdır...Fakat Odin'in tek gözlü olmasının ve bilgeliğinin ayrı bir öyküsü vardır :

Bir gün Odin'in diğer iki kardeşi Ve ve Vili kayboldu. Odin her yerde onları aradı, tüm Asgard diyarını baştan başa dolaştı.Fakat hiçbir ize rastlamadı.Bu yüzden çok sinirlendi ve atı sekiz bacaklı Sleipner'a bindiği gibi arkadaşı Mimer'e doğru yola çıktı.Mimer buz devi Bolthor'un oğluydu ve zamanında Vaenir tanrılarına rehine olarak yollanmıştı.Fakat Vanir onu sevmemiş ve kafasını kesmişti.Odin zamanında yetişerek Mimer'in kafasını kurtarıp ve yeri geldiğinde bilgeliğine danışmak için onu Mimer'in kuyusu adı verilen çeşmenin yakınlarına koymuştu.Mimer'in kuyusu dünyadaki tüm bilgeliğin kaynağıydı.Mimer'in bilgeliği de bu kuyunun suyundan gelirdi.

Sonunda Odin geldiğinde Mimer'in kafasını selamladı ve dedi ki : '' Hey Mimer,kuyunun suyundan biraz içmem lazım ki kardeşlerimin nerde olduğunu öğreneyim! '' Mimer reddetti : ''Her isteyene bilgeliğin kaynağından su içirirsek ne olacağını zannediyorsun Odin? Böylece herkes olacakları önceden bilir ve bunu istediğini sanmıyorum. ''

Odin yıkıldı,ne yapacağını bilemedi.Kendi kendine bu kuyudan bir damla su içmek için her şeyi yapabileceğini, hatta tek gözünü feda edebileceğini mırıldandı.

Mimer birden bağırdı : '' Anlaştık! '' Odin'in yüzü sarardı,sadece kendi kendine mırıldanmıştı ama yine de anlaşmaya sadık kalarak tek gözünü çıkarıp kuyunun içine attı.

Ve o zamandan beri Odin'in gözü kuyunun dibinden, dışarı, dünyaya bakar.Böylece Odin hem geçmişi hem de ge

Tyr'in kolunun koparılması :

Tanrılar, dünya'nın yok olmasından Fenrir'in sorumlu olacağını öğrenirler. Bundan korkarlar ve böylece Fenrir'i kafese kapatırlar. Urd Skuld ve Verdandi(zaman tanrıçaları) tekrar Odin'i uyarırlar ve günün birinde Fenrir'in onu öldüreceğini söylerler. Yusuf Yusuf olan Odin tüm tanrıları toplar ve bir toplantı yapar. Tanrılar Asgaard'ın kutsallığını bozmamak için Fenrir'in kanını akıtmayı göze alamazlar ve onu bir iple bağlamaya karar verirler. Demir halkalardan bir zincir yapıp adına "Laeding" koyarak bu zinciri, Fenrir'in kırıp kıramayacağını sorarak Fenrir'i kandırırlar. Fenrir ise gücünü göstermek için zincirin takılmasına izin verir. Her yerinen bağlanan Fenrir büyük bir çabukluk ve güçlü zincirleri kırar. İyice Yusuf olan Odin ve Tanrılar Dromi adında bir zincir yaptırırlar ve FEnrir'e bunuda kırmayı başarırsa gücünün her yerde duyulacağını söylerler. Fenrir kabul eder ve zincirlere vurulur ama yeniden büyük bir çabuklukla tüm zincirleri kırar. Buun üzerine Odin Dwarflardan(cüce) yardım ister ve onlara bir kurdu tutabilecek kadar güçlü ve büyülü bir zincir yapmalarını ister ve bunun karşılığında para vaadeder. Freyr'in habercisi Skirnir tarafından mesaj, yeraltı cücelerinin ülkesi Svartalfheim'e ulaştırılır.
Cüceler, 6 şeyi kullanarak (kedinin yürürken çıkardığı ses, bir kadın sakalı, bir dağın temeli, ayının gücü, bir balığın nefesi ve bir kuşun tükürüğü) Gleipnir adında,
ipek kadar pürüzsüz bir kurdela yaparlar. Tanrılar Gleipnir'i görünce şaşırırlar ve Fenris'i durdurabileceğine pek inanmazlar fakat yine de denemeye karar verirler.
Fenris'i çağırır ve onunla birlikte "Amsvartnir gölü"nün tam ortasında bulunan Lyngvi adındaki adaya gderler ve ona Gleipnir'i(kurdela şeklindeki büyülü ip) gösterirler. Fenris, kurdelanın büyülü olduğundan şüphelenir ve onu denemeyi kabul etmez. Tanrılar, eğer bunu da kırmayı başarırsa onu serbest bırakacaklarını söylerler. Fenris önce kabul etmez ama korkaklıkla da suçlanmak istemez.
En sonuda, iyi niyetlerinin bir işareti olarak, aralarından birinin elini dişlerinin arasına koyması şartıyla bağlanmayı kabul eder. Hiçbiri bunu yapmaya yanaşmaz ama en sonunda "Heyt ulan ben sokarım diyen" Tyr kabul eder ve elini Fenris'in ağzına koyar. "Gleipnir" tarafından zincire vurulan fenris, bu bağı koparamaz. Tanrılar bu sonuçtan son derece memnun olurlar ama Tyr "Oy anam der" ve elini kaybeder hatta kolunu...
eceği görüp,bilinmeye değer her şeyi bildi

