İçeriden Ölmek
Robert Silverberg
_____
Fırtınakıran
Eğer macera veya aksiyon arıyorsanız aradığınız kitap bu değil. Çünkü bu kitap özel bir karaktere sahip olmasına rağmen edebiyattan tat aldıran, yeri geldiğinde kimseden sakınmayarak söyleyeceğini söyleyen ve en önemlisi, size bir macera vaad etmeyen bir eser.
Normalde okuduğum kitaplarda bir kurgu olması tercihimdir; İçeriden Ölmek de bu kurguya sahip. Ancak o kurgunun sıradışı karakteri, insanların düşüncelerini okuyup, ruhlarını görebilen David Selig ile çılgın maceralara atılıyor değiliz. David Selig, 41 yaşında ve yeteneğinin tükenişini izliyor. Hiçbir zaman tam olarak benimseyemediği bu yeteneğinin yarattığı karmaşık duygulara bir de onun tükenişi, zayıflayışı ekleniyor. İşte bu yüzden bu güzel isimli (ben adını çok beğeniyorum) kitabın adı “İçeriden Ölmek”.
Ancak kitap David Selig ile sınırlı değil. Kitap David Selig’in kendi ağzından anlattığı yer yer biyografik unsurlar içerse de tanıdığı ve güçleriyle incelediği insanlara dair kişilik portreleriyle dolu. Bundan da öte, edebi anlamda ciddi incelemeler ve alıntılar da kitabın kendi ana konusundan fazla yer kaplıyor. Çevirmenin kalitesi de burada devreye giriyor ve belki de adını ilk defa duyduğumuz yazarla şairlerden yapılan alıntıları tek tek dipnot olarak sayfa sonlarına ekliyor.
İçeriden Ölmek, Kafka’dan Aldous Huxley’e kadar pek çok edebiyatçıya yapılan göndermeler, bol alıntılar, edebi incelemeler ve kişiyi özel kılan bir gücün zayıflayışını anlatan eşsiz bir kitap. Sonuysa ayrı bir güzelliği ve anlama sahip desem yeridir; çünkü kitap biterken bile adına güzel bir gönderme yapıp sizi oldukça şaşırtmayı başarıyor.
Ama, diyor ve burada bir parantez açmak istiyorum. Her yaşa hitap edecek bir kitap olmadığını söylemem gerekir. Kitap fazlasıyla “dolu”, bu nedenle okumak için belli bir birikime sahip olmak gerekir veya böyle şeylerden tat alacağınızdan emin olmalısınız. Sonuçta, kitap size bir macera sunmuyor.
Belli bir yaşa hitap ediyor dememin ikinci nedeniyse “doğrudan” anlatılan cinsel içerikli sahnelerden ötürüdür. Gördüğüm en açık anlatımlı ve detaylı cinsellik sahnelerine sahipti. Yazar bunları yazmakta bir sakınca görmemiş. Kitabın 1972’de yazıldığını düşünürsek de açıkçası iyi cesaret, diye düşünmedim değil. Tabii bu durum herkese göre olmadığının bir başka kanıtı olarak da karşımıza çıkıyor.
Özetle, İçeriden Ölmek sizi düşündürecek, kültürünüzü artıracak ve okuduğunuz hiçbir kitaba benzemeyecek bir yazınsal eserdir bana göre. İthaki’nin kitap kapağının sırtında “Başka Kitaplar” adı altında türünü belirtmesi de belkide bu yüzdendir.
Altı çizilesi alıntı ve cümlelerle dolu bir kitap arıyorsanız bu kitabı kaçırmayın derim. Ve bitiriken kendi favorimi de burada sizlerle paylaşmak istiyorum:
“Yaşarken, çürüyoruz
Ölürken, yaşıyoruz”