Konu: Vakıf Serisi Okuma Rehberi

[estarriol]

Her şey genç Asimov'un 1942 yılının Mayıs'ında Astounding Magazine'de okurla buluşan öyküleriyle başladı.
O 21 yaşındayken başlayan bu serüven, 60 yıl sonra burada, Kayıprıhtım'da devam ediyor!

Keyifle okumanız dileğiyle.

Önerilen Okuma Sırası

Vakıf Kurulurken
Vakıf İleri
Vakıf
Vakıf ve İmparatorluk
İkinci Vakıf
Vakfın Sınırı
Vakıf ve Dünya

Kronolojik Sıralama

Vakıf (1951)
Vakıf ve İmparatorluk (1952)
İkinci Vakıf (1953)
Vakfın Sınırı (1982)
Vakıf ve Dünya (1986)
Vakıf Kurulurken (1988)
Vakıf İleri (1993)

Serinin sitemizde bulunan künye bilgileri için buraya tıklayın.

Ayrıca, sitemizde bulunan önerilen okuma sırası için buraya tıklayabilirsiniz.

[Kaze]

Altta linki verilen Don Quijote'nin hazırlamış olduğu okuma listesine göre seriye "Vakıf Kurulurken" ile başlamak okurun yapabileceği en büyük hata. Burada önerilen listede ise söz konusu kitap ilk sırada yer alıyor.

Anladığım kadarıyla "Vakıf Kurulurken" ve "Vakıf İleri" 1951 tarihli ilk kitabın öncesiyle ilgili ve okuma sırası da olayların akışı baz alınarak hazırlanmış.

Açıkçası seriye henüz başlamamış ama okumayı düşünen biri olarak ideal okuma sırası konusunda kafam karıştı. Seriyi bitirmiş olanlar söz konusu listelerle ilgili yorumda bulunabilirler mi?

Bu arada Don Quijote'nin okuma listesini de vermiş olduğu ek kitaplar ve robot serisini çıkararak şu şekilde yazabiliriz (İlgilenenler tam listeye linkten ulaşabilirler);

- Vakıf
- Vakıf ve İmparatorluk
- İkinci Vakıf
- Vakıf’ın Sınırı (ilk büyük şok)
- Vakıf Kurulurken (son şok ve artık başka kitaplar size boş ve anlamsız görünecek)
- Vakıf İleri
- Vakıf ve Dünya

[estarriol]

Açıkçası seriye henüz başlamamış ama okumayı düşünen biri olarak ideal okuma sırası konusunda kafam karıştı. Seriyi bitirmiş olanlar söz konusu listelerle ilgili yorumda bulunabilirler mi?

Öncelikle Vakıf serisinin ülkemizde tanınmasına adına yapılmış birer katkı olarak hem Don Quijote' un incelemesinin, sonra da sorduğunuz sorunun ne kadar değerli olduğunu vurgulamak isterim.

Okuma rehberi seçimimize gelince, ortada bir anlaşmazlık olduğu açık. Bunun sebepleri üzerinde biraz durmak istiyorum müsadenizle. Sizin de belirtmiş olduğunuz gibi anlaşmazlığımız açık, Prelude bölümünün, yani ana kitabı öncelemesi için daha sonradan yapılan bir arka-hikayenin seriye başlamak için uygun olmayacağı görüşünde Don Quijote.

Romanlar hakkında ipucu vermemek için daha fazla açıklama yapmıyorum. Ama siz siz olun serilerin bütün kitaplarını okumadıysanız (Foundation and Earth ve Forward the Foundation hariç) Prelude to Foundation‘u okumayın.

Şeklindeki sözleriyle de bunu açıkça belirtiyor. Yine bu sözlerinden anladığım kadarıyla, -ki kendisiyle ilgili tek malumatım yazısından edindiğim bilgilerden ibarettir- yeni Vakıf' çıların okuma heyecanını baltalamış olmamak için ayrıntıya girmekten çekiniyor. Bu durumda neden böyle düşündüğü sorusuna ilişkin tek ipucu kalıyor, o da:

Ah… Yapılacak en kötü şeyi yaptı İthaki. Kronolojik sırayı takip etti. George Lucas, Star Wars‘lara Episode 1′den başlasa bu kadar berbat etmezdi.