Vidar hakkında
Vidar, İskandinav Mitolojisinde baş tanrı olan Odin ile bir dev olan Grid'in oğludur. Güçlü, sessiz ve yalnız bir tanrıdır. Ormanında yalnız yaşamaktır (ta ki ragnorak'a kadar) Bu yüzden kendisine yalnızlık ve sessizlik tanrısıda denir. Çok güçlü olan Vidar Ragnorak'tan sonra sağ kalan az tanrılardan biri olmuştur. İntikam tanrısı olarak da geçen Vidar; Ragnorakta, kurt Fenrir'in Odin'i kanlı bir şekilde öldürüp bedenini yutmasından sonra Vidar geldi ve Fenrir'in alt çenesini ayağıyla parçaladı ve iki eliyle üst çenesi boğazı yırtılana
kadar çekti ve Fenrir'i öldürüp babasının intikamını aldı...

Kısa Kısa :
İlk tanrının adı Buri idi. Ymir’in ve Buri’nin yaratma güçleri vardı. Yalnız kalmamak için kendilerine eşler bu eşlerdende çocuklar yarattılar. Tanrıların ve Devlerin soyu Ginungagap içerisinde üremeye başlamıştı. Bu iki ırkın birleşiminden ise Üç büyük tanrı doğdu. Odin, Vili ve Ve. Bütün tanrılar ve devler Odin’in bu zamana kadar doğmuş en güçlü canlı olduğunu anladılar ve ona sagı gösterdiler. O geleceğin ve geçmişin ve insanların babası idi.
Her şey, tüm insanlık ve bizim bildiğimiz manadaki varoluş bir cinayetle başladı(4).Odin ve kardeşleri Vili ve Ve ilk varlık Ymir’i öldürdüğünde başladı. Bu cinayetin sebeplerini hiçbir saga(5) anlatmaz. Ymir’in vücudu dünyanın topraklarına, vücudundaki su denizlere ve vücudundaki kan kaynayan lavlara dönüştü. Dünya artık oluşmuştu. Bu oluşumu Odin doğduğu günden beri biliyordu. Bu kaçınılmaz olan idi. Tıpkı kendi sonu gibi!
Sıra devlerde idi . Odin ve kardeşleri tüm devleri öldürmek için yola koyulmuşlardı. Sadece Bergelmir ve ailesi bu katliamdan kurtulabilmişti. Kaçmışlar ve saklanmışlardı. Bundan sonra kendilerini ve çocuklarını intikam hırsı ile büyüttüler. Bir gün gelecek intikamlarını alacaklardı. Bunu Odinde biliyordu...
Dünya nın yaratılışı artık tamamlanmıştı. Artık onu sabitleyecek ve koruyacak varlıklara ihtiyaç vardı. Bu yüzden Odin cüceleri yarattı. Dört cüce, dünyanın dört yönünü korumak için and içtiler : Austri(doğu), Nordri(kuzey), Vestri(batı), Sudri(güney) ve bu ülkeye (dünyaya) Midgard adını verdiler..
Toplam dokuz dünya (alem) vardı :
Muspelheim Ateş ve ısı,
Niflheim Buhar ve duman ki Ejder Nşdhug’un eviydi burası,
Helheim Karanlığın ve acıların dünyası,
Jotunheim Devlerin yaşadığı dağlardan ibaret olan alem,
Asaheim Asa tanrılarının(6) yaşadığı alem,
Vanaheim Vane(6) tanrılarının yaşadığı yer,
Alfaheim Beyaz alfların (elf) yaşadığı alem,
Svartalfaheim Siyah alfların (Kara elfler)dünyası,
Mannaheim İnsanların yaşadığı alem (Midgard Mannaheimde bulunur)
Bu alemlerde yaşayan farklı varlıkların çoğu bir diğer dünyaya gidebilme gücüne sahipti. Artık herşey uyum içerisindeydi...





