Konu: Ruhi Mücerret - Murat Menteş

[ada sahilleri]

Son birkaç yılın en çok dikkat çeken Türk romancılarından Murat Menteş'in yeni kitabı. 100 yaşındaki İstiklal Savaşı gazisinin başından geçen olayları anlatıyor. Sayfalarına aforizmalar serpilmiş, kahkaha attırdıktan birkaç saniye sonra uzun uzun düşündürebiliyor. Ruhi amcamızın psikolojisini çok güzel çözümlemiş, güldürüyor, düşündürüyor. Güldürürken düşündürmüyor ama; önce güldürüyor, sonra düşündürüyor.

Yeni Hayat, "bir gün bir kitap okudum ve hayatım değişti" diyerek ilk cümlede okuru kendine getirir. Yeraltından Notlar, "ben hastalıklı bir adamım" cümlesiyle başlar. Yabancı, "annem bugün öldü, dün de olabilir, emin değilim." diyerek ilk cümlesiyle çeker. Ağır Roman "Kolera Sokağı'nın en kral kevaşesi Eda, yatıştan sonra apış arasını yıkadığı suyu, hurdaya çıkmış metal artıklarından yapılma kerhanenin pencere iskeletinden şık bir figürle boşluğa saldı" diyerek ilk cümlesinden ağırlığını koyar. Bence, Ruhi Mücerret de en az bunlar kadar şık ve çekici bir diyalogla başlıyor:

- Hayat nasıl gidiyor?
- Yaşayan birine sor.

Balçiçek İlter'in konuyu edebiyattan uzaklaştırma çabalarına rağmen izlenebilir. Karşında Murat Menteş var ve sen konuyu ısrarla akil adamlara getiriyorsun.. İlginç vesselam.

http://www.youtube.com/watch?v=WcjquYoD68A

Dikkat! Bu yazı, romanı okumayanlar veya yeni başlayanlar için keyif kaçırıcı bilgi içerebilir.

Bir Murat Menteş romanı ancak diğer Murat Menteş romanlarıyla karşılaştırılabilir. Bu kendisinin ne kadar özel bir yazma biçimi olduğunu gösteriyor bana göre.

Her ne kadar bir romanı kendisine bakarak değerlendirmek evlaysa da ben kaşılaştırma kolaylığına kaçacağım. Ruhi Mücerret, Dublörün Dilemması kadar kısa olmasına rağmen onun kadar doyurucu değil. Kurgu ve roman kişileri önceki romanlarındakiler kadar ilgi çekici değil. Çoğu karakter ne zaman nereden çıktı anlaşılmıyor. Ruhi Mücerret ile Civan Kazanova'nın bağı pat diye ortaya düşüyor; Ruhi Mücerret'in Nazlı Hilal'e olan aşkı öykünün ilerleyişine hiçbir katkıda bulunmuyor; Civan Kazanova ile Masum Cici kişisinin bağı romanın kendi gerçekliğinde bile sahici değil.

Belki Korkma Ben Varım kadar uzun bir roman yazmalıydı Murat Menteş, tabi o zaman romanın hızı düşer miydi bilmiyorum ama karakterleri daha yakından tanımamız iyi olurdu kanısındayım. Romanın kapağında Çehov'a gönderme yapan duvarda asılı bir tüfek resmi var: Çehov'a göre oyunun başında sahnede bir tüfek varsa, o tüfek oyunun sonunda mutlaka patlamalıdır. Murat Menteş'in bu konuya çok önem verdiğini, romanın sonunda tüm soruları cevaplama huyunu biliyor, beğeniyoruz. Lakin romanın tanıtımı ve içeriğinde yer alan 100 yaşındaki bir gazinin 30 yaşındaki bir kadına aşık olma tüfeği romanın hiçbir yerinde patlamıyor. Önceki iki romanda roman kişileri ne kadar fantastik olsalar da onlara alışıp özdeşlik kurabiliyorduk ama bu romanda tüm kişiler gökten zembille iniyor ve romanın sonuna doğru geldikleri gibi gidiyorlar. Avni Vav'ın varlığı renk katmıyor, halbuki çok renkli bir roman kişisi olabilirdi. Fujer Fuji kimin nesidir anlamış değilim, onun davranışlarını sebebi yeterince açıklanmıyor, geçmişinden hiç bahsedilmiyor.

Yine de bir çırpıda okunuyor: Özellikle Civan Kazanova bölümü. Bu bölüm olmasa roman hızını kaybederdi zaten. Murat Menteş'e saygım büyük, yazdığı her şeye de göz atacağıma eminim ama bu romanı önceki romanlarına nazaran daha az beğendim. Bu romanın kötü olduğu sanısı yaratmasın sizde. Piyasadaki yığınla çeviri macera romanından katbekat daha iyi bir roman, eğlenceli, güldürükçü; yığınla farklı kelime öğreneceksiniz, onlarca cümlenin altını çizeceksiniz. Hasılı bir Murat Menteş romanı ancak başka bir Murat Menteş romanı ile karşılaştırılabilir. Bu karşılaşmada Ruhi Mücerret, sikleti Dublörün Dilemması karşısında yerleri öpüyor.

[Fırtınakıran]

Ben bu konuya nasıl yorum yapmamışım?!

Kitabı çıktığı gün almıştım. İnsanın sevdiği yazarlarla yeni maceralarda, aynı güzel dille yuvarlanmasını es geçemezdim. Aldım almasına ama bu kitap bende bir hayal kırıklığı oldu. Kitap kötü mü? Değil! Ama Murat Menteş'in neler yapabildiğini Dublörün Dilemması ve Korkma Ben Varım'da görmüş okurlar için üzücü :/.

Geçen sene Menteş ile ilk kez bu romanla tanışanları gördüm. Hepsi hayran kalmış, yazarın diğer kitaplarını merak eder olmuşlardı. Onlar adına sevindim, çünkü diğer kitaplarda daha büyük keyif alacaklardı. Fakat yine aynı noktaya dönüyorum, öncesini okumuş bizler için hoş bir sürpriz değil.

Kafağı çok afilli, anlatım yine Menteş'in kendi sesine sahip, ama bir şeyler zorlama. Önceki iki kitabında içimi burduğu gibi burmadı. O burukluk, o boğazdaki düğüm yoktu. Böyle uçarı bir kitap nasıl insanı ansızın üzmeyi de başarır, sorusunu sorduramadı. Onların o trajikomik gücüne sahip değildi. Çılgındı çılgın olmasına, ama yine de diğerleri kadar değildi.

Kısacası, olmadı. Ben kendisine yakıştıramadım. Ama yeni bir roman yazsa yine koşarak gider alırım.

[Bozhermes]

İki romanını ve Sel Yayınlarından çıkan Garanti Karantina adlı şiir kitabını okuduktan sonra nasipse okuyacağım bunu. Ama sanırım diğerlerinden sönük...

[TheSpell]

İlk okuduğumda beğendiğimi, sevdiğimi filan hatırlıyorum. Neyse ki aradan birkaç yıl geçti, kendime geldim. Ne yazardan ne de -özellikle- bu kitaptan pek haz etmem. Sevene sözüm yok, ama ben sevmiyorum.

[Selcen]

Henüz Murat Menteş okumaya başlamayanların ilk kitap olarak Ruhi Mücerret'i tercih etmesini tavsiye ederim. Zira benim gibi Dublörün Dilemması'yla başlayan bünyeler öteki romanları kolay kolay beğenemiyor. Kötü bir roman değil, kesinlikle değil. Fakat öncekilerle karşılaştırılınca ister istemez bir eksiklik hissediliyor.