Şeklindeki ifadesi. Bu ifadede belirtmiş olduğu üzere, kendisinin bu yaklaşımının aslında birçok diğer yapıt için geçerli olduğunu görüyoruz. Yani bir seriyi takip etmek için (Episode) denilen kurgunun gelişimine paralel sıranın uygun olmadığı kanaatinde kendisi. Maalesef katılamıyorum kendisinin bu görüşüne.

Gelelim neden katılmadığıma. Bir kere -hayli ilginç buldum bu durumu- Star Wars u kendisi gibi ben de izledim, ve yine muhtemelen tasvip etmeyeceği üzere kurgusal gerçekleşme sırasını takip ettim. Tıpkı Asimov' un Vakıf Serisini okurken yapmış olduğum gibi. Ve inanın bu seçimimden hayli memnunum.

Neden mi? Her şeyden önce bir seriyi kurgusal sırasıyla okumanın o seriyle arada hem mantıksal hem de duygusal bir bağ kurmak açısından hayli önemli olduğunu belirtmek isterim. İkincisi teoremlerin, karakterlerin ve bazı buluşların serideki öneminin oturmasının Prequel i okuyan bir kişi (Hele ki bu kişi Asimov ve romanlarına yabancı ise...) için çok daha kolay olacağı gerçeği. Bu sizin okuduğunuz edebi eserin inceliklerine karşı hassas hale gelmenize zemin hazırlayacaktır. Ülkemizde Asimov kitaplarına ulaşmanın çok da kolay olmadığını düşünürsek bu etkenin öneminin daha iyi ortaya çıkacağını düşünüyorum.

Peki neden bir prequel, seriye başlamak için yanlış tercih denilebilir? Bunun sebebi hiç kuşkusuz spoiler tehlikesidir. Birçok kişi prequelleri spoiler vermek konusundaki kötü şöhretleri sebebiyle sakıncalı bulmaktadır. Ama daha önce de söylediğim gibi romanları ben de okudum, ve bahsedilen bu kötü etkiye maruz kaldığımı pek söyleyemeyeceğim açıkçası. Daha fazlasını burada yazmak isterdim, ama bu gerçekten spoiler vermek olur

Şu kadarını söyleyebilirim (Star Wars evreninde at koşturayım haddim olmayarak) : Anakin in çocukluğundan başlayıp Vader' ın Noooooo! diye haykırışına kadar geçen bütün o zamanı gerçekçi bir sırayla izleme olanağı bulmak, her şeyi Vader' ın gözünden görmek benim için yeterliydi aslında. Bu durum neyin yanlış neyin doğru olduğuna kendim karar vermemi sağladı ve iyiyi ile kötüyü o boğucu çerçevelere sokmamı engelledi çünkü.

Ve sizi temin ederim, Luke' un Vader' ın oğlu olması, Leia ve Luke un kardeşliği, Yoda hakkındaki gerçek gibi büyük spoilerların hiçbirine denk bir kaybınız olmuyor Vakıf Evreninde.

Tüm bu söylediklerime şunu eklemeyi bir görev biliyorum ki bu seçimi yapacak olanlar biz ne kadar fikir beyan etsek de sizlersiniz. Benim bu konudaki tavsiyem, kendi karakterinize ve genellikle yaptığınız seçimlere uygun bir tercih yapmanızdır.