Irkların ve diğer tanrıların doğumu...

Midgard da bir sabah Odin, kardeşleri Hoenir ve Lodur deniz kıyısında dolaşmaya çıktılar. Sahilde yanyana duran iki ağaç ile karşılaşdıklarında bu ağaçları ilk insanlara dönüştürmeyi karar verdiler. Erkeğin ismi Ask, kadınınki ise Embla idi.
Lodur onlara fiziksel güzellikleri, Hoenir hareket yeteneğini, Odin ise duyguları verdi. Sonunda Ask ve Embla birleşerek insan ırkını oluşturdular ve önlerindeki yolda ilerlemeye başladılar. Ancak Odin onların kaderini o anda yazmıştı. Bütün İnsan ırkı devlerle yapılacak son savaşta, Ragnarök’ta Odin’in yanında savaşacak ve yok olacaktı...İnsanın yaratıldığı esnada, devler çoğalarak Ymir’in öcünü almak için and içiyor ve kendilerini intikam duyguları ile besliyordu.

***
Bütün bu yaratılan canlıların ve hatta tanrıların arasındaki en mistik ırk şüphesiz Alf (beyaz alflar yada elfler) ırkı idi. İnsanlar onları, ışığın cinleri olarak biliyordu. Alflar görünmezdi, ne kokuları, ne sesleri, ne belirli şekilleri, ne bilinen maceraları, ne de şarkıları vardı. Devler, insanlar ve cücelerın aksine Alflar savaşçı değillerdi. Ancak mutlak bir güçleri vardı.
Beyaz Alflar doğanın anlaşılamaz gücünü simgeliyorlardı. Onlar tanrıların istekleri dışında doğmuşlardı...
Beyaz Alfların diğer yüzü siyah Alflar, dokuz alemlerden Svartalfaheim isimli alemde yaşarlardı. Siyah Alflar Dev Ymir’in ölü cesedinden beslenmişlerdi bu yüzdende içleri ölüm ve karanlıkla dolmuştu. Tanrılardan ve devlerden korktukları için taşların içlerine saklanmış ve bu taşların kara renklerini almışlardı...

-alıntıdır.-

[boromir]

vikingler'e hep bir ilgim olmuştur nedense. hepsini okuyamadım ama teşekkürler paylaşım için.

[Vinrael]

 Peki nord ne demek bilen var mı tam anlamıyla

[Vladislav Drakul Tepes]

 Vay be güzel harbiden.

[Amras Ringeril]

Peki nord ne demek bilen var mı tam anlamıyla

Nord kuzeyliler daha ayrıntısıyla İskandinavlar için kullanılan bir kelimedir. Kökenini tam bilmemekle birlikte bazı Avrupa dillerinde kuzey anlamına geliyor. (Almanca, İtalyanca, Fransızca)

Muhtemelen İngilizce North kelimesi de bu kökenden geliyor.

[Khepera]

İskandinav mitleri çok etkileyici oluyorlar...
Teşekkürler

[Erymnys]

adam gibi mitoloji, yunandaki gibi naif savaşçılar filan yok... adamlar savaşarak ölmek istiyor ya... odin adına!...

[Vladislav Drakul Tepes]

 Ve yağmalamak durmadan savaşmak çok az sanatsal failiyet var bu yüzdenden yunanlılar ile nordlar karşılaştırılamaz

[Erymnys]

Ve yağmalamak durmadan savaşmak çok az sanatsal failiyet var bu yüzdenden yunanlılar ile nordlar karşılaştırılamaz

keşke cümlede bir yerde virgül kullansaydın, iki zıt anlam çıkardım ben...