Gerçek hayatın kronolojisinden feragat ettiğimiz açık, aldığımız risk ortada. Ama kurgusal evrenin kronolojisini takip etmek bana daha büyük bir keyif veriyor, yaptığım takas benim için adil bir ticaret oluyor çoğunlukla. Seçim sizin derim, sonuçta ister spoiler riskinden kaçının ve flashback yöntemiyle okuyun seriyi, ister serinin gurusu haline gelin ve arada geçen önemli ayrıntıları kaçırmadığınızdan emin olarak okuyun, Vakıf Serisi' nden büyük keyif alacağınızı umuyorum.

[Baal Adramelech]

Ben de Don Quijote'un önerisinden çok, hikayesel bazdaki kronolojik sıralamayı, yani ilk mesajda önerilen sırayı tavsiye ediyorum hep. Bazı şeyleri ortaya çıkarıyor, bazı ipuçları veriyor ve sonraları çıkması gereken bazı noktaları gösteriyor evet. Ancak yine de, Vakıf'ın temellerini görerek adım adım ilermek inanılmaz derecede değişik bir hissiyata sokuyor insanı.

Bu hissiyat Katır ortaya çıkana kadar devam ediyor tabi ehehe.

[Kaze]

Vakit ayırıp ayrıntılarıyla açıkladığınız için teşekkürler. Aynı başlık altında birbirine zıt listelerle karşılaşan okur için faydalı olacaktır.

Ben yazım sırasını takip edeceğim, çünkü hikaye kadar yazarın da yıllar içerisindeki gelişiminin izlenmesine olanak verecektir. Ayrıca seriyi bitirdikten sonra bakalım tüm bunlar nasıl başlamış diyerek yeni bir heyecanla başlangıca dönmenin ayrı bir keyif olduğunu düşünüyorum.

[minrand]

Eğer hayatınızın herhengi bir döneminde Vakıf serisini okumaya karar verdiyseniz muhtemelen hangi sırayla okumanız gerektiğine dair bir problemle karşılaşmışsınızdır. Bu sorunun tek ve doğru bir cevabı yok sanırım ama Asimov'un Prelude to Foundation kitabının başında aşağıdaki gibi bir yazı var belki bir nebze de olsa yardımcı olabilir. Bu yazı İthaki'nin Türkçe baskısında yok kitabın orijinal versiyonunda var.

Author’s Note

When I wrote “Foundation, “ which appeared in the May 1942 issue of Astounding Science Faction, I had no idea that I had begun a series of stories that would eventually grow into six volumes and a total of 650, 000 words (so far). Nor did I have any idea that it would be unified with my series of short stories and novels involving robots and my novels involving the Galactic Empire for a grand total (so far) of fourteen volumes and a total of about  1, 450, 000 words.

You will see, if you study the publication dates of these books, that there was a twenty-five-year hiatus between 1957 and 1982, during which I did not add to this series. This was not because I had stopped writing. Indeed, I wrote full-speed throughout the quarter century, but I wrote other things. That I returned to the series in 1982 was not my own notion but was the result of a combination of pressures from readers and publishers that eventually became overwhelming.

In any case, the situation has become sufficiently complicated for me to feel that the readers might welcome a kind of guide to the series,  since they were not written in the order in which (perhaps) they should be read.
 
The fourteen books, all published by Doubleday, offer a kind of history of the future, which is, perhaps, not completely consistent, since I did not plan consistency to begin with. The chronological order of the books, in terms of future history (and not of publication date), is as follows:

1. The Complete Robot (1982). This is a collection of thirty-one robot short stories published between 1940 and 1976 and includes every story in my earlier collection 1. Robot (1950). Only one robot short story has been written since this collection appeared. That is “Robot Dreams, “which has not yet appeared in any Doubleday collection.
2. The Caves of Steel (1954). This is the first of my robot novels.
3. The Naked Sun (1957). The second robot novel.
4. The Robots of Dawn (1983 ). The third robot novel.
5. Robots and Empire (1985). The fourth robot novel.
6. The Currents of Space (1952). This is the first of my Empire novels.
7. The Stars, Like Dust (1951). The second Empire novel.
8. Pebble in the Sky (1950). The third Empire novel.
9. Prelude to Foundation (1988). This is the first Foundation novel (although it is the latest written, so far).
10. Foundation (1951). The second Foundation novel. Actually, it is a collection of four stories, originally published between 1942 and 1944,  plus an introductory section written for the book in 1949.
11. foundation and Empire (1952). The third Foundation novel, made up of two stories, originally published in 1945.
12. Second foundation (1953). The fourth Foundation novel, made up of two stories, originally published in 1948 and 1949.
13. Foundations Edge (1982). The fifth Foundation novel.
14. Foundation and Earth (1983). The sixth Foundation novel.

Will I add additional books to the series? I might. There is room for a book between Robots and Empire (5) and The Currents of Space (6)  and between Prelude to Foundation (9) and Foundation (10) and of course between others as well. And then I can follow Foundation and Earth (14) with additional volumes -- as many as I like.
 
Naturally, there’s got to be some limit, for I don’t expect to live forever, but I do intend to hang on as long as possible.

Kabataslak bir çevirisi şu şekilde yazının.(Hatalarım için şimdiden özür dilerim.)

Yazarın Notu

İlk olarak Astounding Science Fiction dergisinin Mayıs 1942 sayısında ortaya çıkan "Vakıf'ı" yazdığımda, sonunda altı bölümden oluşan ve toplamda 650.000 kelimeden(şimdiye kadar) oluşacak bir hikayeler serisine başladığımdan haberim yoktu. Ya da robotlarla alakalı  kısa hikayelerim  ve kitaplarımla ve de Galactic İmparatorlukla ilgili yazdığım kitaplarla birleşerek, toplamda(şimdiye kadar) yaklaşık 1.450.000 kelimeden ve on dört bölümden oluşan  bir seri çıkacağından haberim yoktu.
 
Kitapların basım tarihlerini incelerseniz 1957 ve 1982 yılları arasında 25 yıl boyunca seriye yeni bir ekleme yapmadığımı görecekseniz. Bunun sebebi yazmayı bırakmam değildi. Aslında bu çeyrek yüzyıl boyunca son sürat yazdım, ama farklı şeyler yazdım. Bu seriye 1982 yılında tekrardan dönmek kendi  fikrim değildi, okuyucular ve yayıncılardan gelen baskıların dayanılmaz hale gelmesinin sonucuydu.

Her durumda bu durum yeterince karmaşıklaştı öyle ki okuyucuların bir çeşit rehberi hoş karşılayabileceklerini düşündüm çünkü kitaplar belki de okunması gereken sırayla yazılmadılar.

Doubleday tarafından basılan bu 14 kitap tamamen tutarlı olmayan bir tür gelecek tarihi sunar çünkü başlangıçta tutarlı olmayı planlamadım. Kitapların gelecek tarihi açısından kronolojik sıralaması(basım tarihlerine göre değil) aşağıdaki gibidir.

 1-The Complete Robot(1982) bu kitap 1940 ve 1976 yılları arasında yazdığım 31 kısa robot hikayesinin derlemesidir ve bundan önceki derleme1(Robot) kitabındaki tüm öyküleri içerir. Bu kitaptan sonra sadece bir robot hikayesi yazıldı. Bu da herhangi bir Doubleday derlemesinde bulunmayan "Robot Rüyaları'dır."
2-The Caves of Steel(1954). Robot romanlarının birincisi.
3-Naked Sun(1957). İkinci robot romanı.
4-The Robots of Down(1983). Üçüncü robot romanı.
5- Robots and Empire(1985). Dördüncü robot romanı.
6. The Currents of Space (1952).İmparatorluk romanlarının birincisi.
7. The Stars, Like Dust (1951). İkinci İmparatorluk romanı.
8. Pebble in the Sky (1950). Üçüncü İmparatorluk romanı.
9. Prelude to Foundation (1988). Birinci Vakıf romanı (şu ana kadar yazılan son kitap olmasına rağmen).
10.Forward the Foundation (1993). İkinci Vakıf romanı.(bu kitap Asimov'un orijinal listesinde bulunmamaktadır çünkü liste hazırlanırken henüz kitap ortada yoktu. Listeye ben ekledim.)
10. Foundation (1951). Üçüncü Vakıf romanı. Aslında bu kitap 1942 ve 1944 yılları arasında yazılmış 4 öykünün derlemesini ve de 1949  yılında kitap için yazılmış giriş bölümünü içerir.
11. Foundation and Empire (1952). Dördüncü Vakıf romanı, 1955 yılında yayınlanmış iki öyküden oluşur..
12. Second foundation (1953). Beşinci Vakıf romanı, 1948 ve 1949 yılında yayınlanmış iki öyküden oluşur..
13. Foundations Edge (1982). Altıncı Vakıf romanı.
14. Foundation and Earth (1983). Yedinci Vakıf romanı.