[Wyern]

Bakış açısı farkı aslında. Vikingler kadar Yunan tarihinde ve edebiyatında da yağma, savaş, kahramanlık, bir değer uğruna ölme gibi temalar vardır. İyi de neden Vikingler'de bu kadar çok önplanda ve neden Yunan hikayelerinde, destanlarında daha naif. Bu noktada devreye tarih ve coğrafya girmektedir.
Yunan destanları ve mitolojisi daha naif gözükmektedir çünkü Antik Yunan kültürü kendi kendini daha sarih bir şekilde ifade edebilme imkanı bulmuştur. Bunun nedeni erken tarihlerde yazılı kültürün oluşmasıdır. Anadolu'da Sümerlerin ardından yayılna çivi yazısı, yine ayrı bir alfabe oluşturan Luvi alfabesi ve Linear-B olarak bilinen Girit'teki Minos uygarlığı yazısı, hep ticaret ve savaşın yoğunlaştığı bu coğrafyada gelişmiştir. Fenike alfabesinin modern alfabenin temelini oluşturduğu ve Yunan alfabesinin de bu alfabeden geliştirildiği bilinmektedir. Yunanlılar ta Miken uygarlığı döneminden itibaren yazarak ve sözlü geleneği yazıyla bütünleştirerek pek çok yazılı ürün ürettiler. Yazılı ürün söel ürüne göre eksiklikleri ve üstüne eklemeler yapılıp yeniden yapılması daha kolaydır. Sözel gelenekte de eklemeler vardır ama bu yöreye göre değişsede aslı ozanların anlattığı hikayelerden ezberlenebildiği kadardır. Tıpkı Türklerdeki gibi taşlara kazınan ve tahtalara kazınanı yok olmuş yada erken devirlere dair yazılı örnekleri henüz bulunmayı bekleyen bir alfabeye dayanmaktadır. Viking destanlarını yazıya geçirenler kanlı pagan anlatılarını tarihlerinde sıkça vurgulayan kilise rahipleridir ve yerel ozanlardır. Bu yüzden daha erken tarihlerde bu destanlar çok ekleme yapılmadan düzeltilmeden yazıya geçirilerek Viking mitolojisi çözümlenebilimiştir. Yani Viking kültürüne ait yazılı ürünlerin erken tarihli olanları halen gün yüzüne çıkarılmayı beklemektedir, bu nedenle yazıdan erken etkilenen Yunanlılarla geç dönemlerde yazıyı geliştirmiş Vikingler arasında çok fark vardır. Bir Yunanlı ozan binlerce yıl önceki Miken istilasını, kendi döneminde şairane bir dille yeniden kaleme alabilir, ama bir Viking sagasını kayda almış bir rahip, buna kendi soyu olsa bile şiirsellik atfetmez ve pagan vahşiliğini gösterebilmek içinm olduğu gibi yazar.

[mbdincaslan]

İlgilenenlerin, Turgay Kürüm adını internetten araştırmaları ve çalışmalarına göz atmaları tavsiyemdir. Her dediğini peşinen kabullenmek sizin elinizde ancak, ufuk açıcı olabileceğine inanıyorum.

Neredeyse bütün mitolojiler, Jungçu anlayışımıza göre en eski arketipimiz olan "yaşlı bilge" figürü içerirler. Ve bu yaşlı bilge, genelde, "genç"i ve "arayış"ı temsil eden bir figürle ilişkilidir. Dede Korkut - Deli Dumrul, Eski Türk mitolojisindeki Gök Tanrı/Kara Han ve Bay Ülgen, Sümer'deki Utnapiştim - Gılgamış, Nart Mitolojisindeki Sosruquo ve diğer Nartlar arasındaki ilişki gibi. İskandinav mitolojisinde bu ilişki, Odin (Wotan, Woden, "wednesday"ın isim babası) ve Thor arasında görülür. Odin'in bilgeliğe yükselişindeki "çile"si leitmotif olarak karşımıza çıkarken, "Thor'un işleri", "Herakles'in [Herkül] işleri" gibi işlenmiştir.

[M-21]

bu mitoloji hakkında bir kitap okuyabilmiştim sadece. aslında çok ilgileniyorum ama...aah ah 

[mbdincaslan]

bu mitoloji hakkında türkçe doğru dürüst kitap yok (varsa da benim haberim yoksa, özür dilerim yazmış olan yazarlardan.) bildiğim kadarıyla popülist/goygoycu olmayan bir levent gönül'ün baldur'un ölümü - iskandinav mitolojisi isimli kitabı var, ben okumadım ama övüldüğünü çok duydum, tavsiye edebilirim.

[M-21]

Benim okuduğum tükçe çeviriydi: Nancy Farmer, Troller Denizi. Ama artık piyasada kalmadı, bir daha geleceğini de sanmıyorum Ama tavsiye ettiğin kitabı beğenirsem okuyacağım. Teşekkürler

[mbdincaslan]

rica ederim. mitoloji seven bir insana ufacık yardımım olursa ne mutlu bana.