Bu seriye başka kitaplar ekleyecek miyim? Belki. Robots and Empire ve The Current of Space kitapları ile Prelude to Foundation ve Foundation kitapları arasında boşluklar var, tabi başka kitaplar arasında da. Ayrıca Foundation and Earth kitabından sonrasını anlatan istediğim kadar devam kitabı da yazabilirim.

Doğal olarak, sonsuza kadar yaşamayı beklemediğimden dolayı bir limit olmalı fakat elimden geldiğince uzun bir süre dayanmak niyetindeyim.

[Lordmuti]

Vakıf Kurulurken'den başladım seriye. Daha yüzüncü sayfaya gelmemişimdir; ancak Asimov'un ustalığını hissedebiliyorum. Seriye ilk mesajdaki önerilen okuma sırasıyla devam edeceğim. Tüm kitapları bitirdiğim zaman, ya da üşenmezsem her kitabın sonunda , yine bir yerlere yorum yazarım sanırım.

[Ryld Argith]

Serinin iki kitabı şu sıralar tükendi diğer kitaplarda tükeniyor. Ama hala bazı kitapçılarda bulmak mümkün o yüzden ilerde okuyacaklar (ki kesin okunmalı) alıp kitaplığına koysunlar. İthaki ne zaman bir daha basar belli olmaz

[minrand]

Bildiğiniz gibi Asimov'un Robot serisi ve İmparatorluk serisi kitapları çok eskiden farklı yayınevleri tarafından basıldı. Fakat her yayınevi kitabı farklı bir isimle basmış. Ben bu kitapları bulmaya çalışırken hangi yayınevinin, hangi kitabı, hangi isimle çevirdiğini takip etmekten yorulup liste yapmaya başladım. Aşağıdaki listede benim bulabildiğim çeviri kitapların ve çeviren yayınevlerinin isimleri var. Bu yanlış olmuş, bu kitap şu isimle de basıldı, bunun konuyla hiç alakası yok tarzı yorumlarınızı bana özel mesaj atarsanız listeye eklerim ya da listeyi düzeltirim.

The caves of steel
   Çelik mağaralar - Baskan Yayınları
   Çelik Mağaralar - Okat Yayınevi
   Ölü Gezegen - Altın Kitaplar

The Naked Sun
   Güneşin Tanrıları - Altın Kitaplar

The Robots of Dawn
   Şafağın Robotları - Altın Kitaplar

Robots and Empire
   Kurtarıcı - Altın Kitaplar

Buraya kadar olan kısmı estarriol'un açtığı robot serisi başlığında da var. Zaten ben de oradan öğrendim

The Currents of Space
   Tanrılar ve İmparatorlar - Altın kitaplar
   Kainat Fatihi - Yeni Dünyalar Serisi - 1954 basım
   (Bu kitabı Baskan Yayınları niye basmamış anlamadım. Gerçi basmış ama ben bulamamış da olabilirim.)

The Stars, Like Dust
   Asi Gezegen Tyrran - Baskan Yayınları
   Sonsuzun Tohumları - Altın Kitaplar

Pebble in the Sky
   Zamandan Kaçış - Altın Kitaplar
   Uğursuz Gezegen Galactica - Baskan Yayınları

I robot
   Ben Robot - Altın Kitaplar
   Ben Robot - Deniz Kitaplar Yayınevi
   Robotlar  -  Milliyet Yayınları
   Ben Bir Robotum - Beyazadam Yayınevi

Prelude to Foundation
   Vakıf Kurulurken - İthaki
   İmparatorluk Kurulurken - Altın Kitaplar
    
Forward to Foundation
   Vakıf İleri - İhaki
   Erişilmez İmparatorluk - Altın Kitaplar

Foundation
   Vakıf - İthaki Yayınevi
   İmparatorluk - Altın Kitaplar

Foundation and Empire
   Vakıf ve İmparatorluk - İthaki
   Altın Galaksi - Altın Kitaplar

Second Foundation
   İkinci Vakıf - İthaki
   Gizli Tanrılar - Altın kitaplar

Foundation's Edge
   Vakıf'ın Sınırı - İthaki
   Galaksi Çöküyor - Altın Kitaplar

Foundation and Earth
   Vakıf ve Dünya - İthaki
   Vakıf ve Dünya - İnkılap
   
Edit: Vakıf serisi.

[obispo]

Ne yapın yapın bu seriyi yazım sırasına göre okuyun. Konu sıralamasına göre okumak tek kelime ile cinayettir. kesinlikle vakıf kitabından başlayın, bitirdiğinizde bana teşekkür edeceksiniz.

[thewomanwhosoldtheworld]

1) Vakıf
2) Vakıf ve İmparatorluk
3) İkinci Vakıf
4) Vakıf'ın Sınırı
5) Ölü Gezegen
6) Güneşin Tanrıları
7) Şafağın Robotları
Kurtarıcı
9) Vakıf ve Dünya
10) Vakıf Kurulurken
11) Vakıf İleri
Kolay gelsin...

[VeRMiNaaRD]

Benim tavsiye ettiğim okuma sırası...

[Elendil_XX]

Yakın zamanda Vakıf serisine başlamayı düşünüyorum.
Ama bu sıralama konusunda ciddi kafam karıştı. Burada ve diğer sitelerde herkes farklı bir sıralama öneriyor. "Vakıf Kurulurken"den başlamanın ciddi hata olduğunu söyleyen çok fazla insan var, bu yüzden sanırım yazım sırasına göre yani "Vakıf"dan başlamayı uygun gördüm.

Anladığım kadarıyla da en akıllıca sıralama bu şekilde;

Vakıf
Vakıf ve İmparatorluk
İkinci Vakıf
Vakıf'ın Sınırı
Vakıf ve Dünya
Vakıf Kurulurken
Vakıf İleri

"Dur, o şekilde başlama sakın!" diyeniniz var mı?..daha çok kafam karışsın!

[Fırtınakıran]

Valla bu çok öznel bir konu. Ben "Vakıf Kurulurken" ile başlayanlardandım. Kimilerine göre bu yaptığım ölümcül bir hata. Ama okurken pişman olmadım.

Bu konuda belirgin bir doğru yok, en son onu anladım. Her ne kadar yine bu konuda çok ateşli tartışmalar dönse de olay tercihte bitiyor. O nedenle "içiniz nasıl rahat edecekse" demeyi kendimce uygun buluyorum. Nasıl bir okuma seyri yaşamak istediğinize bağlı.

[Elendil_XX]

Evet tercihe bağlı sanırım.

Bir de ilk yazılan kitap(Vakıf) ile son yazılan kitaplar(Vakıf Kurulurken - Vakıf İleri) arasında 30 yıllık bir zaman dilimi varmış. İlk kez Asimov okuyacaklara da yazım dili açısından "Vakıf" dan başlanması öneriliyor.

Evet sanırım kararımı verdim gibi. "Vakıf"dan başlayacağım.. :hömm: